Abp. Michalik: mnie też chcą zapisać do partii Abp Hoser: w Afryce ateizm nie występuje. 3 Co dzień przybywa na świecie 31 tys.

Transkrypt

1 3 Co dzień przybywa na świecie 31 tys. katolików 14 Abp Hoser: w Afryce ateizm nie występuje 26 O karierowiczostwie i nieprzyjętych nominacjach (1026) niedziela, 4 grudnia ISSN BIULETYN KATOLICKIEJ AGENCJI INFORMACYJNEJ Abp. Michalik: mnie też chcą zapisać do partii... Fot. A. Jagielak/REPORTER

2 WYDARZENIA 2 EDITORIAL Przebudzić olbrzyma Z początkiem Adwentu weszliśmy nie tylko w nowy rok liturgiczny, ale i duszpasterski, obchodzony pod hasłem: Kościół naszym domem. Program o takim tytule ma pomóc w zrozumieniu istoty tajemnicy Kościoła. Aby wierni wreszcie zrozumieli, że Kościół nie jest instytucją, ale domem miejscem, gdzie otrzymujemy to, co najważniejsze, z którym się utożsamiamy i za które jesteśmy odpowiedzialni. Jednym z priorytetów winno być ożywienie struktur komunijnych, różnego rodzaju kościelnych rad, skupiających także świeckich. Chodzi o to, by wierni czuli się bardziej zadomowieni w Kościele, a sam Kościół stał się bardziej udomowiony. Istotny impuls ku rozwojowi struktur komunijnych dał Sobór Watykański II, co znalazło wyraz w Konstytucji Dogmatycznej o Kościele Lumen gentium. Budowanie struktur komunijnych ma na celu kształtowanie odpowiedzialności za Kościół, na zasadzie większej partycypacji poszczególnych jego członków. Zacznijmy więc od zdynamizowania rad parafialnych: ekonomicznych i duszpasterskich. Choć jest ich wiele, to jednak ich istnienie rzadko ma realny wpływ na życie parafii. Większego znaczenia winny też nabrać diecezjalne rady duszpasterskie oraz rady społeczne przy biskupie diecezji. Tych ostatnich jest zaledwie trzy. A może warto pomyśleć o powołaniu ogólnopolskiej Rady Społecznej, inspirującej swą myślą prace Konferencji Episkopatu? Poważne zaangażowanie się w realizację takiego programu może odmienić oblicze Kościoła w Polsce. W pracę apostolską włączy się kilkudziesięciotysięczna rzesza wiernych świeckich, zaangażowanych w strukturach komunijnych. Choć nie jest to już może śpiący olbrzym, to z pewnością czas przerwać jego drzemkę. Marcin Przeciszewski Mnie też chcą zapisać do partii... Rozmowa z abp. Józefem Michalikiem, przewodniczącym Konferencji Episkopatu Polski Niedawno obchodził Ksiądz Arcybiskup jubileusz sakry biskupiej. Jakie elementy tej 25-letniej posługi są najważniejsze? Biskup, to przede wszystkim kapłan, a kapłan to pośrednik. Wartość jego posługi zależy od tego, na ile jest zdolny ukazać Pana Boga ludziom, a także ludzi zbliżyć do Pana Boga. Jest to posługa modlitwy i głoszonego słowa, świadectwa życia, pracy, a także pośrednich wysiłków, aby nie promować siebie lecz Bożą sprawę. Lata biskupie uczyły mnie też radości z upokorzeń i osobistych niepowodzeń, które staram się przenosić w inną perspektywę wiary z nadzieją jednak, że one też czemuś służą. Staram się pomagać ludziom na drogach ich poszukiwań kontaktu z Panem Bogiem, przy ciągłej świadomości, że serce człowieka otwiera Bóg, a nie ludzka mądrość, spryt czy inteligencja. Posługa Księdza Arcybiskupa czasowo zbiega się mniej więcej z okresem Polski demokratycznej. Co jest istotą posługi Kościoła w czasach wolności? Istota służby jest zawsze ta sama, a warunki trzeba spokojnie, pokornie i odważnie rozeznawać. Jeszcze zanim nastała wolność wiedziałem, że siłą przyszłej rzeczywistości, czyli w pełni demokratycznej Polski, siłą wolności będzie młodzież, studenci i dobrze uformowani świeccy. Nie brałem jednak pod uwagę, że ludzie aż tak bardzo uwarunkują się nowymi okolicznościami i że zabraknie im odwagi do radykalizmu ewangelii, który w czasach przemian jest niezwykle ważny, bo wymaganie łączy się z wyrozumiałością wobec słabości, pomaga słabym dźwigać ciężary i nigdy nie zdradza zasad tworzących chrześcijańską hierarchię wartości, gdzie Bóg jest na pierwszym miejscu. A co z wolnością? Przyznam, że nie spodziewałem się, że wolność spowoduje nowe niewole: posiadania, znaczenia, władzy, wybicia się, a także donosicielstwa. To jest bardzo trudne dziedzictwo postkomunizmu; dziedzictwo wojny, kiedy oszukiwanie panujących niesprawiedliwości było cnotą. Widzę, że odejście od tego jest bardzo trudne. Daje się też zauważyć brak wrażliwości w etyce pracy. Ujawniły się przestępcze grupy zagrażające zwykłym ludziom, a wspierane przez byłych właścicieli Polski. Dziś na szczęście sytuacja się nieco uspokaja. Tak więc demokracja przyszła do nas wraz z pewnymi chorobami. Byłem i jestem świadomy, że Kościół ma zawsze a także w demokracji ważną rolę do spełnienia, że jego funkcja nie będzie polegała na tym, by dla własnego interesu kogokolwiek piętnować lub promować. Trzeba też wspomnieć o zawodzie, jaki sprawili Kościołowi ludzie budzący pierwotnie jego nadzieje. Tymczasem okazali się jego ukrytymi wrogami. Wydawało się, że dialog z ludźmi na płaszczyźnie humanitarnej uczciwości, nawet przy różnicy ideowej przyniesie efekty. Niestety, przeważył interes ideologiczny, lęk o rząd dusz i widzimy, cd. na str. 7

3 Co dzień przybywa na świecie 31 tys. katolików Kościół katolicki liczy obecnie 1 mld 160 mln wiernych. Co dzień przybywa 31 tys. katolików wynika z dorocznego raportu Stan misji światowej. Przygotowuje go od lat ewangelikalny Protestancki Ośrodek Globalnego Chrześcijaństwa w South Hamilton w stanie Massachusetts w USA. Do dwóch spośród 7 mld. mieszkańców Ziemi nie dotarło jeszcze orędzie Ewangelii. Kolejne 2 mld 680 mln coś o niej słyszało lub nawet ogólnie zna jej treść, ale nie stało się chrześcijanami. W sumie niechrześcijan jest na świecie niemal 4,7 mld. Chociaż Jezus Chrystus założył jeden Kościół, a niedługo przed śmiercią modlił się o to, aby wszyscy stanowili jedno, to obecnie istnieje wiele osobnych wyznań chrześcijańskich. Na początku XX w. było ich 1600, a w 2011 r. już 42 tys. pisze watykańska agencja Zenit. Po katolikach najliczniejsi są tzw. protestanci charyzmatyczni. Jest ich 612 mln, zaś codziennie przybywa ich 37 tys., a więc nieco więcej niż katolików. Klasycznych protestantów jest 426 mln. Przybywa ich każdego dnia 20 tys. Kościoły prawosławne liczą 271 mln ochrzczonych, których liczba zwiększa się co dzień o 5 tys. Anglikanie, których najwięcej mieszka obecnie w Afryce i Azji, liczą 87 mln wiernych, z dziennym przyrostem 3 tys. osób. Tych, których raport nazywa chrześcijanami marginalnymi (świadkowie Jehowy, mormoni i inni, którzy nie uznają boskości Jezusa lub Trójcy Świętej) jest 35 mln, o 2 tys. więcej każdego dnia. Najpowszechniejszą formą wzrostu liczby wiernych jest posiadanie licznego potomstwa i wychowanie go w tradycji religijnej, do której samemu się należy. Najmniej powszechne są konwersje, choć i tak co roku dokonują ich miliony ludzi, zwłaszcza przez przejście do wspólnoty kościelnej współmałżonka. W 2011 r. chrześcijanie wszystkich wyznań wydali 71 mln egzemplarzy Biblii. Łącznie w użyciu jest ich już 1 mld 741 mln. Ponadto co roku 409 tys. chrześcijan wyjeżdża do innego Krótko Kapłaństwo jest najszczęśliwszą pracą świata wynika z badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Chicago, a opublikowanych w magazynie Forbes. Na długi miejscu znalazła się służba w straży pożarnej. Kolejne miejsca zajmują: fizjoterapeuci, pisarze, wychowawcy szkół specjalnych, nauczyciele, artyści, psychologowie, agenci finansowi i inżynierowie. Z badań wynika, że ludzie są najbardziej zadowoleni wykonując pracę, która niekoniecznie przynosi korzyści finansowe, ale jest zaangażowaniem na rzecz bliźnich. Na końcu listy znajdują się funkcje kierownicze, związane z wysokim uposażeniem, ale ze słabszymi relacjami międzyludzkimi. Najmniej satysfakcjonującymi okazały się takie zawody jak: dyrektor sprzedaży i marketingu, sekretarz sądowy czy kraju, by ewangelizować. Chrześcijan wszystkich denominacji jest 2,3 mld, wyznawców islamu prawie 1,6 mld, hinduistów 950 mln, buddystów ponad 450 mln, podobnie jak wyznawców tradycyjnych religii chińskich. Religie plemienne gromadzą 270 mln wyznawców, sikhowie 24 mln, a żydzi niespełna 15 mln. Ponadto do tzw. nowych religii należy prawie 64 mln ludzi. Ateistów jest ponad 137 mln, a prawie 658 mln ludzi uważa siebie za niereligijnych. pb osoby zajmujące się funkcjonowaniem stron internetowych. pb W latach wschodnioniemiecka służba bezpieczeństwa, Stasi inwigilowała ks. Josepha Ratzingera twierdzi niemiecki tygodnik Der Spiegel. Jej tajnym współpracownikiem miał być zmarły już ksiądz z Westfalii, Joseph Frindt. W tym okresie ks. Joseph Ratzinger był profesorem Uniwersytetu w Münster a także ekspertem II Soboru Watykańskiego, jako asystent teologiczny arcybiskupa Kolonii, kard. Josepha Fringsa. Ks. Frindt używając pseudonimu Erich Neu przesłał 95 raportów. Niektóre z nich dotyczyły ks. Ratzingera. Zdaniem Der Spiegel jednym z możliwych motywów była jego chęć uzyskania względów władz NRD dla mieszkającej tam siostry. st Patriarcha Cyryl odwiedzi Polskę Zwierzchnik Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, patr. Cyryl (Gundiajew) przyjął zaproszenie metropolity warszawskiego i całej Polski Sawy (Hrycuniaka). Jego 4-dniowa wizyta w naszym kraju rozpocznie się 16 sierpnia 2012 r. i towarzyszyć będzie uroczystościom święta Przemienienia Pańskiego na górze Grabarce. Patriarcha gościł już w Polsce w 2004 roku jeszcze jako metropolita smoleński i kalinigradzki. Moskiewski hierarcha pragnie odwiedzić wszystkie lokalne Kościoły prawosławne w kolejności, w jakiej występują w dyptychu. Do tej pory był gościem Patriarchatu Konstantynopola, Aleksandrii i Antiochii. Kolejną wizytę złoży w Jerozolimie. Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny będzie gościł hierarchę jako trzynasty z listy dyptychu. tos WYDARZENIA 3

4 Abp Skworc wrócił na Śląsk KRAJ 4 Abp Wiktor Skworc objął urząd metropolity katowickiego. 26 listopada w jego uroczystym ingresie do katedry Chrystusa Króla w Katowicach uczestniczyło kilkudziesięciu biskupów z kraju i zagranicy, przedstawiciele władz parlamentarnych i samorządowych, rektorzy uczelni, artyści i rzesze wiernych. W homilii abp Skworc zachęcił wiernych, by wykorzystali śląski etos dla służby Ewangelii. Powiedział też, że siłą napędzającą współczesne ideologie jest antychrześcijaństwo. Arcybiskup przekraczając po raz pierwszy drzwi katedry został powitany przez proboszcza, ks. prałata Stanisława Puchałę. Na progu świątyni ucałował krucyfiks i modlił się w kaplicy Najświętszego Sakramentu. Przed rozpoczęciem liturgii słowo do zgromadzonych wygłosił administrator archidiecezji katowickiej abp Damian Zimoń, który zaznaczył, że po 14-letniej posłudze w Tarnowie abp Skworc przybywa do swojej rodzinnej diecezji. Nuncjusz apostolski w Polsce abp Celestino Migliore odczytał pismo nominacyjne papieża Benedykta XVI, po czym nowy metropolita katowicki zajął miejsce na katedrze biskupiej. Obrzędy związane z kanonicznym objęciem urzędu zakończyło homagium, czyli złożenie nowemu metropolicie znaku szacunku i posłuszeństwa przez biskupów pomocniczych, przedstawicieli duchowieństwa i wiernych świeckich. Wśród priorytetów swojej posługi na Śląsku nowy metropolita wymienił troskę o rodziny cierpiące duchową i materialną biedę, o zagubioną młodzież i przeżywających dotkliwą samotność emigrantów oraz ich bliskich. Wykorzystajmy nasz śląski etos, dziedzictwo przodków i pracę poprzedników dla służby Ewangelii zachęcał abp Skworc. Zwrócił też uwagę na niebezpieczeństwa duchowe, jakie zagrażają współczesnemu człowiekowi, zaznaczając, że bestie opisane w Księdze Daniela przyjmują dziś różne postaci i szermują różnymi użytecznymi ideologiami. Niekiedy można odnieść wrażenie, że napędzającą je siłą jest antychrześcijaństwo dodał. Podkreślił jednocześnie, że obowiązkiem chrześcijanina jest odnoszenie się do wszystkich z miłością. Nowy metropolita katowicki zaznaczył, że jednym ze znaków czasu jest potrzeba nowej ewangelizacji, dodając przy tym, że program nowej ewangelizacji należy rozpoczynać zawsze od siebie, bo tylko człowiek przemieniony przez Chrystusa może skutecznie przemieniać bliźnich. Abp Skworc zwrócił też uwagę, że teren jego nowej diecezji bywał wielokrotnie dziejowo doświadczany, czego symbolem są m.in. krzyże koło kopalni Wujek. W modlitwie wiernych uczestnicy Mszy prosili Boga m.in. o to, aby mieszkańcy ziemi górnośląskiej troszczyli się o budowanie jedności Europy na fundamencie wiary i ewangelicznych wartości, a także za przeżywających różne cierpienia, choroby, bezrobotnych, odrzuconych, aby doświadczyli miłosierdzia Bożego i ludzkiej pomocy. Na zakończenie liturgii słowo do zgromadzonych wygłosił Prymas Polski, który zachęcił nowego metropolitę katowickiego, by głosił prawdę ewangeliczną, że Kościół to nie partia polityczna, ale wspólnota wierzących w Jezusa Chrystusa. Podziękował też dotychczasowemu metropolicie arcybiskupowi Damianowi Zimoniowi. Twoje pasterskie posługiwanie przypadło na czas trudnych wielorakich przemian, jakie zachodziły w Polsce i poza jej granicami, i wydały wiele dojrzałych owoców powiedział prymas. Zacytował też fragment homilii wygłoszonej przed tygodniem w Beninie przez papieża Benedykta XVI podkreślając, że słowa są ważne także dla Kościoła w Polsce. Dziś wciąż, tak jak dwa tysiące lat temu, przyzwyczajeni do postrzegania oznak królewskich w sukcesie, potędze, pieniądzach i władzy, z trudem akceptujemy takiego króla, który staje się sługą najmniejszych, najbiedniejszych, króla, którego tronem jest krzyż. Dla niego panowanie to służenie. Prosi nas właśnie o to, by podążać za nim na tej drodze, by służyć, być gotowym na krzyk biednego, słabego, zepchniętego na margines cytował abp Józef Kowalczyk słowa papieża. W imieniu środowiska naukowego i artystycznego ze słowami pozdrowień wystąpił prof. Julian Gembalski, wybitny kompozytor i organista. Przemawiał też marszałek województwa śląskiego Adam Matusiewicz. Zgodnie z życzeniem abp. Skworca, ofiary zebrane na tacę podczas ingresowej liturgii przeznaczone zostaną na prowadzony przez archidiecezje katowicką Fundusz Stypendialny im. bł. ks. Emila Szramka, który wspomaga finansowo zdolnych, niezamożnych uczniów i studentów. Oprócz nuncjusza apostolskiego i Prymasa Polski w uroczystym ingresie uczestniczyli m.in. kardynałowie: Kazimierz Nycz, Józef Glemp, Stanisław Nagy, arcybiskupi Stanisław Budzik, Henryk Muszyński, Wojciech Ziemba, a także sekretarz generalny KEP bp Wojciech Polak. Na ingres przybył też z Rzymu abp Szczepan Wesoły, długoletni Delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Emigracji, a także m.in. arcybiskup Paderborn Hans- Josef Becker, ordynariusz diecezji Hildesheim bp Norbert Trelle, biskup pomocniczy diecezji Essen Ludger Schepers oraz ks. dr Dominikus Schwaderlapp, wikariusz generalny metropolii kolońskiej. Zza wschodniej granicy przybyli m.in.: z Ukrainy biskup charkowsko-zaporowski Marian Buczek, a z Białorusi biskup witebski Władysław Blin. Obecni byli także przedstawiciele innych Kościołów chrześcijańskich, m.in. Tadeusz Szurman biskup diecezji katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, ks. Jan Gross honorowy przewodniczący śląskiego oddziału Polskiej Rady Ekumenicznej oraz ks. mitrat Sergiusz Dziewiatowski, proboszcz cerkwi prawosławnej w Sosnowcu. tk

5 Pierwsze święcenia w bielskiej katedrze W osobie bł. Jana Pawła II masz znakomitego mistrza i przewodnika mówił do nowego biskupa pomocniczego diecezji bielsko-żywieckiej, Piotra Gregera, jego konsekrator kard. Stanisław Dziwisz. Świecenia biskupie odbyły się 27 listopada w katedrze pw. św. Mikołaja w Bielsku-Białej. Mszy św. przewodniczył oraz homilię wygłosił kard. Dziwisz. Współkonsekratorami byli: nuncjusz abp Celestino Migliore i ordynariusz bielsko-żywiecki bp Tadeusz Rakoczy. W uroczystości uczestniczyło 16 biskupów z kraju i zagranicy, w tym emerytowani metropolici archidiecezji krakowskiej i katowickiej kard. Franiszek Macharski i abp Damian Zimoń. Z katolikami modlił się zwierzchnik diecezji cieszyńskiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego bp Paweł Anweiler. W homilii kard. Dziwisz przypomniał, że dla nowego biskupa prawdziwym wzorem do naśladowania jest bł. Jan Paweł II. Cieszymy się, że w tym pokoleniu błogosławionego papieża wyrastają nowi, ofiarni pasterze, pragnący służyć sprawie, której służył Odkupiciel Człowieka, i za którą oddał życie. Głoś odważnie i żarliwe Ewangelię. Bądź hojnym szafarzem sakramentów. Bądź bratem i ojcem dla kapłanów oraz całego Ludu Bożego. Oni wszyscy są spragnieni słów nadziei mówił kaznodzieja. Bp Tadeusz Rakoczy przypomniał, że powołanie ks. Gregera na biskupa zbiegło się z pierwszym liturgicznym wspomnieniem bł. Jana Pawła II. Prosił ks. Gregera by wspierał go w zarządzaniu diecezją. Podziękował też za posługę dotychczasowemu biskupowi pomocniczemu Januszowi Zimniakowi, który przeszedł na emeryturę. W modlitwie w katedrze uczestniczyło setki księży diecezjalnych, zakonników i sióstr zakonnych. Na uroczystość przybyli mieszkańcy stolicy Podbeskidzia, a także parafianie z Mysłowic-Wesołej, rodzinnej miejscowości bp. Gregera. Po komunii nowo konsekrowany biskup przeszedł przez katedrę, udzielając pierwszego pasterskiego błogosławieństwa. Niedzielna konsekracja to pierwsze święcenia biskupie w historii XVwiecznej bielskiej katedry, całego miasta i powstałej w 1992 roku diecezji. Zarówno obecny ordynariusz diecezji, bp Tadeusz Rakoczy, jak i emerytowany biskup pomocniczy, Janusz Zimniak otrzymali sakrę biskupią w innych świątyniach. rk Prymas: jesteśmy Kościołem, a nie tylko w Kościele Jako chrześcijanie, świeccy i duchowni, jesteśmy Kościołem, a nie tylko w Kościele. Jesteśmy jego częścią. Każdy bez wyjątku. Nie jesteśmy w Kościele obcymi przypomina w liście na Adwent prymas Polski abp Józef Kowalczyk. Słowo metropolity gnieźnieńskiego było czytane w kościołach archidiecezji gnieźnieńskiej w niedzielę 27 listopada. Abp Kowalczyk przypomina, że w pierwszą niedzielę Adwentu rozpoczyna się nowy rok liturgiczny i nowy rok pracy duszpasterskiej, któremu towarzyszy hasło Kościół naszym domem. Program ten jak wyjaśnia prymas ma stać się inspiracją do większego zaangażowania wiernych świeckich w życie Kościoła, do budowania komunii międzyludzkiej, abyśmy w Kościele rzeczywiście nie byli ludźmi obcymi. Rok 2012 poświęcony jest wymiarowi horyzontalnemu komunii. Założeniem programu jest budowanie chrześcijańskich relacji z bliźnimi na fundamencie komunii z Bogiem przejście od doświadczenia bliskości Boga do doświadczenia bliskości człowieka tłumaczy w liście abp Kowalczyk. Podkreśla również, że obraz domu zawsze niesie z sobą niezwykle głębokie treści. Od wieków jest on symbolem tego, co szczególnie bliskie i drogie każdemu człowiekowi. W Starym Testamencie pod pojęciem domu rozumiano zarówno materialną budowlę, jak i wspólnotę rodzinną, a także społeczność rodową i narodową. Dom jest dziełem Boga i człowieka. Idea bosko-ludzkiego budowniczego domu kontynuowana Krótko O zakaz in vitro i większą troskę o polskie rodziny zaapelowała Polska Federacja Ruchów Obrony Życia (PFROŻ). 26 listopada zorganizowała ona w Warszawie sympozjum Jak skutecznie bronić życia we współczesnej Polsce. Obrońcy życia wystosowali apel do władz państwowych i samorządowych. Wezwali by zakazać stosowania metody sztucznego zapłodnienia in vitro, która powoduje śmierć wielu ludzkich zarodków, czyli dzieci poczętych. W zamian postulują rozpowszechnianie i dofinansowanie jest w Nowym Testamencie. ( ) Domownikami tego Bożego domu Kościoła staliśmy się przez chrzest św. Jako ochrzczeni nie należymy już do samych siebie, ale do Chrystusa, który za nas umarł i zmartwychwstał. Od tej chwili każdy z nas jest powołany do tego, aby na miarę swoich możliwości i talentów służyć swoim siostrom i braciom we wspólnocie Kościoła podkreśla prymas. bgk naprotechnologii. Domagają się także prawnych działań w celu wyeliminowania promocji i sprzedaży środków wczesnoporonnych. Obrońcy życia zwrócili też uwagę na trudną sytuację polskich rodzin wielodzietnych, domagając się podwyższenia świadczeń rodzinnych i progu do nich uprawniającego oraz upowszechnienia urlopu wychowawczego. Jesteśmy rozczarowani exposé premiera Donalda Tuska mówił dziennikarzom dr Paweł Wosicki, prezes PFROŻ. Z odebrania becikowego najbogatszym nie wynika nic dla rodzin ubogich. im KRAJ 5

6 KRAJ 6 Kościół naszym domem program duszpasterski na rok 2011/12 W pierwszą niedzielę Adwentu Kościół katolicki w Polsce wszedł w drugi rok programu duszpasterskiego. Większe zaangażowanie świeckich w życie Kościoła, pogłębianie współpracy między księżmi a laikatem, przygotowania duszpasterskie do EURO 2012 to tylko niektóre z najważniejszych punktów tego programu, realizowanego pod hasłem: Kościół naszym domem. Wierni bardziej zadomowieni, Kościół bardziej udomowiony Tłumacząc hasło obecnego roku duszpasterskiego Kościół naszym domem, abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Komisji Duszpasterstwa KEP, mówi obrazowo: chodzi o większe zadomowienie wiernych w Kościele i o większe udomowienie Kościoła. To zadomowienie ma się wyrażać większym zaangażowaniem świeckich w życie Kościoła, a także pogłębianiem ewangelijnego braterstwa między ludźmi we wspólnocie religijnej. To z kolei wymaga, jak podkreśla abp Gądecki, odnowienia w duchu Ewangelii relacji między pasterzami i świeckimi. Bardzo ważnym zadaniem będzie tworzenie lub ożywienie, jeśli już są, struktur komunijnych, takich jak parafialne rady duszpasterskie, parafialne rady ekonomiczne i rady społeczne przy biskupach diecezjalnych. Abp Gądecki zdaje sobie sprawę, że rzeczywistość parafialna daleka jest od ideału: nie wszędzie są takie gremia, często ich działanie jest pozorne, nie wybiera się do nich ludzi o poglądach odmiennych niż nasze, a przecież od nich można uczyć się najwięcej. Istnieje zatem wielka potrzeba dowodzi abp Gądecki poważniejszego zaangażowania się, tak prezbiterów, jak i świeckich, w pracę nad tym, aby wspomniane struktury komunijne spełniały taką rolę, jaką wyznaczają im dokumenty Kościoła katolickiego. Aby zaktywizować te grupy pod koniec nowego roku duszpasterskiego, w dniach września 2012 r., odbędzie się w Licheniu I Krajowy Kongres Diecezjalnych Rad Duszpasterskich. Zwalczać stereotyp: Kościół to papież, biskupi i księża Przyjęty przez Episkopat program duszpasterski Kościół naszym domem zakłada, że oba zagadnienia, tzn. Kościół i dom są dobrze znane. Zadaniem kaznodziejów, duszpasterzy i katechetów jest tak je głosić i łączyć w kaznodziejstwie, udzielaniu sakramentów i działalności duszpasterskiej, aby wierni sami praktycznie wyciągnęli wniosek: Faktycznie Kościół jest naszym domem. Jak twierdzi ks. Andrzej Ziółkowski CM, wykładowca teologii pastoralnej, w ten naturalny sposób pogłębi się tajemnica Kościoła i świadomość współodpowiedzialności zań ludzi świeckich. Nadal bowiem typowe jest myślenie, że Kościół to papież, biskupi i księża. W tym roku pojawią trudne pytania pastoralne, które będą wskazywać kierunki pracy duszpasterskiej: na czym należy opierać się w przygotowaniu do małżeństwa, aby trwało ono aż do końca? Jak budować dzisiaj katolicką rodzinę, dom oparty na Chrystusie i Jego Ewangelii? Jak żyć we współczesnym świecie, który nie walczy z Bogiem, ale Go totalnie pomija? Jak uczyć wiary dzieci i młodzież? Co czynić, aby parafia była wspólnotą wspólnot, a nie tylko przygodną grupą ochrzczonych? Te wszystkie działania mają służyć temu, aby wierni mogli odkryć własne miejsce w Kościele, w którym poczują się nie tylko wygodnie i komfortowo jak podczas liturgii, ale przede wszystkim staną się współodpowiedzialni za jego ustawiczny rozwój i świętość. Tę ideę dobrze oddaje pieśń ks. Ziemiańskiego, skomponowana specjalnie z okazji programu duszpasterskiego 2010/2013, zatytułowana Kościół to nie tylko dom z kamieni i złota. Boży doping, czyli Kościół na EURO Niespotykanym dotąd wyzwaniem duszpasterskim dla Kościoła w Polsce będą przyszłoroczne mistrzostwa Europy w piłce nożnej. W naszym kraju spodziewanych jest około milion kibiców z zagranicy. Krajowe duszpasterstwo sportowców opracowało tematy 10 katechez na trzech poziomach nauczania: szkoły podstawowej, gimnazjum i średniej. Młodzież będzie słuchać katechez i dyskutować m.in. na temat kulturalnego kibicowania, określonego przez krajowe duszpasterstwo sportowców jako Boży doping, roli sportu w rozwoju osobowości człowieka, sportu i rekreacji w ujęciu biblijnym. Katecheci będą starać się także odpowiedzieć na pytanie: czy sportowiec może być świętym? W miastach, gdzie rozgrywane będą mecze, czyli w Warszawie, Gdańsku, Poznaniu i we Wrocławiu, w pobliżu stadionów mają być odprawiane msze w różnych językach, a kibice zza granicy będą mogli spowiadać się w swoich językach. Na każdym stadionie znajdzie się też kaplica ekumeniczna. Podczas meczów w tzw. strefach kibiców obecni będą kapelani. Komitet organizacyjny, we współpracy z różnymi Kościołami, przygotowuje szereg publikacji, m.in. Pismo Święte oraz modlitewnik dla kibiców. W kwietniu 2012 Konferencja Episkopatu Polski ogłosi List pasterski na temat wychowawczych aspektów sportu. gp Program duszpasterski realizowany jest pod hasłem Kościół domem i szkołą komunii. Temat ten podejmuje główną myśl Soboru Watykańskiego II, rozwiniętą przez Jana Pawła II w liście apostolskim na nowe tysiąclecie Novo millennio ineunte. Program ten ma ukazać rzeczywistość Kościoła jako komunii, czyli wspólnoty z Bogiem i drugim człowiekiem. W roku 2010/2011 realizowano jego część zatytułowaną: W komunii z Bogiem. W obecnym roku liturgicznym temat brzmi: Kościół naszym domem. Zaś w roku 2012/2013 program duszpasterski będzie przebiegał pod hasłem: Być solą ziemi. gp

7 Mnie też chcą zapisać do partii... cd. ze str. 2 że ci, którzy kiedyś byli przyjaciółmi, dziś stali się wrogami głębokiego, nadprzyrodzonego, religijnego oddechu. Jakie konkretne osoby czy środowiska Ksiądz Arcybiskup ma na myśli? Chodzi o różne środowiska. Przecież ciągle działają ideolodzy, którzy są odpowiedzialni za morderstwa księży i do dzisiaj próbują być władcami dusz. Niestety, w 1989 r. zakłamana rzeczywistość nie odmieniła się jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. Wspomnę o straszeniu klerykalizmem, czarną Polską, co próbowała wmówić społeczeństwu część elit intelektualnych. I ta przedziwna zmienność ideałów: raz ci ludzie zachwycali się Solidarnością i prezydentem Wałęsą, kiedy indziej oskarżali go o wszystkie grzechy, zawinione i nie. Ta cała szarpanina była wzniecana celowo i będzie trwać. Funkcją Kościoła jest, by nie dał się uwikłać w żaden z tych wirów, ale też nie był pasywny lecz realizował swoją misję, aby był świadkiem obecności Chrystusa i praw Boga do obecności w życiu człowieka oraz w życiu publicznym świata. Będzie to możliwe przez budzenie aktywności świeckich. No właśnie, co Ksiądz Arcybiskup sądzi o kondycji polskiego laikatu? Jestem wdzięczny Panu Bogu za wiarę ludzi świeckich, bo tam są korzenie także mojej wiary, choć może być ona i powinna być jeszcze głębsza. Nie trzeba się bać stawiania wymagań sobie i innym, ale także okazywać zaufanie do osób świeckich. Mówić, że chodzi o nową odpowiedzialność, wspólną z hierarchią i papieżem, o nową ewangelizację. Boleję nad tym, że w Akcji Katolickiej nie ma dzisiaj w Polsce stu tysięcy oddanych wierzących, zaangażowanych w życie i przekaz Ewangelii, chociaż cieszę się obecnością zarówno tego stowarzyszenia, jak i wielu ruchów i wspólnot. Cieszę się, że działa Ruch Światło-Życie, neokatechumenat, Odnowa w Duchu Świętym i boleję, że jest ich tak mało. Widzę, że jeśli Kościół w Polsce oddycha wiarą, to oddycha dzięki wielkim, ofiarnym, cierpiącym prześladowania, więzionym biskupom, kapłanom-męczennikom, ale też tym zwykłym, codziennym nauczycielom wiary, dzięki rodzicom, nauczycielom, dzięki świeckim. Przekaz wiary dokonuje się nie tylko w rodzinie, ale i w sąsiedztwie. Przekaz wiary to także tradycja, która następnie niesie pewne zwyczaje i stawia pytanie: dlaczego ten zwyczaj? Sądzę, że z laikatem w Polsce nie jest źle: jest życie sakramentalne, żywa obrzędowość katolicka, liczne uczestnictwo w niedzielnej Mszy św. Ale gorliwości apostolskiej i powszechnej tęsknoty za pogłębieniem wiedzy religijnej zarówno wśród elit, jak i wśród szarych parafian jest za mało. Obserwujemy, jak to wszystko zaczyna się rozwadniać, choć zjawisko erozji wiary zawsze miało miejsce. W tej dziedzinie nie jestem naiwny. Przed czterdziestu laty byłem w Warszawie regularnym duszpasterzem w jednej z parafii i nie było lepiej niż dzisiaj. Dojeżdżałem tam w sobotę i niedzielę, a nawet przez pewien okres katechizowałem tam dzieci. Widzę, że dzisiaj są nowe formy religijności, specyfika wielkich miast znacznie się różni od wiosek. Wystarczy jednak spojrzeć na zachodnią Polskę. Będąc przez kilka lat w diecezji zielonogórsko-gorzowskiej obserwowałem naprawdę dużą aktywność laikatu, wcale nie mniejszą niż na zachodzie Europy. I zauważmy, że wcale nie ma tam mniej ani powołań, ani sukcesów niż w innych regionach kraju. Ludzie świeccy potrafią inicjować ważne dzieła na przykład działający do dziś Dom Samotnej Matki w Żarach. W archidiecezji przemyskiej, czyli na drugim krańcu Polski także istnieje cała sieć Domów Pomocy Społecznej prowadzonych przez parafie i domów pomocy dla dzieci, których absolwenci są już po studiach a inicjatywę tę podjął człowiek świecki. Działa też cała sieć pomocy Wzrastania im. Jana Pawła II, towarzysząca ubogim młodym w trudnościach życiowych i coraz pełniejszym przyjmowaniu chrześcijańskiego systemu wartości. W każdej diecezji w Polsce istnieją liczne dzieła kulturotwórcze i charytatywne, świadczące o udziale świeckich w życiu Kościoła. Czy po 22 latach wolności głos Kościoła jest wystarczająco dobrze słyszalny i właściwie ustawiony, jeśli chodzi o formę i treść? Głos na pewno jest słyszalny, ale czy uwzględniany w życiu i wyborach ludzi, a jeszcze bardziej w życiu publicznym, społecznym? Do nas należy głosić, zachęcać, przekonywać. Serca i sumienia otwiera jednak ktoś inny! Jest znacznie więcej inicjatyw, niż kiedyś. Funkcjonuje Biuro Prasowe, działa Katolicka Agencja Informacyjna, ruchy, wspólnoty. Coraz więcej dziennikarzy w niekatolickich mediach ujawnia chrześcijańskie spojrzenie na rzeczywistość. Nawet wśród niewierzących dziennikarzy pojawia się niekiedy chrześcijańska hierarchia wartości i to stanowi o ważnym, cichym zwycięstwie Kościoła, jego najbardziej twórczej obecności w społeczeństwie. Chodzi bowiem o to, by nawet ci, którzy nie uważają się za chrześcijan byli nimi ze sposobu myślenia, praktyki życiowej. Myślę, że w stosownym czasie Pan Bóg nie odmówi takim osobom łaski wiary i zbawienia. Funkcją Kościoła hierarchicznego jest pomoc w tym względzie i pozbawione lęku głoszenie ewangelii, co także i dziś wywołuje zgrzyt. Proszę jednak zwrócić uwagę na zmianę świadomości, jaka dokonała się w Polsce wobec kwestii życia poczętego. To, że dziś ponad 50 proc. społeczeństwa słusznie uważa aborcję za wielkie zło to wielki sukces Kościoła. Kościół nie milczał, to była formacja, przekaz wiedzy, nawet walka, konfrontacja. Trzeba wciąż podkreślać wielkie w tej sprawie zasługi takich ludzi, jak ks. Karol Wojtyła, dr Włodzimierz Fijałkowski, dr Wanda Półtawska, inż. Antoni Zięba czy Teresa Strzembosz i inni, którzy w różny sposób angażowali się na rzecz ratowania nienarodzonych dzieci. Ta garstka osób, bo było ich w sumie może z dziesięcioro, promowała ten temat w najcięższych czasach. Dzięki nim współczesna świadomość dotycząca poczętego życia jest zupełnie inna. Dziś Kościół musi wyjaśniać kolejne kwestie, np. moralności in vitro i mam nadzieję, że dokona się to z podobnym skutkiem. ROZMOWA KAI 7

8 ROZMOWA KAI 8 Odejście od prawa natury jest wielkim zagrożeniem świata i człowieka. Czytamy dziś o różnych krzyżówkach genetycznych. Przecież to jest wszczepienie bardzo wątpliwej i budzącej grozę zagadki w człowieka, w rodzaj ludzki. Kolejny wolnościowy wątek to rozliczenie się z historią. Kto porusza dziś temat księży Zycha, Niedzielaka czy Suchowolca i innych, pomordowanych księży? Nie chodzi o zemstę, lecz powiedzenie, że zaistniało coś bardzo złego, niewłaściwego, co trzeba nazwać po imieniu. Kościół nie może też pozwolić na kłamstwa o narodzie. Przecież to, co robią dziś niektórzy przyjaciele Grossa nagłaśniając rzekomy polski antysemityzm, jest próbą wmówienia fałszu Polakom, żeby się wstydzili, że są Polakami. O to tu głównie chodzi. Tymczasem wystarczy wspomnieć rodzinę Ulmów z Markowej czy Podgórskich z Przemyśla, gdzie 16-letnia dziewczyna, z narażeniem życia przez całą wojnę ukrywa trzynaścioro Żydów w małym, wynajętym mieszkaniu. Takich faktów są tysiące, trzeba je nagłaśniać i w ten sposób doprowadzić do samokompromitacji rzeczników kłamstwa. Kościół w Polsce zmaga się z tymi samymi problemami i wyzwaniami, jakie stają obecnie przed Kościołem powszechnym. Jakie najważniejsze spośród nich należałoby wymienić, jak na nie reagować? Rzeczywiście, cierpimy wszyscy na atrofię wiary i religijności. Nie czujemy się powołani do apostolstwa, do przenikania ewangelią świata, do świętości. Kościół w Polsce oddycha tym samym powietrzem wiary, którym oddycha cały Kościół. I nie może zamykać się we własnej, rzekomej doskonałości. Są niestety i takie grupy, które powoli odchodzą od jedności z Kościołem powszechnym, stają się martwym jego członkiem i mówiąc szczerze przeobrażają się w sekty. Dlaczego tak się dzieje? Chyba dlatego, że chcą być doskonali dla siebie samych we własnym gronie, tymczasem wierność wobec Chrystusowej idei założycielskiej Kościoła oznacza troskę o innych, o całość, o jedność. Walka z grzechem przy akceptacji także grzesznika. W Kościele jest miejsce dla ludzi dążących do świętości, a nie tylko dla świętych. Także dla błądzących, ale uczciwie szukających powrotu. W związku z tym głównym celem Kościoła jest być wiernym Panu Jezusowi, który wskazywał, jak się zachować w różnych sytuacjach. Warto mieć na uwadze apostołów, ludzi pierwszych wieków chrześcijaństwa, Ojców Kościoła, przemyśleć jak oni się zachowywali i wyciągnąć wnioski. Każdy czas ma bowiem swoje wyzwania. Jestem przekonany, że Kościół powinien się ciągle uświęcać i uczyć, to znaczy pozbywać się balastu grzechu, zła i niewłaściwych wyborów. A więc, nie tyle: Ecclesia semper reformanda [Kościół stale się reformujący przyp. KAI], ile Ecclesia semper sanctificanda [Kościół stale się uświęcający]. Reformę bowiem robią ludzie, a uświęcenie dokonuje się we współpracy z Bogiem i to jest nasze główne zadanie. Jesteśmy wciąż przyzwyczajeni do statystyk, z nadwrażliwością reagujemy na to, czy jest pół procenta więcej, czy mniej. Jednak statystyka nie ujmie tego, co w życiu Kościoła jest najważniejsze: nawrócenia, skomplikowanej sytuacji człowieka, który nie nawrócił się zewnętrznie, ale być może, odmienił się już wewnętrznie, proszę zauważyć przypadek Charles a Péguy. Sukcesem Kościoła nie są liczby, lecz przede wszystkim konkretny człowiek, który się zbawia, walczy ze sobą, pokonuje siebie. Sukcesem Kościoła w ostatnich latach, jest w moim przekonaniu chociażby marksista, który przeprasza za zło, które wyrządził w młodości swoimi publikacjami i deklaruje, że czuje się z ducha katolikiem, choć jeszcze do spowiedzi nie chodzi. Takie świadectwo dał prawie przed śmiercią Leszek Kołakowski. Kościół nie może zamykać oczu na nowe prądy, musi rozeznać dlaczego rodzą się niechęci wobec niego, odejścia z Kościoła i bolejąc nad faktem musi temu przeciwdziałać. Cóż, Kościół niekiedy traci, bo stawia wymagania etyczne. Ludzie nie zawsze rozumieją zło i kontestują: dlaczego przeciwstawia się aborcji, antykoncepcji czy in vitro? Dlaczego mówi o owszem, bardzo trudnych wyborach dotyczących czystości przedmałżeńskiej i w małżeństwie, także czystości kapłaństwa? Dlaczego nie zrezygnuje, przecież pozyskałby rzesze? Dlatego, że to nauczanie jest słuszne dla dobra samego człowieka i jego zmiana na szczęście nie zależy od nas. Pomijając już fakt, że taki zrelatywizowany Kościół owych rzesz by nie pozyskał, nie poszłoby za nim więcej ludzi. Episkopat od kilku lat przygotowuje obszerny dokument społeczny. Jakie kwestie zostaną w nim potraktowane jako najważniejsze wyzwania w sferze społecznej w kontekście dzisiejszej Polski? Ważnych a niepokojących problemów społecznych jest sporo: prawa człowieka, rodzina, koncepcje wychowawcze, etyka pracy, emigracja, nowa ekonomia, dobro wspólne, język debaty politycznej, odpowiedzialność społeczna itd. Mam nadzieję, że dokument będzie gotowy w ciągu najbliższych miesięcy. Stolica Apostolska mówi dziś coraz więcej o potrzebie nowej ewangelizacji. Jak winna ona przebiegać na ziemi polskiej? Jakie są kluczowe sprawy, które z tego punktu widzenia są najważniejsze? Ewangelia się nie zmienia, chodzi o wniesienie nowego zapału, zachęty do zainteresowania się ewangelią, poznania jej i promowania. Był taki moment w Kościele posoborowym, w którym jako ideał chrześcijanina prezentowano anonimowe chrześcijaństwo, to znaczy nieme. A to jest błąd. Byłoby przecież zaprzeczeniem ewangelii, gdybyśmy chcieli zachować wiarę i zbawienie tylko dla siebie. Kardynał Ratzinger, teraz także jako papież, powtarza za Janem Pawłem II, że Jezusa, wiary, nadziei zbawienia nie można zatrzymywać dla siebie, trzeba je głosić. Nowa ewangelizacja to także Asyż, czyli otwarcie się na innych, mimo trudności, które ten fakt powoduje w umysłach tych, którzy chcieliby zamknąć Kościół tylko do własnego ogródka, do swojego środowiska. To jest odwaga spojrzenia oczyma św. Pawła: głosząc ewangelię idę dalej, przekraczam różne granice kultur. Nowa ewangelizacja to wezwanie do niesienia Dobrej Nowiny przez świeckich, bo profesor bioetyki nie zawsze zechce słuchać księdza, który nie jest w bioetyce kompetentny.

9 Ale kolega profesora czy jego asystent powinien pomagać temu uczonemu w otwarciu oczu na świat życia duchowego i przekonać go, że człowiek oddychający pełnią człowieczeństwa to ktoś otwarty na nadprzyrodzoność, transcendencję. Zaniesienie ewangelii do wszelkich środowisk na ziemi jest nowym wyzwaniem, natomiast rodzi się pytanie, czy adresaci tej misji zechcą ich słuchać i dokonają takiego wyboru trzeba to zostawić gorliwości ludzkiej i Panu Bogu, a przy tym modlić się, by tak się stało. Pierwotne nawrócenia były często okupione śmiercią apostołów. Dzisiaj postęp ewangelii pewnie też będzie musiał być okupiony trudem, pracą a może i świadectwem życia. Podczas wspomnianej wizyty w Asyżu Benedykt XVI zwrócił uwagę na znaczenie dialogu Kościoła z niewierzącymi, zaprosił nawet na to międzyreligijne spotkanie pięciu ateistów. Kard. Ravasi mówił kilka dni temu w Polsce o organizowanych w różnych metropoliach świata spotkaniach z cyklu Dziedziniec pogan. Czy nie uważa Ksiądz Arcybiskup, że także Kościół w Polsce winien podjąć bardziej aktywny dialog z niewierzącymi? W pewnym momencie byłem członkiem papieskiej Rady ds. Dialogu z Niewierzącymi, którą potem rozwiązano ze względu na brak interlokutorów (przekazując odpowiedzialność za te relacje Papieskiej Radzie Kultury). I to jest właśnie problem. Do roku 1989 dialog z niewierzącymi w Polsce był utrudniony zakazem i promocją oficjalnego ateizmu. Znam wielu niewierzących i chętnie z nimi rozmawiam na różne tematy, bo są fachowcami w wielu dziedzinach. Natomiast problem polega na tym, czy obudzone są w nich potrzeby życia religijnego, czy są otwarci na transcendencję. Spójrzmy na konkretne przykłady. Jeszcze ileś lat temu dialog wiary z profesorem Leszkiem Kołakowskim był absolutnie niemożliwy (chociaż był możliwy dialog ludzki) i to nie z powodu cenzury, lecz z powodu jego przekonań. Później profesor stał się przyjacielem wielu księży. Jeden z nich, ksiądz Piwowarczyk, w wydanej w Szwajcarii książce napisał, że Kołakowski to święty Paweł współczesnych czasów. Książka wyszła 20 lat temu, a więc jeszcze za życia profesora. Dialog stał się możliwy, i zauważono że ten człowiek myśli po chrześcijańsku. Trudno byłoby mi wymieniać kandydatów do podobnego dialogu, który miałby odbyć się dziś. Nie trzeba więc zakładać, że ów dialog będzie się toczył ze wszystkimi jednakowo, ale trzeba te perspektywy otwierać i pokazywać: kolejarze-kolejarzom, księgowi-księgowym, dziennikarzedziennikarzom. Podobnie w relacjach rodzinnych, sąsiedzkich. Pogłębić wiarę wierzących oto pierwszy warunek nowej ewangelizacji. Trzeba też uzmysławiać innym, że człowiek niewierzący też może być zbawiony, ale coś w życiu traci. Musimy przy tym stale pamiętać, że to nie my nawracamy, bo ludzkie serce otwiera zawsze ktoś inny. Czy jednak nie uważa Ksiądz Arcybiskup, że wymogiem naszych czasów powinna być bardziej ożywiona działalność Komitetu Episkopatu ds. Dialogu z Niewierzącymi? Czy to gremium, idąc tropem ostatniego spotkania w Asyżu, nie powinno zainicjować takiej rozmowy na polskim gruncie? Może warto spróbować. Redakcja KAI ma tu na pewno potrzebne doświadczenie i szerokie kontakty, które chyba pozwoliłyby, z poszanowaniem drugiej strony, rozwinąć je aż do zaproponowania zewnętrznej formy rozmowy dialogu. Nie uda się to za pomocą ogłoszenia: zapraszamy niewierzących do dialogu. Bezpośrednie, przyjacielskie rozmowy i zaproszenie do dyskusji o różnych, ważnych kwestiach mogło by poszerzyć nasze horyzonty. Zaś nowa ewangelizacja to przestawienie duszpasterstwa z usługowego na apostolskie. Pan Jezus polecał apostołom: idźcie i nauczajcie. Nie chciał czekać na tych, którzy mają potrzeby religijne aż przyjdą do Niego chociaż tacy byli tylko szedł do ludzi i posyłał do nich swoich apostołów. Niekiedy to Jego nauczanie padało między ciernie, ale były takie ziarna, które trafiały na żyzny grunt i ktoś się otwierał. Jakiś Nikodem, który przychodził nocą, jakiś Józef z Arymatei też coś odczuł, nie nawrócił się cały Sanhedryn, ale powoli ewangelia wydawała plony. Pod patronatem Papieskiej Rady Kultury odbywają się od niedawna w różnych metropoliach świata debaty z niewierzącymi określane jako Dziedziniec pogan. Czy możemy spodziewać się takiego spotkania w Warszawie? Byłem przed laty świadkiem narodzin tej inicjatywy jeszcze w Rzymie, kiedy pierwsze trzy stolice europejskie zostały objęte akcją Misje w metropolii. Charyzmatycy i inne ruchy kościelne często prowadzą na ulicach takie akcje. W naszej diecezji od kilkunastu lat chodzi po Bieszczadach grupa ewangelizacyjna. Próbuje zainicjować rozmowę z przypadkowymi ludźmi, wierzącymi i niewierzącymi. Przecież nikt nie chodzi z transparentem: Jestem niewierzący, szukam dialogu!. Trzeba jednak zauważyć, że jest to raczej spektakularne zwrócenie uwagi na temat, bardziej początek drogi aniżeli inicjatywa prowadzona z przekonaniem, że natychmiast będzie skuteczna. Ale bywają przypadki znam ich bardzo wiele że ten zapał młodzieży przynosi owoce. Miałem okazję chrzcić w Rzymie Chińczyka i Albańczyka w centrum młodzieżowym św. Wawrzyńca, które za czasów Jana Pawła II utworzyła Papieska Rada ds. Świeckich. Kontakt młodych przybywających do Rzymu z tamtejszymi młodymi miała i takie owoce. Ci młodzi, przybywający ze świata, w którym nie mogli poznać Boga odnajdywali w Kościele swoje miejsce. Potwierdzały się w tym wypadku słowa Jana Pawła II: Człowiek jest drogą Kościoła, człowiek jest drogą Ewangelii. W wielu dyskusjach nie tylko toczonych w mediach, ale i wewnątrz Kościoła pojawia się teza o upolitycznieniu części Kościoła w Polsce, które przejawia się w mało budujących i nie służących ewangelii podziałach wewnątrz wspólnot świeckich, a nawet zakonnych. Czy odczuwa to ksiądz Arcybiskup jako zagrożenie dla Kościoła? To nie jest zagrożenie, to jest nieprawda! Termometr polityczny w Polsce jest bardzo wrażliwy, ale dosyć niezależny. Zresztą, każdy ma prawo do swoich politycznych przekonań i jak widać nie zamierza słuchać w sprawach opcji politycznych kogokolwiek. Inną rzeczą ROZMOWA KAI 9

10 ROZMOWA KAI 10 jest interpretacja wydarzeń związanych z wyborami: jeśli szef jednej partii rozsyła do proboszczów list z prośbą, by na tę partię głosowali, to wszystkie media na ten temat milczą. Natomiast kiedy jakiś proboszcz w Mysich Kiszkach popierał kogoś z partii przeciwnej, to od razu podniesiono larum, że Kościół tę partię popiera. Naród powoli dojrzewa i widzi, że obydwie postawy są niewłaściwe i że chodzi o czystą manipulację. Mnie także niektórzy próbują zapisać do jakiejś partii, mimo że z żadną partią nie utożsamiałem się nigdy, stosując ocenę ugrupowania według tego, jakie wartości uznają kandydaci z listy i samo ugrupowanie! Całym sercem staram się popierać polityków, którzy mają odwagę być uczciwi, zatroskani o Polskę, a nie o los własnej partii. Popieram tych, którzy bronią życia i inne Boże przykazania, i chcą promować dobro wspólne w oparciu o etykę, a nie własny interes. Taka jest też postawa wypływająca z nauki Kościoła. Zatem oskarżenia o zaangażowanie polityczne wynikają z niesprawiedliwego osądu? Nie wykluczam, że mogą być konkretne nadużycia, albo drażliwe sytuacje, wobec których trzeba się dystansować, pamiętając, że i Pana Jezusa o to samo oskarżano, że się utożsamia z jednym lub drugim ugrupowaniem. Ludzie nieznający Kościoła, niekiedy bez złej woli nie rozumiejąc, oskarżają go albo domagają się od niego rzeczy niemożliwych. I tu trzeba cierpliwie tłumaczyć. Są, niestety, także wrogo nastawione do Kościoła środowiska czy konkretni ludzie, którzy nie liczą się z prawdą i sumieniem w stawianiu zarzutów czy oskarżeń. I tu sprawa się nieco komplikuje. Zawsze trzeba bronić prawdy, ale nie przejmować się złośliwościami. Religijność Polski wydaje się wciąż stabilna. Ale widać pewne niebezpieczne rysy, szczególnie w młodym pokoleniu, czego oznaką jest zwiększające się środowisko osób zdecydowanie niechętnych Kościołowi. Żerują na tym niektóre ruchy polityczne, w rodzaju Palikowa. Jak na to reagować? Sądzę, że trzeba zacząć od pytania, dlaczego tak się stało, od analizy sytuacji. Otóż jeśli rozsiewa się wirusy, to trudno by nie wywołały one żadnych skutków, oznak choroby. Zauważmy, jak wiele zła powodują prądy nihilistyczne promowane już od dziesiątków lat, albo liczne antyklerykalne wystąpienia w prasie. Jakże często media, o największym nakładzie, stają się centrami rozsiewania relatywizmu religijnego, moralnego, społecznego, narodowego. Niekiedy konkretni ludzie, którzy niegdyś krzewili ateizm marksistowsko-komunistyczny, zmienili barwy, ale nadal propagują nihilistyczny ateizm. Nie chciałbym wymieniać tytułów, bo nie zamierzam im robić reklamy, a poza tym nie chcę piętnować wszystkich, bo pracują tam także uczciwi ludzie. Zresztą wszyscy wiedzą o kogo chodzi. Jeśli nieustannie sieje się wątpliwości moralne, sugerując, że wszystko wolno, młodzież w efekcie traci wrażliwość moralną i zdolność do odróżniania dobra i zła. Pozostaje jedynie zadyma. Są pisma, które od 20 lat plują na patriotyzm, na naród, pojawiają się oskarżenia o nacjonalizm. Niektóre media celowo dokonują alienacji pojęć, zaś wielu polityków, autorytetów czy twórców kultury nie ma odwagi, by jasno zaświadczyć o prawdzie. Czasami bywamy mile zaskoczeni, jak podczas niedawnych wypowiedzi w obronie krzyża na sali sejmowej. Okazuje się, że są politycy, którzy czują odpowiedzialność przed wyborcami. Jedynie dwa ugrupowania Ruch Palikota i SLD zadeklarowały się przeciwko krzyżowi, ale i wśród nich są pewnie głębsi i bardziej odpowiedzialni ludzie. To rodzi nadzieję, że zostaną utrzymane granice przyzwoitości w relacji do wartości i świętych symboli. W najbliższym czasie sejm podejmie zapewne szereg debat związanych z fundamentalnymi wyborami moralnymi, jak zapłodnienie in vitro, legalizacja związków partnerskich, ustawa aborcyjna, a być może także eutanazja. Czy Ksiądz Arcybiskup nie obawia się, że dowie się czegoś o klasie politycznej, czego nie chciałby się dowiedzieć? Dowiemy się i to już niebawem, że istotnymi problemami są bieda i kryzys gospodarczy. Wspomniane wyżej tematy lansują pseudopolitycy, którzy nie mają poczucia odpowiedzialności za ludzi i za dobro wspólne. Chcą się w polityce zabawić, myślą o niej pod kątem swojego zaistnienia w telewizji, tak by ich partner czy partnerka byli zachwyceni ich sławą. Ale dojdą do tego, że wstydzić ich się będą własny ojciec i matka, a także naród. Znikną, ale pogrążą w tym czasie także to, co jest zadaniem do wykonania. Rząd, który będzie pełnił władzę przez najbliższą kadencję, ma dobre rozeznanie sytuacji, lepsze aniżeli owi nieodpowiedzialni ludzie i musi niepokoić się tym, że przez takich polityków będzie miał mniejszy potencjał sprawczy. A przecież nie uciekniemy jako społeczeństwo przed koniecznością zaciśnięcia pasa, rezygnacji z pewnych wygód, podjęcia skutecznej walki z inflacją, długiem zagranicznym, z korupcją i nadużyciami. Bo to właśnie nas pożera, pożre nas NFOZ, a takich NFOZ-ów jest u nas więcej. Przecież w dziedzinie służby zdrowia poniesiono klęskę! Nie udawajmy, że nie widzimy problemów. Szpitale w moim regionie otrzymują znacznie mniej pieniędzy niż placówki w województwach mazowieckim czy śląskim. Uważają, że tam lud jest cierpliwy i to zniesie. Donikąd prowadzi też obecny system szkolnictwa, przyzwalający na wychowanie bezideowe, bez wartości. Wierzę, że w obliczu wyzwań, przed jakimi stajemy, rząd będzie musiał powrócić do źródeł, do wierności zasadom, do nie składania pustych obietnic. Ostatnio zresztą było ich już mniej niż cztery lata temu. Czekam na to, aż wszystkie partie zjednoczą się w wysiłku rozwiązywania najistotniejszych problemów. A gdyby siedział tutaj premier Tusk, to co by mu Ksiądz Arcybiskup powiedział w związku z przedstawioną przed chwilą diagnozą? Powiedziałbym, że mu współczuję, bo ma naprawdę trudną sytuację, ale zarazem wielką szansę, której w okresie minionych 22 lat nie otrzymał żaden rząd. Zachęciłbym go, aby miał odwagę realizowania prawdziwych zadań, rozwiązywania problemów prawdziwych, a nie pseudoproblemów. Niech odradza wiarę w uczciwość polityków mówiąc i wymagając, aby pewne zasady, świętości, wartości były nienaruszalne. A ma

11 ku temu niezbędne środki większość parlamentarną. Ma szanse zrealizować wielkie dzieło dla Polski. Zachęciłbym, aby nie lękał się być uczciwym, zatroskanym o dobro innych, a nie tylko swojej partii, gdyż zyska ona na tym wtedy, gdy sprawy kraju toczyć się będą we właściwym kierunku. Kilka dni temu powiedział Ksiądz Arcybiskup, że żyjemy w czasie, kiedy bardzo mocno działa anty- Kościół, antyklerykalizm, ruch antyeklezjalny i ogólnie jest dużo tego «anty» nastawienia. Czy uważa Ksiądz Arcybiskup, że jakąś część odpowiedzialności za ten stan rzeczy ponoszą też sami chrześcijanie, że ich świadectwo nie jest klarowne dla innych lub też mają wypaczony obraz Boga (na co wskazywał niedawno Benedykt XVI)? Sądzę, że powinniśmy stawiać sobie takie pytania, gdyż to jest droga postępu. Jednocześnie przypomina mi się piękne i mądre przemówienie, jakie wygłosił niedawno prezydent Czech, Václav Klaus, który podkreślił, że Kościół powinien mówić odważniej, więcej, bardziej doniośle. Nowa ewangelizacja jest też zadaniem dla nas. Nie trzeba się bać, że jesteśmy po przegranej stronie. Jesteśmy po stronie trudu, dobra i piękna, a więc po stronie zwycięskiej także w perspektywie nadprzyrodzonej. Nasze aspiracje, ale również nasze błędy są zupełnie inne, niż sądzą wrogowie Kościoła. Mamy być miastem położonym na górze i wszystko w naszym życiu ma być czytelne. Nie mamy powodów, żeby coś ukrywać. Warto realizować dobre dzieła, bo dobro jest trwalsze, niż zło. Zło jest krzykliwe, lecz dobro jest trwalsze. Trzeba pozytywnie patrzeć na wartość ofiary, dobrego słowa, ofiarowanego cierpienia i dobrego programu, wypracowywanego we wspólnocie. Świat potrzebuje dziś czytelnego, zorganizowanego świadectwa wiary, dwóch albo trzech. Naszą siłą jest Boże wsparcie. Księże Arcybiskupie, czy pełniona przez Kościół misja jednania człowieka z Bogiem, pojednania między ludźmi i jednania człowieka z samym sobą ma też jakieś szersze znaczenie, obejmujące całą Polskę? Wiemy, że tylko zdrowe drzewa rodzą zdrowe owoce. Wskazuje to jak wielkie znaczenie ma zdrowie duchowe człowieka dla całego życia społecznego i narodowego. Wszelkie patologie: narkomania, alkoholizm, brak poszanowania życia w każdej jego fazie, od poczęcia aż do naturalnej śmierci, niewierność małżeńska są głęboką raną dla życia społecznego i ogólnonarodowego. Nie wolno zapominać, że walka wewnętrzna człowieka, który doznał paraliżu duchowego, nie jest czasem straconym. Trzeba ludziom pomagać odnaleźć sens i motyw życia, i wskazywać, że dla każdego jest miejsce w Kościele i społeczeństwie, że każdy może być twórcą autentycznego dobra. Wśród bohaterów naszych narodowych powstań nie brak ludzi, którzy przezwyciężyli swoje ograniczenia, nawracali się, znajdowali motyw do poświęcenia siebie dla innych. Dlatego wielkim zadaniem Kościoła jest głoszenie nawrócenia, wartości pracy nad sobą i niesienie nadziei. Bliska jest mi myśl ks. prof. Tischnera, że Polska ma swój szyfr i aby ją zrozumieć, trzeba do niego dotrzeć. Ten, kto go odnajdzie ma szanse na to, że będzie miał język wspólny z narodem, takim jak on jest, bez złudzeń. Myślę, że w tej próbie znalezienia szyfru trzeba by się pokusić o określenie wartości pozytywnych. W Polsce jest bowiem dużo dobra, duże poczucie godności, którego nie wolno zagasić. Polak musi się czuć godnym synem tej ziemi, niezależnie od tego, gdzie aktualnie przebywa, czy nad Wisłą, czy nad Tamizą, bo to jest warunek jego rozwoju. Zapominają o tym ci, którzy wszystko pragną skompromitować, wszystko zrelatywizować, wszystko, co dotychczas było cenne podeptać, aby błyszczeć na tle nowego bałaganu. Sprawa nakazu milczenia dla ks. Bonieckiego skłania do pytań o granice dyskusji w Kościele w ogóle. Tym bardziej, że w tym przypadku sprawa nie dotyczy przecież podważania dogmatów, kwestionowania nauki Kościoła... Jeśli chodzi o ten konkretny przypadek, to współczuję obydwu księżom: i księdzu redaktorowi i prowincjałowi. Współczuję poważnemu kapłanowi, który spędził w zakonie kilkadziesiąt lat pełniąc w nim m.in. funkcję generała, a dziś musi przeżywać konflikt ze swoim przełożonym. Współczuję przełożonemu, że znalazł się w sytuacji, w której został zmuszony do zabrania głosu. I dobrze, że to uczynił. Niedopuszczalne jest bowiem, abyśmy odeszli od spojrzenia na Kościół oczami Kościoła. Posłuszeństwo w Kościele nie jest realizacją jakiejś ludzkiej strategii, lecz ma zupełnie inną wartość. Kościół nie jest instytucją opartą o wierność logice korzyści czy sław, lecz musi stosować swoje kryteria wartościowania spraw i ludzi. Kościół nie może dyktować szefowi gazety czy telewizji, kogo ma przyjąć do pracy, a kogo mu przyjąć nie wolno. Tymczasem dziś część tzw. elit próbuje dyktować Kościołowi, co mu wolno w sprawach jego wewnętrznego rytmu życia, a czego nie wolno. Istotna część posługi Księdza Arcybiskupa realizuje się w formie przewodniczenia Konferencji Episkopatu Polski. Co w tym okresie zmieniło się w funkcjonowaniu tego gremium, w związku m. in. z wprowadzeniem nowego sposobu rządów, w formie znacznie bardziej kolegialnej? Jestem ciągle przekonany, że funkcją przewodniczącego episkopatu, jest ujawniać wolę i mądrość pasterską wszystkich biskupów i służyć Kościołowi wspólnoty. W diecezji dobrze wychodzę na tym, że wszystkie ważne decyzje konsultuję, że moi współpracownicy muszą uczestniczyć w rodzących się decyzjach. Jeśli decyzje dotyczące Kościoła w Polsce nie zrodzą się we wspólnocie Kościoła na konferencji episkopatu, to nie będą potem miały przełożenia na ich realizację. Jestem też przekonany, że największe niebezpieczeństwa przed którymi stoi Kościół powszechny i lokalny to brak jedności. Jeśli chcemy wprowadzić jakiś program duszpasterski, to musi on być dobrze rozeznany i akceptowany przez biskupów. Dzięki temu poznajemy się w pracy, i to jest wielka korzyść, gdyż podejmowanie decyzji takich, jak np. wybór sprawnego sekretarza generalnego staje się możliwy. Daleki jestem od tego, żeby uważać siebie za najlepszego, czy w ogóle właściwego przewodniczącego. Ale mam siłę wewnętrznego przekonania, że nie ROZMOWA KAI 11

12 ja siebie postawiłem do tej służby, ale ktoś musi ją wykonać, a praca episkopatu zależy od nas wszystkich i wszyscy powinni zadecydować, jaki będzie obraz Kościoła w Polsce. W życiu politycznym dostrzegamy dziś w partiach lansowanie liderów. To dramat, bo dobro wspólne wymaga ścisłej współpracy, a niekiedy i ofiary wszystkich. Kto jest Księdzu Arcybiskupowi najbliższy wśród dawnych i współczesnych mistrzów życia duchowego? Poczytuję sobie za szczęście, że spotkałem w życiu wielu niezwykłych ludzi. Dzisiaj widzę, że Pan Bóg tak mnie prowadził, abym widząc ich budował się świadomością, że dobro, świętość są i dziś możliwe, mimo że mnie daleko do niej. Wychowywałem się w środowisku, w którym ksiądz był pozytywnym wzorcem i był potrzebny ludziom, nie dlatego, żeby rozdawał jakieś dobra materialne, ale dlatego, że budził godność, dawał motywy do życia, do przezwyciężania przeszkód w niezmiernie trudnym okresie powojennym. Później, w seminarium, spotkałem wybitnych profesorów. To byli ludzie bardzo autentyczni. Choćby bp Mikołaj Sasinowski, który podczas II wojny światowej był kapelanem polskich wojsk lotniczych we Francji, Afryce Północnej oraz Wielkiej Brytanii, wychowany w harcerstwie człowiek silnej wolni i niezwykle gorliwy pasterz. Kolejnym autorytetem był bp Czesław Falkowski, były rektor Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie, wielki humanista, wybitny orator, o którym kiedyś Ojciec Święty i abp Ablewicz powiedzieli, że takich ludzi już dzisiaj nie ma. Następnie kard. Stefan Wyszyński przecież to gigant duchowy i święty. Wszyscy jesteśmy wychowani na jego wzorcu! Umieliśmy powtórzyć z pamięci fragmenty jego kazań, bo utożsamialiśmy się z tym, co on mówił. Wraz z nim przeżyliśmy ataki na Kościół w latach sześćdziesiątych. Niezwykłe wrażenie wywierał kard. Wojtyła jako metropolita krakowski, a następnie jako papież. Był tak niezwykle prosty i bezpośredni, skoncentrowany na Bogu i drugim człowieku, że chłonęliśmy go całym sercem. Kiedyś spytał: Jak ty sobie radzisz?. Początkowo byłem zastępcą przewodniczącego, prymasa kard. Józefa Glempa i powiedziałem, że trafiłem na miejsce, które kiedyś w episkopacie Polski zajmował Ojciec Święty oraz że często zastanawiam się, jakby na moim miejscu zachował się kard. Wojtyła. Kiedy dzieliłem się swoimi doświadczeniami, mówił: Ja też to nieraz przeżywałem. I wiesz, nieraz to lepiej przeczekać. Nie chodziło o przeczekanie, żeby unikać podejmowania decyzji, ale poprzez cierpliwość wyłowić ludzi, którzy pomogą rozwiązać trudny problem. Mam świadomość, że darem było spotkanie świętych naszych czasów. Znałem osobiście i wiele razy spotykałem się z bł. Matką Teresą. Była bezpośrednim interlokutorem Papieskiej Rady ds. Świeckich. Inną ważną dla nas i dla mnie postacią była Chiara Lubich założycielka i przywódczyni ruchu Focolari, której uznanie świętości jest pewnie tylko kwestią czasu. Współpracowałem przy realizacji różnych programów z Bratem Rogerem, mam zresztą wiele osobistych listów od niego. Wspomnę też ks. Luigiego Giussaniego, założyciela międzynarodowego ruchu katolickiego Comunione e Liberazione (Komunia i Wyzwolenie) czy żyjącego nadal Jeana Vaniera, organizatora wspólnot L Arche oraz Wiara i Światło, w których wspólnie żyją osoby niepełnosprawne intelektualnie i pełnosprawni. Miałem okazję obserwować bogactwo ruchów i wspólnot katolickich, ale także pewne wynaturzenia innych. Dlatego mam dzisiaj odwagę, by radykalnie oceniać lub określać pewne niebezpieczne tendencje, bo wiem, do czego to prowadzi. Stawianie wymagań i posłuszeństwo Kościołowi jeszcze nikomu nie zaszkodziło. Kiedyś, po podróży Jana Pawła II do Stanów Zjednoczonych, zapytałem go o ocenę Ameryki jako takiej. Papież po chwili namysłu powiedział: Sądzę, że Amerykę trzeba bronić przed nią samą. Ta uwaga pochodzi sprzed dwudziestu lat... Wracając do mistrzów, wyznam, że bardzo lubię lekturę średniowiecznych i nowszych anonimowych mistrzów duchowości, dlatego, że tam niknie człowiek, a bardziej jawi się Pan Bóg. Staram się śledzić literaturę współczesną, ratować swoje myślenie rozważaniami innych, ale kiedy przyjdzie zabrać głos, ciągle odczuwam niedosyt, wiem, że to nie jest to, czego szukam i co chciałbym przekazać innym. Czy Ksiądz Arcybiskup prowadzi dziennik? Czasami robię jakieś notatki dotyczące bieżących wydarzeń, z myślą, że kiedyś może mi się to przyda, ale niestety nieregularnie. Zapisuję też niekiedy wrażenia z lektur i żałuję, że nie pisałem systematycznie, bo dzięki temu mógłbym dziś zrekonstruować i ocenić swój własny proces oceny wartości, a może i coś więcej. Rozmawiali: Tomasz Królak i o. Stanisław Tasiemski OP ROZMOWA KAI 12 Raport o stanie wiary w Polsce Raport o stanie wiary w Polsce to tytuł wywiadu rzeki, jakiego przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Józef Michalik udzielił dwom publicystom: Grzegorzowi Górnemu i Tomaszowi Terlikowskiemu. Książka ukazała się nakładem Polskiego Wydawnictwa Encyklopedycznego. Abp Michalik stoi na czele Episkopatu Polski od 2004 r. Rozmowa z nim miała być w zamierzeniu autorów całościowym spojrzeniem na polski katolicyzm po roku Górny z Terlikowskim podkreślają, że chcieli rozmawiać o Kościele z kimś, kto zna go od środka i kreśli jego obraz, posługując się nie tylko warsztatem badacza, lecz także patrzy na wszystko oczami wiary. Pytają więc metropolitę przemyskiego o Kościół w dobie przemian społeczno-kulturowych i politycznych, a także o jego obecną kondycję. Abp Michalik mówi, że nie chce być przywódcą Kościoła w dawnym stylu i że takim podejściem przyniósłby Kościołowi szkodę. Wyjaśnia, że prze-

13 wodniczący KEP to ktoś, kto zwołuje, koordynuje i kieruje posiedzeniami najważniejszego gremium w polskim Kościele, ale nie ktoś, kto może jednoosobowo rządzić. Nie mam ambicji forsowania swojego osobistego zdania. Wielokrotnie nie zgadzam się z różnymi propozycjami czy wnioskami biskupów, ale jeśli okazuje się, że opowiada się za nimi większość hierarchów, to staram się uszanować ich stanowisko i podporządkować woli większości dopowiada w wywiadzie-rzece. Pytany o ataki na Kościół abp Michalik wyraża przekonanie, że zawsze mogą się obrócić na naszą korzyść. Ataków więc się nie boimy, jesteśmy do nich przyzwyczajeni, najważniejsze jednak, abyśmy z każdego takiego wydarzenia potrafili wyciągać wnioski na przyszłość. Każdy atak jest bowiem dla nas okazją do pokory i do rachunku sumienia dodaje. Zdaniem przewodniczącego KEP coraz większa odpowiedzialność za losy Kościoła powinna spadać na ludzi świeckich. Wpływ, jaki straciła rodzina Rzecznicy na cyfrowym kontynencie Kościół na Facebooku, na blogach, w Wikipedii o tym, jak ludzie wierzący powinni być obecni w Internecie, mówili w zeszłym tygodniu rzecznikom instytucji kościelnych specjaliści od technik komputerowych oraz duszpasterze. Szkolenia odbyły się w Turnie k. Radomia. Było to już czwarte spotkanie rzeczników zakonnych, diecezjalnych i innych instytucji kościelnych. Tym razem na warsztat poszedł Internet. Czym jest Web 2.0 i dlaczego Kościół powinien otworzyć się na nowe technologie mówił we wprowadzeniu ks. Józef Kloch, rzecznik Episkopatu Polski. Web 2.0 bazuje na potencjale ludzi. Rzesza entuzjastów tworzy hasła w Wikipedii, prowadzi blogi i pisze na Facebooku. Skoro Kościół to wspólnota ludzi wierzących, to nie może nie wykorzystać tego potencjału do głoszenia Dobrej Nowiny w Internecie podkreślał ks. Kloch. Uczestnikom warsztatów zaprezentował monografię Internet i Kościół, której jest autorem. Każdy ma jakiś swój charyzmat. Dla mnie blog jest formą docierania do ludzi wyznał ks. Artur Stopka, autor bloga Stukam.pl. Swojego bloga założył najpierw na portalu świeckim, aby tam, gdzie jest wielu ludzi i porusza się tematy od polityki po kuchnię, nie zabrakło treści związanych z wiarą. W Kościele trzeba wykorzystać wszystkie możliwości i wszystkie umiejętności. Jeżeli ktoś potrafi pisać bloga i jest członkiem Kościoła to oczywiste, że powinien w taki sposób dawać świadectwo swojej wierze tłumaczył na formację sumień i umysłów, przejęły środki masowego przekazu. Dlatego tak ważna jest rola świadectwa osób świeckich w przestrzeni publicznej. Ale potrzebne jest nie tylko ich świadectwo, lecz także samoorganizacja, wytyczanie zadań i realizowanie misji w ścisłej jedności z hierarchią podkreśla w wywiadzie. Na kartach Raportu o stanie wiary w Polsce można też poznać abp. Michalika od prywatnej strony. W ostatnim rozdziale opowiada o swojej drodze od ministranta do arcybiskupa. awo zastrzegając, że katolik nie musi pisać wyłącznie o pobożnych rzeczach. Rafał Sadowski przekonywał, że proboszczowie powinni pozwalać świeckim prowadzić profile parafii na Facebooku, Trzeba zacząć od rzeczy najprostszych, czyli od informacji mówiła Monika Przybysz, zachęcając do dbałości o katolickie strony internetowe. Podkreśliła przy tym, że dzisiejszy internauta jest już inny niż ten sprzed 5-6 lat. Po pierwsze jest bardzo wymagający, chce informacji dobrze i szybko napisanych, krótkich, a jednocześnie chce o tym podyskutować. Stąd wyzwanie, które stoi przed instytucjami kościelnymi być na Facebooku i innych portalach społecznościowych, dać ludziom możliwość podyskutowania o tym, co jest dla nich ważne. Jedną z form uatrakcyjnienia strony internetowej jest dodanie wideo. Do przygotowywania informacji w wersji filmowej zachęcał o. Jakub Czajka OFMConv. Możemy i powinniśmy skupiać się na małych, parafialnych wydarzeniach, w których uczestniczymy, nadając im taką formę, w jakiej chcielibyśmy je obejrzeć np. w Wiadomościach, czyli formę newsa wyjaśniał. O. Leonard Bielecki OFM na przykładzie tworzonego przez siebie wideobloga Bez sloganu przekonywał, że także YouTube jest świetnym narzędziem do ewangelizacji. O tym, że warto postawić nie tylko na strony parafialne czy diecezjalne, ale i na informacje w Wikipedii tworzonej przez społeczność internautów encyklopedii przekonywali przedstawiciele Wikimedia Polska. Paweł Zienowicz, rzecznik prasowy stowarzyszenia, zwrócił uwagę, że Kościół nie jest wystarczająco obecny w przestrzeni Wiki, bo dużo dotyczących go tam haseł pozostawia wiele do życzenia. Jezus powiedział: Idźcie i nauczajcie. No to trzeba nauczać. Człowiek musi być świadomy swojej wiary, a żeby być świadomym, to musi gdzieś tę wiedzę posiąść. W tej chwili z Wikipedii korzystają prawie wszyscy Polacy, jest to podstawowe źródło informacji pierwszego kontaktu. Krzysztof Mizera tłumaczył, jakie panują reguły w świecie Wiki. Trzeba pamiętać, że Wikipedia jest encyklopedią, nie jest to blog czy serwis do promowania czegokolwiek. Trzeba zachować neutralny punkt widzenia i pamiętać o weryfikowalności. Poza tym nie ma innych zasad wyliczał. Joanna Chwastowska z Google Polska mówiła o technologiach firmy Google jako nośnikach dobrej informacji. Wyjaśniała, jak w prosty sposób stworzyć stronę internetową, wykorzystując narzędzie Google Sites. Warsztaty były kontynuacją podjętego przed rokiem tematu wystąpień publicznych. Każdy z uczestników prezentował przed kamerą swoją diecezję, zakon lub instytucję, w której pracuje. Nagrania te analizowali następnie redaktorzy ogólnopolskich stacji telewizyjnych: Brygida Grysiak z TVN24 i Piotr Czyszkowski z TVP 1. Spotkanie odbyło się listopada. Wzięło w nim udział ponad 70 osób. BP KEP KRAJ 13

14 KRAJ 14 Abp Hoser: w Afryce ateizm nie występuje Adhortacja Africae munus, będąca wynikiem II Synodu dla Afryki, którą Benedykt XVI przekazał biskupom afrykańskim 20 listopada, jest już dostępna w języku polskim. Wydało ją Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej. Adhortację zaprezentowano 21 listopada w siedzibie Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie. W konferencji udział wzięli abp Henryk Hoser, biskup warszawskopraski, uczestnik dwóch Synodów dla Afryki (w 1994 r. i w 2009 r.) wieloletni misjonarz w Rwandzie oraz ks. prof. Jarosław Różański OMI, pracownik Katedry Misjologii UKSW w Warszawie. Konferencję poprowadził o. Stanisław Tasiemski OP, KAI. Abp Hoser ubolewał, że Afryka po krwawych wydarzeniach w Rwandzie zniknęła z mediów. Przeciętny obserwator światowych wydarzeń jest ignorantem, jeśli chodzi o Czarny Ląd nie potrafi wymienić państw afrykańskich ani umiejscowić ich na mapie. Po wizycie Benedykta XVI w Beninie, w dwóch najważniejszych dziennikach w Polsce ukazały się krótkie notatki na 11 i 13 stronie, jak gdyby był to nieznaczący fakt podkreślił arcybiskup. Zwrócił jednocześnie uwagę, że Afryka skupia problemy całego świata są one tam bardziej widoczne. Kontynent ten przypomniał abp Hoser, był troską Jana Pawła II, który odbył do Afryki 12 pielgrzymek, odwiedzając 42 kraje. Zwołał też synod, którego owocem była adhortacja Ecclesia in Africa. Benedykt XVI kontynuuje dzieło swego poprzednika, po II Synodzie dla Afryki oddając adhortację Africae munus. W pierwszej adhortacji, podpisanej przez Jana Pawła II, podkreślano świętość życia i świadectwo jako skuteczny sposób ewangelizacji. W nowym dokumencie, sygnowanym przez Benedykta XVI, mowa jest o podmiotowości człowieka, otwarciu się na nadzieję. Papież wskazuje na pokusę narzucania rozwiązań problemów Afryki z pozycji eksperta, bez uwzględniania realiów życia na tym kontynencie, urzeczowiania Afrykańczyków, traktowania Afryki jak źródła ciekawostek etnicznych i zasobów naturalnych. Benedykt XVI podkreśla też, że sprawiedliwości i pokoju nie uzyska się w Afryce bez woli pojednania. Padło już bowiem wiele deklaracji, które nie zostały spełnione powiedział abp Hoser. Ks. prof. Różański mówił o pozytywnych aspektach kultury i tradycji afrykańskiej, takich jak solidarność, gościnność, poszanowanie starszych, współistnienie pokojowe wielu grup etnicznych... Pozytywem jest też np. troska o życie. W tradycyjnym ujęciu dzieci są bogactwem rodziny. Z drugiej strony istnieje ogrom nieszczęść wojny, korupcja, eksploatowanie bogactw naturalnych... Abp Hoser przypomniał, że Afryka jest uważana za kolebkę ludzkości i rzeczywiście dzieci są tam postrzegane jako największe dobro. Obecnie jednak Czarny Ląd boryka się z wielkimi kampaniami przeciwko życiu promocją antykoncepcji i aborcji. Kobiety afrykańskie są sterylizowane czasem wbrew swojej woli czy wiedzy. Jednak, z drugiej strony, to kontynent odporny na ideologie i niepodatny na wpływy globalizacji. Ks. prof. Różański przypomniał, że w Afryce nieznane było sieroctwo, dzieci bez rodziców zawsze miały krewnych, którzy opiekowali się nimi. Współcześnie jednak pojawia się sieroctwo jako skutek pandemii AIDS i wojen. Ponadto szereg armii w krajach objętych konfliktami zbrojnymi wykorzystuje dzieci jako żołnierzy są one bowiem bardziej podatne na szkolenie i bardziej bezwzględne. Do tego dochodzą dzieci uchodźców, dzieci bezimienne, wykorzystywane na wiele sposobów, również w prostytucji. Negatywnym zjawiskiem jest także oskarżanie dzieci o czary, co dotyka w sposób szczególnie drastyczny dzieci albinoskie. Abp Hoser zwrócił uwagę, że programy pomocy, tworzone zwykle przez organizacje amerykańskie, są nieskuteczne, ponieważ nie uwzględniają realiów afrykańskich. Wielkie instytucje stworzone do pomocy borykają się też z brakiem środków finansowych, ponieważ przez nadmierną rozbudowę własnych struktur, pochłaniają duże kwoty na swoje utrzymanie. Z kolei problemy ekonomiczne Afryki biorą się m.in. z tego, że na produkty afrykańskie nałożone jest zaporowe cło, reżimy są uzależnione od wielkich koncernów zachodnich, kwitnie korupcja. Kolejnym problemem jest migracja osób już wykształconych. Abp Hoser podkreślał jednak, że to nie Zachód wysysa młodych i wykształconych, a sami młodzi nie wracają do Afryki po studiach na Zachodzie. Pytany, co Benedykt XVI miał na myśli apelując, by Afryka była dobrą nowiną dla świata, hierarcha przypomniał, że jest to kontynent ludzi religijnych. U Afrykańczyków nie występuje właściwie ateizm. Ich wiara jest też radosna, celebrują liturgie, potrafią pokonywać wiele kilometrów, by dojść do kościoła, czy do szkoły. Czarny Ląd potrzebuje jednak misjonarzy, których z roku na rok jest mniej. Coraz mniej jest także środków na misje. Dechrystianizacja Europy powoduje spadek pomocy dla nich podkreślał abp Hoser. Kościoły w Afryce żyją na skraju ubóstwa. Z kolei islam ma duże dotacje finansowe. Ks. prof. Różański zauważył, że zmienia się profil misjonarzy to już nie są głównie Europejczycy, są też misjonarze z Ameryki Łacińskiej, Azji, Indii. Dużym powodzeniem cieszą się niestety sekty, głównie te, które oferują uzdrowienia. Wiąże się to z tradycją afrykańską, według której chorobę postrzega się nie tylko jako problem z fizycznością, ale i z duchowością. Jest jednak spora migracja z Kościoła do Kościoła i gdy Afrykańczyk odejdzie z Kościoła katolickiego, po jakimś czasie do niego wraca mówił abp Hoser. im Biblia powinna się znaleźć w każdej więziennej celi. To jeden z priorytetów Towarzystwa Biblijnego zapowiedział bp Edward Puślecki z Kościoła Ewangelicko- Metodystycznego. 24 listopada został on wybrany na kolejną, pięcioletnią kadencję przewodniczącym Komitetu Krajowego TB w Polsce, którego jednym z członków jest Kościół katolicki. tk

15 Moja Diecezja Przegląd najważniejszych wydarzeń diecezjalnych BIAŁYSTOK Kościół ma swoje miejsce w świecie. Nie może schodzić do podziemia ani ukrywać się w zakrystii napisał w liście adwentowym do wiernych metropolita białostocki abp Edward Ozorowski. Przypomniał czasy, w których systemy ateistyczne zabraniały Kościołowi ujawniać się na zewnątrz. Zaznaczył, że w każdym cywilizowanym kraju powinna być szanowana wolność religijna, która daje prawo do posiadania własnych świątyń, umieszczania znaków religijnych w miejscach publicznych i do zgromadzeń kościelnych w przestrzeni świeckiej. Wolność i tolerancja są prawem większości i mniejszości. Nie muszą się one wzajemnie zwalczać stwierdził. tm BIELSKO ŻYWIEC Komedia omyłek Williama Szekspira to kolejna realizacja grupy teatralnej Memento, działającej przy parafii pw. św. Jana Chrzciciela w bielskich Komorowicach. Członkowie 41-osobowego zespołu teatralnego pracują razem od około 7 lat. Mają w swym dorobku klasyczne przedstawienia Fredry, Moliera, sztukę Brat naszego Boga Karola Wojtyły oraz oryginalne teksty pisane przez bielskiego kapłana, ks. Jacka Gracza. rk BYDGOSZCZ Poszukiwanie nowych sposobów docierania do młodzieży m.in. za pośrednictwem Internetu większe otwarcie się biskupów i duszpasterzy na młodych, to zdaniem misjonarzy ze Zgromadzenia Ducha Świętego odpowiedź na kryzys powołań. 21 listopada w Bydgoszczy zakończyło się europejskie spotkanie odpowiedzialnych za animację powołaniową. Do Polski przyjechali ojcowie z Francji, Portugalii, Hiszpanii, Irlandii oraz Belgii. W Wyższym Seminarium Duchownym Zgromadzenia Ducha Świętego dyskutowano o tym, jak zwiększyć ilość powołań do pracy misyjnej. Widzimy, że w Europie nie można tylko czekać, trzeba działać w miejscach, gdzie znajduje się młodzież. Świat się zmienia, zatem nasze metody muszą być dopasowane do mentalności młodego pokolenia. Potrzebna jest większa obecność w w środkach masowego przekazu, szczególnie w Internecie wyjaśniał rektor seminarium o. dr Marek Walkusz. W polskiej prowincji istnieje grupa osób, które poszukują właściwego rozwiązania tych problemów. Tworzą plan pracy na cały rok, animują spotkania w parafiach, szkołach, tworzą własną prasę. O. Marc Botzung z Francji pracował m.in. w Algierii i w Mauretanii. Obecnie kieruje grupą odpowiedzialną za powołania do zgromadzenia w Europie. Pragniemy budzić świadomość misyjną wśród wszystkich chrześcijan, zachęcając do głoszenia Ewangelii. Słowem, które często słyszymy jest kryzys. Kryzys jest widoczny na różnych płaszczyznach rodzinnej, finansowej, także gdy chodzi o powołania powiedział. Dodał, że europejski kryzys powołaniowy oraz kryzys wiary sprawia, iż na Stary Kontynent przyjeżdża coraz więcej misjonarzy z innych zakątków świata. Globalizacja dokonuje się także, jeśli chodzi o głoszenie słowa Bożego podkreślił o. Botzung. Z kolei o. Luis Cachaldora z Hiszpanii nawiązał do wyniku wyborów parlamentarnych, w których zwyciężyła prawica. Podkreślił, że Hiszpania wreszcie zmienia swój kurs. Przez osiem lat dominacji socjalistów podupadła moralnie i ekonomicznie. Zadaniem Kościoła nie jest bycie po którejś stronie, lecz głoszenie Jezusa i Ewangelii. Teraz mamy okazję, aby pociągnąć za sobą młodych i pokazać im na nowo, że Kościół to coś dobrego powiedział. O. Brendan Foley został przez władze zakonne skierowany do pracy w Irlandii. Wcześniej swoją misję pełnił w Brazylii i Gambii. Według niego Irlandia przeżywa duży kryzys powołaniowy. W 26 diecezjach jest tylko 22 kandydatów, którzy wstąpili do seminariów. Gdy chodzi o zakonne zgromadzenia męskie, to mamy tylko dwunastu alumnów ubolewał. Wspomniał o głośnych skandalach, które osłabiły pozycję Kościoła. Irlandia staje się krajem potrzebującym działania misyjnego podsumował. Obecnie na całym świecie rodzinę zakonną Zgromadzenia Ducha Świętego (CSSp) tworzy około 3 tys. misjonarzy. jm CZĘSTOCHOWA Jedenastoma pociągami specjalnymi i autokarami przybyło w pielgrzymce na Jasną Górę ponad 7 tys. kolejarzy z kraju i zagranicy. Od kilkunastu lat pielgrzymki kolejarzy mają wymiar międzynarodowy i są okazją do wspólnej modlitwy oraz wymiany doświadczeń z przedstawicielami kolei m.in. na Słowacji, Węgrzech i Białorusi. Dwudniowe spotkanie zorganizowane pod hasłem Z Maryją budujemy komunię z Bogiem było dziękczynieniem za beatyfikację Jana Pawła II. Punktem centralnym pielgrzymki kolejarzy była Msza św. sprawowana 13 listopada w jasnogórskiej bazylice przez biskupa kieleckiego Kazimierza Ryczana. Przypomniał on o konieczności odnowienia w Polsce pojęcia służby. Tylko poprzez służbę pomnaża się talent miłości Ojczyzny, a patriotyzm jest tym, o co błaga nas dziś wszystkich niepodległa Rzeczpospolita mówił bp Ryczan. Delegat Episkopatu ds. duszpasterstwa stwierdził też, że Ojczyzna pozostaje zagrożona tam, gdzie patriotyzm jest nazywany szowinizmem i nacjonalizmem. Nie dajmy się zwieść, że patriotyzm się przeżył. Kto tak myśli już Z DIECEZJI 15

16 Z DIECEZJI 16 przesądził o niepodległości, już ją sprzedał mówił bp Ryczan. Dodał, że suwerenność można stracić także na polu ekonomicznym i kulturowym, a nad tym już pracują nasi sąsiedzi. Apelował o pielęgnowanie patriotyzmu. Słowa pozdrowienia i błogosławieństwo przesłał uczestnikom pielgrzymki papież Benedykt XVI. Krajowy duszpasterz kolejarzy ks. Eugeniusz Zarębiński powiedział, że kolej to krwioobieg gospodarki i istnieje dziś pilna konieczność jego naprawy. it Do 25 lat więzienia podwyższył Sąd Apelacyjny w Katowicach karę Dawidowi M. za brutalne zabójstwo proboszcza z podczęstochowskiej Blachowni, do którego doszło w 2008 r. W ub. roku Sąd Okręgowy w Częstochowie wymierzył zabójcy karę 15 lat pozbawienia wolności. Wyrok był nieprawomocny. Zarówno obrońca, jak i prokuratura złożyli od niego apelację. Sąd odwoławczy, podobnie jak sąd pierwszej instancji odrzucił seksualny motyw zbrodni, uznając, że jej jedynym powodem był rabunek. Oskarżony twierdził, że napadł na księdza, by ukarać go za wcześniejsze molestowanie seksualne. Jednak sądy obydwu instancji uznały to za przyjętą przez niego linię obrony, która zniesławiała nie mogącego się bronić kapłana. lk, ks. mf Doroczne rekolekcje Episkopatu Polski odbyły się na Jasnej Górze. Uczestniczyło w nich 98 biskupów na czele z Prymasem Polski abp. Józefem Kowalczykiem. Te dni są dla nas czasem odnowy duchowej i źródłem, z którego pasterze Kościoła czerpią duchowe siły do codziennej pracy. To spotkanie z Matką Bożą oraz wsłuchanie się w to, co chce nam powiedzieć powiedział biskup sosnowiecki, Grzegorz Kaszak. Kardynał Kazimierz Nycz zwrócił uwagę na wyjątkowość Sanktuarium Jasnogórskiego, sprzyjającą rekolekcyjnej refleksji. W ciągu moich 20 lat biskupstwa były próby organizowania rekolekcji w innych miejscach, ale jakoś ciągle wracaliśmy tutaj. Z punktu widzenia czysto religijnego, jak obecność Matki Bożej w wizerunku jasnogórskim i z racji modlitwy w tym miejscu milionów wiernych przybywających tu co roku, jest to miejsce nie do zastąpienia powiedział metropolita warszawski.. Równolegle z pasterzami Kościoła swoje ćwiczenia duchowe przeżywali kierowcy księży biskupów. ilp DROHICZYN W uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata, biskup drohiczyński Antoni Dydycz, celebrował uroczystą Eucharystię w intencji ruchów i stowarzyszeń katolickich, działających w diecezji drohiczyńskiej oraz Wyższego Seminarium Duchownego w Drohiczynie. W Mszy św. w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Hajnówce uczestniczyli m.in prezes ogólnopolskiego Zarządu KSM Rafał Siwek, diecezjalna prezes Monika Czarnocka, diecezjalny prezes Akcji Katolickiej Lucyna Woźnica oraz asystenci diecezjalni: KSM ks. dr Andrzej Lubowicki i Akcji Katolickiej, ks. dr Wodzisław Szczepanik. Obecni byli też przedstawiciele księży asystentów parafialnych, ruchów katolickich, kapłani z sąsiednich parafii, profesorowie WSD w Drohiczynie z rektorem tej uczelni, ks. prof. dr hab. Tadeuszem Syczewskim, klerycy, władze Hajnówki i jej mieszkańcy. Podczas uroczystości biskup poświęcił sztandar Akcji Katolickiej, ufundowany przez jego członków oraz proboszcza ks. kan. Józefa Poskrobkę. Przyjął także ślubowanie oraz wręczył legitymacje 20 nowym członkom Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży i 3 członkom Akcji Katolickiej. Ks. Poskrobko poinformował, że Rada Miasta w Hajnówce zmieniła nazwę dotychczasowego Ronda Jana Pawła II, uaktualniając ją brzmieniem Rondo błogosławionego Jana Pawła II. ks.ap EŁK W obronie krzyża stanę pod takim hasłem odbyła się 25 listopada w Suwałkach manifestacja młodzieży, zainicjowana przez uczniów 1 Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Konopnickiej. Przesłaniem akcji pod nazwą Krucjata odważnych serc jest obrona najważniejszych wartości, zagrożonych we współczesnym świecie. Każdy z uczestników otrzymał Kartę odwagi. Wcześniej w suwalskiej konkatedrze pod wezwaniem św. Aleksandra zgromadziła się młodzież ze swymi wychowawcami, duszpasterzami i rodzinami. W homilii biskup ełcki Jerzy Mazur SVD przypomniał, że Suwałki są miastem, którego mieszkańcy często stawali w obronie wiary, ilekroć próbowano naruszyć w jakikolwiek sposób szacunek do świętych symboli. Młodzież suwalska chce zaprosić do akcji swoich rówieśników nie tylko z diecezji, ale z całego świata. Zewnętrznym symbolem uczestnictwa w akcji jest Karta Odwagi, która jest jednocześnie deklaracją wiary w Jezusa Chrystusa. Więcej szczegółów: ks. pz GDAŃSK Gdańsk i Gdynia przygotowały przed zimą miejsca noclegowe oraz ogrzewalnie dla bezdomnych. W tym sezonie w Gdańsku czynnych jest 11 placówek, które świadczą pomoc bezdomnym. Jest w nich ponad 600 miejsc. W Gdyni osoby potrzebujące pomocy mogą udać się do któregoś z pięciu schronisk. Przygotowanych zostało prawie 370 miejsc. als GLIWICE We wspomnienie swojej patronki św. Katarzyny kolejarze z regionu spotkali się 24 listopada na wspólnej modlitwie w gliwickim kościele Chrystusa Króla. Eucharystii przewodniczył biskup pomocniczy diecezji gliwicki Gerard Kusz. Świętowano także 30. rocznicę poświęcenia sztandaru kolejarskiej Solidarności. Święcił go abp. Alfons Nossol. marm KALISZ Miejmy odwagę występować publicznie, gdy atakowany jest krzyż, gdy łamane są normy moralne, gdy

17 pojawiają się zakusy legalizowania zła na równi z dobrem apelował do członków Akcji Katolickiej bp Stanisław Napierała. Z okazji patronalnego święta AK jej członkowie spotkali się 20 listopada wieczorem na modlitwie w sanktuarium św. Józefa w Kaliszu. Tego dnia Kościół obchodził uroczystość Chrystusa Króla. Biskup ubolewał, że wielu ludzi wyrzuca Go ze swego życia. Zachęcał członków Akcji Katolickiej, aby głosili wszędzie Chrystusa Króla swoim słowem i życiem. Otwórzmy usta, by odezwać się, a nie tkwić w milczeniu, ilekroć pojawiają się ataki na obecność Boga, na święte znaki, zwłaszcza na krzyż apelował. ek KATOWICE Za ofiarną służbę pasterską Ślązakom i za obywatelską postawę podziękował kończącemu swą posługę abp. Damianowi Zimoniowi prezydent Bronisław Komorowski. W liście do odchodzącego na emeryturę hierarchy podkreślił, że pełnił on posługę biskupią w ćwierćwieczu obfitującym w przełomowe dla Ojczyzny i Kościoła wydarzenia. Prezydent stwierdził, że abp Zimoń był w trudnych czasach czytelnym drogowskazem moralnym, jednym z autorytetów, budzących zaufanie swoją postawą osobistą, słowem i czynem zaangażowanych po stronie wartości, które legły u podstaw historycznych sukcesów naszego narodu. gp KIELCE W parafii Trójcy Świętej w Jędrzejowie od pierwszych dni listopada działa fundacja Trinitas, powołana do pomocy osobom niepełnosprawnym. Pierwszą naszą inicjatywą był koncert charytatywny 13 listopada mówi ks. Paweł Ścisłowicz z rady fundacji. Fundacja została powołana za zgodą bp. Kazimierza Ryczana. W jej planach jest budowa specjalistycznego ośrodka rehabilitacyjnego, a w przyszłości także organizacja pomocy dla osób starszych. Ks. Ścisłowicz uważa, że na lokalnym rynku jest ogromna luka w zakresie pomocy niepełnosprawnym i starszym. Fundacja będzie się starać m.in. o środki unijne, zamierza też współpracować ze Świętokrzyskim Biurem Rozwoju Regionalnego. dziar KOSZALIN KOŁOBRZEG Cykl otwartych wykładów o Sztuce prawdziwej komunikacji rozpoczął się 7 listopada w Akademii Pomorskiej w Słupsku. Wykłady przeznaczone są dla studentów i maturzystów, nauczycieli i rodziców. Prowadzi je trener komunikacji, psychoterapeuta i tłumacz książek z zakresu psychologii oraz teologii, o. Piotr Włodyga, benedyktyn. Inicjatorem wykładów jest ks. Tomasz Roda duszpasterz akademicki, który uważa, że choć żyjemy w czasach, które dzięki Internetowi i telefonii komórkowej pozwalają na szybszą komunikację, to mamy z nią coraz większe problemy. Zdaniem duszpasterza świadczą o tym trudności w relacjach między małżonkami, rodzicami a dziećmi, między pracownikami a pracodawcami Komunikacja w dobie komunikatorów stała się wyzwaniem stwierdził w rozmowie z KAI o. Włodyga. Tak, pomagam! Tak, pomagam! pod tym hasłem w dniach 9 i 10 grudnia br. Caritas Polska wraz z 31 diecezjalnymi Caritas przeprowadzi I Ogólnopolską Zbiórkę Żywności. Zbiórce żywności towarzyszy akcja SMS-owa. SMS o treści POMAGAM pod numer przyczyni się do zgromadzenia środków na zakup żywności. W sklepach sieci Carrefour, Tesco, Auchan, Lidl, Lewiatan, Społem, Żabka, POLOmarket, Piotr i Paweł, Intermarche, Netto oraz Stokrotka, wolontariusze Caritas będą zbierać żywność, by móc przygotować świąteczne paczki dla potrzebujących. Caritas diecezjalne od wielu lat prowadzą lokalne zbiórki żywności, które są na stałe wpisane w kalendarz pracy Parafialnych Zespołów Caritas. Zwiększająca się liczba osób, które korzystają z pomocy Caritas, na przykład w jadłodajniach oraz rosnąca liczba beneficjentów programu PEAD, była impulsem do zorganizowania zbiórki o skali ogólnopolskiej. Jak podają statystyki GUS, w Polsce z powodu skrajnego ubóstwa cierpi 2 mln osób. Od 2009 roku aż 26% gospodarstw domowych nie może pozwolić sobie na zaspokojenie bieżących potrzeb, w tym pełne wyżywienie. W roku 2010 dożywiania wymagało ponad 130 tysięcy dzieci. Liczba ta nie zmniejszyła się w 2011 r. Z takim wynikiem Polska plasuje się na trzecim miejscu w Unii Europejskiej, za Bułgarią i Rumunią. Podczas I Ogólnopolskiej Zbiórki Żywności, będziemy zbierać przede wszystkim produkty spożywcze z długim terminem ważności, które łatwo przechowywać, takie jak: mąka, cukier, makaron, ryż, płatki kukurydziane, olej, konserwy, herbata i słodycze mówi ks. Marian Subocz, dyrektor Caritas Polska. Wszystkie artykuły spożywcze będą przekazane do placówek Caritas m. in. na stołówki, jadłodajnie dla ubogich, punkty interwencji kryzysowej, domy dla bezdomnych, świetlice socjoterapeutyczne, bursy dla młodzieży i ośrodki dla osób uzależnionych. W zbiórkę włączyły się następujące Caritas z diecezji: białostockiej, bydgoskiej, częstochowskiej, drohiczyńskiej, ełckiej, gdańskiej, gnieźnieńskiej, katowickiej, kieleckiej, krakowskiej, legnickiej, lubelskiej, łomżyńskiej, łódzkiej, opolskiej, pelplińskiej, płockiej, poznańskiej, przemyskiej, rzeszowskiej, sandomierskiej, szczecińsko-kamieńskiej, świdnickiej, tarnowskiej, toruńskiej, warmińskiej, warszawskiej, warszawsko-praskiej, włocławskiej, wrocławskiej i zielonogórsko-gorzowskiej. Z DIECEZJI 17

18 Z DIECEZJI 18 Zdaniem benedyktyna, jeszcze 30 lat temu ta komunikacja była o wiele bardziej sformalizowana. Wiadomo było, jak rozmawiać w rodzinach. Była jasno określona funkcja ojca, matki, nauczyciela. Dzisiaj wszystko stało się płynne. Kiedyś ojciec uczył syna, a dziś w niektórych sprawach syn uczy ojca. To rodzi pewne problemy, także życiowe uważa zakonnik. Zwraca też uwagę na rosnącą liczbę rozwodów. Problemy się nie zmieniają małżonkowie zawsze musieli siebie odkryć, poznać swoje tajemnice mówi. Dziś jednak rozwód stał się jednym z narzędzi komunikacyjnych. Coś, co ma charakter samobójstwa komunikacyjnego, uważane jest jako rozwiązanie problemu. Komunikowanie się rodziców z dziećmi przez telefony komórkowe, wysyłane sms-y zabijają jego zdaniem głębsze relacje. Wydaje się, że te możliwości dają rodzicom jakąś kontrolę nad dzieckiem, a one niszczą tę ważniejszą sferę. Rodzice nie wiedzą, co ich dzieci czują, myślą, przeżywają, wiedzą tylko co się z nimi dzieje mówi zakonnik. Wykłady (kolejny 1 grudnia) transmituje na żywo telewizja internetowa alg KRAKÓW Usuńmy z naszego języka słowa raniące, zachowania wprowadzające niepokój i dzielące ludzi, niech refleksja nad tajemnicą miłosierdzia skłania do odkrycia na nowo takich słów, jak przepraszam i przebaczam zachęca kard. Stanisław Dziwisz w liście adwentowym, który 27 listopada został odczytany w świątyniach archidiecezji krakowskiej. Kard. Dziwisz podkreślił, że w tegoroczny Adwent diecezjanie wchodzą wzbogaceni ważnymi przeżyciami minionych miesięcy. Wśród nich wymienia beatyfikację Jana Pawła II oraz Światowy Kongres Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach. Te wspaniałe dary Boga stały się dla nas również zadaniem. Pokazały, że życie człowieka powinno być bardziej naznaczone miłosierdziem, które ofiarował nam Bóg i które my również winniśmy okazywać braciom napisał kardynał. led Organizowanie koncertów muzyki świeckiej w świątyniach to brak szacunku dla sakralności miejsca uważa kard. Stanisław Dziwisz. Jak co roku, metropolita krakowski wystosował list do muzyków kościelnych z okazji wspomnienia św. Cecylii. Tym razem poświęcony został on koncertom w kościołach archidiecezji krakowskiej. Kard. Dziwisz podkreślił, że w świątyniach archidiecezji odbywa się coraz więcej koncertów, które organizowane są z łamaniem przepisów prawa kościelnego. Zaznaczył, że koncerty muzyki świeckiej są wyrazem nieuszanowania sakralności miejsca. Chcę jasno powiedzieć, że nie jestem przeciwny koncertom muzyki kościelnej w naszych kościołach, ale zdecydowanie mówię «nie» dla praktyk wykorzystywania świątyń do celów niezgodnych z sakralnym charakterem miejsca. Nic, co świeckie, nie powinno bowiem mieć miejsca w naszych kościołach upomina metropolita krakowski, przywołując m. in. dokument O koncertach w kościele, wydany w 1987 roku przez Kongregację ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. md Żydzi, chrześcijanie i muzułmanie uczestniczyli w międzyreligijnym spotkaniu w intencji pokoju, które odbyło się 24 listopada w Krakowie pod hasłem Echo Asyżu. Przyszliśmy tutaj zatroskani o dwie najważniejsze wartości: pokój i dobro, dzięki którym możliwe jest wspólne dochodzenie do prawdy mówili przedstawiciele różnych religii. Wydarzenie było reakcją na październikowe spotkanie papieża Benedykta XVI z wyznawcami wielu religii i ludźmi niewierzącymi w Boga, ale poszukującymi w świecie wartości duchowych. Spotkanie rozpoczęło się modlitwą ekumeniczną w kościele św. Katarzyny. Po niej odbył się panel dyskusyjny Obowiązki wobec prawdy, obowiązki wobec pokoju. Wydarzeniu towarzyszyła kwesta Polskiej Akcji Humanitarnej na rzecz budowy studni w Sudanie i koncert Grzegorza Turnaua. Patronat honorowy nad Echem Asyżu objął m.in. metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz. Liliana Leda LEGNICA Pierwsze dziecko znaleziono 21 listopada po południu w uruchomionym w marcu zeszłego roku w Legnicy oknie życia poinformował KAI rzecznik diecezji legnickiej ks. Piotr Duda. Chłopczyk został już ochrzczony, ma na imię Jan, znaleziono go o godz w oknie życia istniejącym przy prowadzonym przez Caritas ośrodku Samarytanin. Dziecko waży około 5 kilogramów, jest zdrowe, urodziło się prawdopodobnie miesiąc temu. Tuż po odnalezieniu zostało odwiezione do szpitala na badana. Wkrótce rozpocznie się procedura adopcyjna. Pierwsze okno życia uruchomiono w Krakowie w 2006 r. aw LUBLIN Niech ci, którzy są na obrzeżach, znajdą się w centrum naszego zainteresowania i troski zachęca w liście pasterskim na Adwent abp Stanisław Budzik. List metropolity lubelskiego Kościół naszym domem czytany był w kościołach w pierwszą niedzielę Adwentu. Adwent to czas oczekiwania na przyjście Boga w Jezusie Chrystusie. Bierne czekanie jednak nie wystarczy. Trzeba wyjść Chrystusowi naprzeciw, spotkać się z Nim w sakramentach Kościoła, a także w siostrach i braciach potrzebujących naszej solidarnej pomocy i duchowego wsparcia podkreśla abp Budzik. Przypomina, że w rozpoczynającym się wraz z Adwentem roku duszpasterskim wierni będą przeżywać prawdę o Kościele, który jest naszym domem. Kościół to nie tylko dom Boży. To także dom dla człowieka pisze abp Budzik. Zaznacza, że wspólnota, która się nie gromadzi na Mszy Świętej, przestaje być Kościołem. Dodaje też, że spoiwem żywego Kościoła jest miłość, która spaja całą budowlę w jedno, zapewnia jej harmonię i piękno, przez co zachęca wielu ludzi do wejścia i przebywania w niej. mj

19 ŁÓDŹ Kilkuset ministrantów, lektorów i ceremoniarzy modliło się 19 listopada w łódzkiej katedrze. Pod przewodnictwem bp. Ireneusza Pękalskiego uczestniczyli w Dniu Jedności Służby Liturgicznej. Spotkanie rozpoczęło się Mszą św., którą wspólnie z bp. Pękalskim celebrowali duszpasterze ministrantów. Hierarcha w homilii przypomniał nauczanie Jana Pawła II adresowane do młodzieży. Zachęcał też ministrantów do zastanowienia się, w jakiej mierze realizują papieskie nauki. Po liturgii alumni Wyższego Seminarium Duchownego przedstawili program ewangelizacyjny. Później oprowadzili chłopców po gmachu uczelni i opowiedzieli, jak wygląda życie i nauka w jej murach. łg OLSZTYN Do rachunku sumienia i postawienia pytania: czy znam Kościół, w który wierzę? zachęca wiernych abp Wojciech Ziemba, w liścia na Adwent. Został on odczytany we wszystkich parafiach archidiecezji 27 listopada. Swoje rozważania metropolita warmiński skoncentrował wokół hasła nowego roku duszpasterskiego. Przypomniał, że łatwo zauważyć bliskie analogie, jakie istnieją pomiędzy naturalną rodziną a wspólnotą Kościoła. Zwrócił szczególnie uwagę na te cechy Kościoła, które mówią, że jest wspólnotą opartą na wierze w Trójjedynego Boga i na wzajemnej miłości. Wspólnotą żywą, gotową przyjąć wszystkich, którzy prawo miłości Boga i bliźniego przyjmują jako zasadę swojego życia. Wspólnotą otwartą na innych, nie tylko na inaczej wierzących, ale także na niewierzących. ks. mb OPOLE Targi usług medycznych, zbiórka na rzecz rehabilitacji, koncerty, przemarsz ze świecami i modlitwa przez 3 dni mieszkańcy Nysy obchodzili uroczystości ku czci bł. Marii Luizy Merkert, założycielki Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety. Obchody jej liturgicznego wspomnienia rozpoczęły się w sobotę 12 listopada od targów usług medycznych i sprzętu rehabilitacyjnego. Także w sobotę na scenie Nyskiego Domu Kultury pod hasłem Ludzie ludziom odbył się wieczór autorski Jana Pospieszalskiego. Widzowie wysłuchali też pianisty Bartłomieja Weznera i obejrzeli musical Miłość prawdziwa, przygotowany przez młodzież z nyskiego duszpasterstwa Droga na Szczyt. Gwiazdą niedzielnego koncertu była Trzecia Godzina Dnia. Wcześniej wystawiona została sztuka Opowieść o miłości w reżyserii Jerzego Kłosińskiego. Zaprezentowały się także zespoły lokalne. Tradycyjnie, w ramach obchodów, młodzież rozprowadzała cegiełki, z których dochód został tym razem przeznaczony na rehabilitację 19-letniej Joanny Anioł, która w wypadku doznała poważnego uszkodzenia kręgosłupa. Mszy św 14 listopada w nyskiej bazylice św. Jakuba i Agnieszki przewodniczył biskup pomocniczy diecezji opolskiej Jan Kopiec. lw PELPLIN W Pelplinie zmarł 27 listopada ks. infułat Jerzy Buxakowski, jeden z najbardziej znanych polskich teologów-dogmatyków, wielki autorytet Kościoła na Pomorzu. Miał 85 lat. Był autorem licznych książek z zakresu teologii dogmatycznej, materiałów dla duszpasterstwa rodzin. Współpracował z kard. Karolem Wojtyłą, kard. Stefanem Wyszyńskim i bł. ks. Jerzym Popiełuszką. Przez 16 lat był rektorem Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie i profesorem tej uczelni. ks. is PŁOCK Kościół dostrzega w Internecie możliwą do spełnienia ewangelizacyjną misję, ale i zagrożenia. Nie znajdziemy w nim bowiem wystarczającej oceny kategorii dobra i zła mówił listopada w Płocki nuncjusz apostolski abp Celestino Migliore, podczas sympozjum naukowego w Wyższym Seminarium Duchownym. W referacie pt. Stolica Apostolska i Internet watykański dyplomata przypomniał, że 28 czerwca tego roku papież Benedykt XVI zainaugurował nowy portal internetowy Stolicy Apostolskiej, umieszczając na ten temat, za pośrednictwem ipoda, krótką informację na Twitterze. Strona Watykanu ma codziennie 3 mln wejść. Stolica Apostolska zaleca refleksję nad funkcjami i wykorzystaniem Internetu, który może służyć do głoszenia przesłania chrześcijańskiego, ale też stopniowo zmienia sposób bycia ludzi podkreślił abp Migliore. Internet ma wpływ na sposób myślenia, komunikowania się między sobą, wybór lektur, organizację dnia. Jednak chrześcijanin powinien pamiętać, że jego życie ma sens przez Chrystusa, w Chrystusie i z Chrystusem mówił watykański hierarcha. Internet bazuje na wymianie informacji, Kościół na wspólnocie, chodzi tu więc o dwie różne filozofie życia. Relacje oferowane przez Internet ograniczają się do procedury dostępu, można je łatwo przerwać. Musimy być świadomi, że logika wirtualna w świecie Internetu nie da się bezpośrednio przenieść na życie chrześcijańskie, jest odmienna od logiki chrześcijańskiej. Trzeba się zastanowić, jak przeprowadzić ludzi z cyberprzestrzeni do wspólnotowości wzywał abp Migliore. Sympozjum odbyło się listopada pod hasłem Kościół i Internet. W gronie prelegentów znalazł się m.in. rzecznik Episkopatu ks. dr Józef Kloch, ks. prof. dr hab. Alojzy Drożdż z Uniwersytetu Śląskiego, ks. Artur Stopka z Katowic, autor bloga Stukam. pl oraz ks. dr Zenon Hanas z UKSW w Warszawie. eg POZNAŃ 13 listopada zakończył się miesięczny cykl szkoleń dla członków parafialnych rad ekonomicznych archidiecezji poznańskiej zorganizowanych przez Katolicką Agencję Informacyjną we współpracy z miejscową Kurią. W ramach Akademii Ekonomicznej wybitni specjaliści prowadzili wykłady oraz praktyczne zajęcia m. in. z mikro i makroekonomii, akcjo- Z DIECEZJI 19

20 Z DIECEZJI 20 nariatu obywatelskiego, księgowości i finansów, organizacji imprez, prawa, komunikacji medialnej oraz wykorzystywania Internetu. Ponadto o misji katolików świeckich oraz roli struktur komunijnych w Kościele mówił ks. dr Szymon Stułkowski, sekretarz Komisji Episkopatu ds. Duszpasterstwa. Honorowym uczestnikiem szkoleń był bp Zdzisław Fortuniak. Szkolenie dla ekonomicznych rad parafialnych archidiecezji poznańskiej odbyło się podczas czterech dwudniowych zjazdów w Zaniemyślu (dwukrotnie), Gębicach i Gostyniu. Uczestniczyło w nich ok. 600 osób delegowanych przez poszczególne parafie. Organizatorem Akademii Ekonomicznej była KAI we współpracy z kurią archidiecezji poznańskiej, reprezentowaną przez ekonoma ks. Henryka Nowaka i s. Annę Wojciechowską, urszulankę. Szkolenia odbyły się pod patronatem Komisji ds. Duszpasterstwa KEP i osobistym patronatem abp. Stanisława Gądeckiego, wiceprzewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski. Projekt został dofinansowany ze środków NBP oraz Ministerstwa Skarbu Państwa. mp PRZEMYŚL Podział w Kościele, brak żywej wiary i uczynków miłości, to czynniki bardziej zagrażające Królestwu Chrystusa, niż ataki na Kościół z zewnątrz. Taką myśl wyraził 20 listopada abp Józef Michalik podczas Mszy św. z okazji 30-lecia istnienia parafii Chrystusa Króla w Jarosławiu. W kazaniu metropolita przemyski przestrzegał przed ideą upolityczniania intronizacji Chrystusa na króla Polski. Nie możemy zrzucać na Chrystusa rozwiązywania naszych spraw. Królestwo Boże w was jest mówił Pan Jezus. Kto widzi biednego, głodnego, ten poszerza to królestwo stwierdził abp Michalik. pab RADOM Każdy polityk powinien być wzorem kultury politycznej, troski o dobro wspólne i przykładem dla młodego pokolenia powiedział biskup Henryk Tomasik w cotygodniowej audycji Kwadrans dla Pasterza na antenie Radia Plus Radom. Podkreślił, że ważnym akcentem w nauczaniu Kościoła jest przypominanie, iż celem polityki jest roztropna troska o dobro wspólne. Mówił również, że parlamentarzyści są naszymi reprezentantami w ustanawianiu prawa. Kształt Sejmu i Senatu odzwierciedla postawy, poglądy i oczekiwania Polaków. Możemy się zastanawiać nad tym, jakie są te oczekiwania i poglądy, ale z całą pewnością zadaniem posłów jest tworzenie kultury politycznej, zatroskania o wielkie wartości, życie społeczne, gospodarcze, kulturalne, media i wychowanie stwierdził hierarcha. Dlatego chciałbym poprosić parlamentarzystów, aby w szczególny sposób uczestniczyli w wielkim zatroskaniu o wychowanie polskiego społeczeństwa, wychowanie młodego pokolenia dodał. rm SANDOMIERZ Posługiwanie kapłańskie wymaga od duszpasterza odpowiedniego przygotowania duchowego i intelektualnego, uwzględniającego przemiany, jakie zachodzą w świecie. Stąd bierze się wymóg kontynuowania formacji mówił 8 listopada bp Krzysztof Nitkiewicz do kapłanów podczas potkania formacyjnego. W Sandomierzu odbyły się wykłady oraz egzaminy proboszczowskie i wikariuszowskie. Jako pierwsi spotkali się księża wyświęceni w latach Egzamin proboszczowski zdało 12 księży, zaś do wikariuszowskiego podeszło 22. Dzisiejszy człowiek ceni sobie specjalistów, osoby kompetentne i to do nich ma zaufanie. Ksiądz winien być ekspertem w sprawach duchowych, w Piśmie Świętym, prawie kanonicznym czy teologii. Jednak jego wiarygodność wynika przede wszystkim z osobistego zjednoczenia z Chrystusem mówił bp Nitkiewicz. Formacja kapłańska zakłada złożenie egzaminu wikariuszowskiego po 5 latach kapłaństwa, natomiast po 10 latach od przyjęcia święceń księża powinni złożyć egzamin proboszczowski. apis SIEDLCE Światło na mojej ścieżce to najnowsza publikacja biskupa siedleckiego Zbigniewa Kiernikowskiego, która ukazała się nakładem wydawnictwa diecezji siedleckiej Unitas. Na książkę składają się rozważania nt. Ewangelii przeznaczonych na okres Adwentu. W dodatku do książki zostały zamieszczone dwa listy pasterskie bp. Kiernikowskiego, związane z tematyką Adwentu. eł SOSNOWIEC Jan Paweł II był obrońcą ordo Dei, czyli porządku ustanowionego przez Stwórcę przypomniał bp Grzegorz Kaszak w czasie sympozjum naukowego, jakie 26 listopada odbyło się w Będzinie. W inauguracyjnym przemówieniu sosnowiecki ordynariusz stwierdził, że brak zastępowalności pokoleń powoduje coraz cięższą sytuację bytową, przed czym przestrzegał bł. Jan Paweł II. Prelegent przypomniał, że przekazywanie życia ma się dokonywać z woli Boga, w rodzinie, poprzez akt małżeński. Skutki niewypełniania tej misji przez rodzinę są katastrofalne podkreślił. Gdy społeczeństwo starzeje się i nie ma wymiany pokoleń, zaczyna brakować rąk do pracy, które mogłyby utrzymywać osoby w starszym wieku. Niesie to ze sobą niepewność jutra, zachwianie systemu emerytalnego. ( ) Przykład tzw. zimy demograficznej dobitnie pokazuje, że Jan Paweł II miał całkowitą rację, proponując człowiekowi uczynienie ordo Dei fundamentem swojego bytowania na ziemi. Panu Bogu wyrażamy wdzięczność za takiego wiernego i odważnego papieża mówił bp Kaszak. Inicjatorem będzińskiej konferencji był ks. dr Grzegorz Noszczyk. kjk