Wszystko o gwarancji de minimis

Transkrypt

1 Wszystko o gwarancji de minimis Przewodnik dla przedsiębiorców Wrocław, 2013 r.

2 Spis treści 1. Gwarancja de minimis informacje ogólne Na czym polegają gwarancje? Dlaczego gwarancje de minimis? Jakie są uwarunkowania gwarancji de minimis? Kredyt na bieżącą działalność Dla kogo przeznaczona jest gwarancja de minimis? Wielkość przedsiębiorstwa Inne zobowiązania Zakres działalności Jak uzyskać pomoc? Wniosek o udzielenie gwarancji Decyzja o udzieleniu gwarancji Gwarancja Zapłata prowizji Ile można uzyskać? Jakie możliwości daje gwarancja de minimis? Co zapewnia gwarancja de minimis? Banki, które udzielają gwarancji Które banki współpracują z BGK? Mity na temat gwarancji de minimis Gwarancja de minimis to nie dotacja Gwarancja de minimis jest dla wszystkich firm z sektora MSP Kredyt z gwarancją de minimis można przeznaczyć na dowolny cel Po kredyt z gwarancją de minimis trzeba udać się do BGK Gwarancja de minimis to tylko czcza obietnica

3 1. Gwarancja de minimis informacje ogólne W obecnych czasach zarówno banki, jak i przedsiębiorcy ostrożniej podchodzą do kwestii kredytów. W związku z tym, iż sektor małych i średnich przedsiębiorstw to główny filar polskiej gospodarki, rząd uznał, iż warto pomóc zaliczającym się do niego firmom w finansowaniu bieżącej działalności. Przygotowany został specjalny program wsparcia dla MSP, który polega na udzielaniu gwarancji zabezpieczających kredyty zaciągane na bieżącą działalność. Na czym dokładnie polega ta pomoc? Do kogo jest skierowana? Jak z niej skorzystać oraz czy trzeba spełniać jakieś dodatkowe warunki? 1.1 Na czym polegają gwarancje? Start przedsiębiorstwa i jego późniejsza działalność wymagają odpowiednich środków finansowych. Często zdarza się tak, iż firma, która od niedawna działa na rynku, może napotkać spore problemy z uzyskaniem kredytu, właśnie ze względu na brak wystarczającego majątku, który mógłby służyć jako zabezpieczenie zaciąganego zobowiązania. W takiej sytuacji z pomocą może przyjść Bank Gospodarki Krajowej (BGK), udzielając tzw. gwarancji kredytowej. Jest to forma zabezpieczenia dla kredytodawcy w sytuacji gdyby przedsiębiorca nie spłacił zobowiązań w terminie wynikającym z umowy kredytowej, wówczas włącza się gwarant, a więc BGK, który spłaca należności za niewypłacalnego kredytobiorcę. Co ważne, w takim przypadku dalsze rozliczenia będą prowadzone między gwarantem a przedsiębiorcą będzie on musiał zwrócić kwotę wypłaconą z gwarancji, wraz z odsetkami. 1.2 Dlaczego gwarancje de minimis? Pomoc de minimis to szczególna forma wsparcia dla przedsiębiorców. Jej wartość dla jednego przedsiębiorcy w roku, w którym ubiega się on o pomoc oraz w ciągu poprzedzających dwóch lat podatkowych, nie może przekroczyć euro (w przypadku usług transportu drogowego granica wynosi euro). W związku z tym, iż pomoc de minimis jest wsparciem o niewielkich wymiarach, nie wymaga powiadomienia Komisji Europejskiej o jej udzieleniu, zgodnie z zasadą pochodzącą z prawa rzymskiego "de minimis non curat lex", oznaczającą, że prawo nie troszczy się o drobiazgi. Gwarancja kredytowa na zabezpieczenie kredytu obrotowego dla przedsiębiorców z sektora MSP jest udzielana w ramach programu dopuszczalnej pomocy de minimis. Co ważne, oznacza to, iż nie stanowi ona dotacji oraz nie wiąże się bezpośrednio z przekazaniem środków finansowych przedsiębiorcy. 3

4 1.3 Jakie są uwarunkowania gwarancji de minimis? Warunki, na jakich gwarancja de minimis może zostać udzielona, są z góry ustalone mianowicie gwarancja: jest udzielana maksymalnie na okres 27 miesięcy, nie może przekroczyć 3,5 mln zł oraz 60% kwoty kredytu obrotowego, nie obejmuje odsetek oraz innych kosztów związanych z kredytem obrotowym, jest zabezpieczona wekslem własnym in blanco przedsiębiorcy, w pierwszym roku nie generuje kosztów, za drugi rok występuje konieczność zapłacenia prowizji w wysokości 0,5% gwarancji. Gwarancje de minimis oferowane są przez banki kredytujące, które zawarły umowę o współpracy z BGK. Przedsiębiorca o gwarancję ubiega się w swoim banku. Właściciel firmy nie musi występować ze specjalnym wnioskiem o udzielenie gwarancji spłaty kredytu bezpośrednio do BGK. Wniosek składany jest w banku kredytującym, w którym przedsiębiorca ubiega się o kredyt obrotowy. Wartość pomocy de minimis udzielonej w formie gwarancji wyraża się za pomocą ekwiwalentu dotacji brutto, który wynosi 13,33% udzielonej gwarancji. 1.4 Kredyt na bieżącą działalność Gwarancja de minimis udzielana jest na zabezpieczenie kredytu obrotowego, a więc służącego sfinansowaniu bieżącej działalności przedsiębiorstwa. Środki z tego tytułu powinny być wykorzystywane na uregulowanie należności wynikających z faktur za zakupione towary i usługi. Kredyt ten może być wykorzystany do zapłaty podatków czy składek ZUS, a także do zapłaty innych zobowiązań, jakie powstały w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. 4

5 2. Dla kogo przeznaczona jest gwarancja de minimis? Jak już wspominano w poprzednim rozdziale, gwarancja de minimis to ciekawa propozycja na zabezpieczenie kredytu. Warto wobec tego zastanowić się nad tą formą, biorąc jednak pod uwagę, dla kogo jest ona przeznaczona. Istnieje bowiem grupa przedsiębiorców, którzy z gwarancji de minimis skorzystać nie mogą. 2.1 Wielkość przedsiębiorstwa Oczywiście podstawowym warunkiem uzyskania gwarancji de minimis jest posiadanie zdolności kredytowej, czyli możliwości spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami. Ponadto gwarancja przeznaczona jest dla mikro-, małych oraz średnich przedsiębiorstw nie mogą z niej natomiast skorzystać firmy duże. Oznacza to, że jeśli przedsiębiorstwo zatrudnia więcej niż 250 pracowników, a jego roczny obrót przekracza 50 milionów euro bądź całkowity bilans roczny przekracza 43 miliony euro, to gwarancja minimis nie jest przeznaczona dla niego. 2.2 Inne zobowiązania Gwarancja de minimis nie może zostać natomiast przyznana przedsiębiorcy, który nie do końca wywiązał się z wcześniejszych zobowiązań. W jaki sposób jest to regulowane? Przede wszystkim z pomocy nie skorzysta podatnik, który w chwili rozpatrywania wniosku kredytowego widnieje w Bankowym Rejestrze Niesolidnych Klientów. Dalej gwarancji nie uzyska ten, komu w okresie trzech miesięcy przed datą złożenia wniosku o kredyt: bank kredytujący wypowiedział jakąkolwiek ekspozycję kredytową, posiada lub posiadał przeterminowane zadłużenie w banku kredytującym powyżej 30 dni w kwocie przekraczającej 500 zł, posiadał ekspozycję kredytową zaliczoną w banku kredytowym do kategorii zagrożone lub w przypadku której w ocenie banku zaistniały przesłanki wskazujące na utratę wartości zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości. Dodatkowo, pomocy de minimis nie dostanie przedsiębiorca, na którym ciąży obowiązek zwrotu pomocy publicznej wynikający z decyzji Komisji Europejskiej, zgodnie z którą pomoc została uznana za niezgodną z prawem i wspólnym rynkiem. Gwarancja de minimis nie zostanie ponadto udzielona w sytuacji, gdy przedsiębiorca otrzyma z kredytów objętych taką pomocą łącznie więcej niż 3,5 miliona złotych. Należy bowiem pamiętać, że łączna wartość pomocy de minimis nie może przekroczyć euro w roku podatkowym, w którym przedsiębiorca ubiega się o pomoc, oraz w dwóch poprzednich latach. 2.3 Zakres działalności Kiedy przedsiębiorca ustali już, że nie dotyczą go żadne z warunków określających wielkość przedsiębiorstwa albo inne zobowiązania, warto zwrócić uwagę 5

6 na branżę, w której przedsiębiorstwo funkcjonuje. Istnieje bowiem katalog działalności, które z pomocy de minimis nie będą mogły skorzystać. Gwarancja de minimis nie może zatem zostać przeznaczona dla przedsiębiorstw działających w sektorach: pomocy w branży rybołówstwa i akwakultury, objętych rozporządzenie Rady nr 104/2000, pomocy w branży produkcji podstawowej produktów rolnych wymienionych w załączniku I do Traktatu, pomocy w branży przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych wymienionych w załączniku I do Traktatu w przypadkach: kiedy wysokość pomocy ustalana jest na podstawie ceny lub ilości takich produktów zakupionych od producentów surowców lub wprowadzonych na rynek przez kredytobiorców objętych pomocą, kiedy przyznanie pomocy zależy od faktu jej przekazania w całości lub części producentom surowców, pomocy w działalnościach związanych z wywozem do państw trzecich lub państw członkowskich, tzn. pomocy bezpośrednio związanej z ilością wywożonych produktów, tworzeniem i prowadzeniem sieci dystrybucyjnej lub innymi wydatkami bieżącymi związanymi z prowadzeniem działalności eksportowej, pomocy uwarunkowanej pierwszeństwem korzystania z towarów krajowych w stosunku do towarów sprowadzanych z zagranicy, pomocy przyznawanej kredytobiorcom działającym w sektorze węglowym zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeni Rady nr 1407/2002, pomocy na nabycie pojazdów przeznaczonych do transportu drogowego przyznawanej kredytobiorcom prowadzącym działalność w zakresie drogowego transportu towarowego. Jak więc widać, katalog warunków, jakie przedsiębiorca musi spełnić lub raczej, których nie może spełniać aby uzyskać gwarancję de minimis, jest dość rozbudowany. Jednakże w praktyce wszystkie elementy są szczegółowe, w związku z czym wielu przedsiębiorców znajduje się w grupie, która z de minimis może z powodzeniem skorzystać. 6

7 3. Jak uzyskać pomoc? Kiedy przedsiębiorca zdecyduje, że chce ubiegać się o gwarancję de minimis, należy zapoznać się z wszystkimi formalnościami. Jak zwykle trzeba bowiem przejść na szczęście stosunkowo niedługą drogę przez biurokrację, aby uzyskać oczekiwaną pomoc. 3.1 Wniosek o udzielenie gwarancji Droga do pomocy de minimis zaczyna się już w momencie złożenia wniosku o udzielenie kredytu. Wraz z nim należy przedłożyć także wniosek o udzielenie gwarancji spłaty kredytu. W takim formularzu konieczne jest zawarcie niezbędnych informacji, które pozwolą na ubieganie się o pomoc. Zazwyczaj pomoc w tym zakresie oferują opiekunowie klienta w banku, w którym przedsiębiorca składa wniosek o kredyt. O czym warto natomiast pamiętać już na początku? Przede wszystkim kredyt, który ma być objęty gwarancją de minimis, musi dotyczyć prowadzonej działalności. Dlatego też jako przeznaczenie kredytu należy wpisać finansowanie działalności gospodarczej. Większa szczegółowość przy określeniu celu nie jest wymagana. Wraz z wnioskiem należy także pamiętać o konieczności złożenia oświadczenia o już otrzymanej w bieżącym i dwóch poprzednich latach podatkowych pomocy de minimis. Jest to związane z faktem, iż w ciągu takich trzech lat przedsiębiorca może uzyskać maksymalnie euro wsparcia (dla firm transportowych euro). Warto przy tym pamiętać, że pomoc de minimis to nie tylko gwarancja kredytowa to chociażby popularna możliwość jednorazowej amortyzacji środków trwałych. 3.2 Decyzja o udzieleniu gwarancji Po złożeniu wniosku bank, który ma udzielić kredytu, analizuje zdolność kredytową przedsiębiorcy. Posiadanie takiej zdolności jest co oczywiste jednym z ważniejszych warunków, które trzeba spełnić, aby uzyskać gwarancję de minimis. Jeśli okaże się, że zgodnie z przewidywaniami banku przedsiębiorca będzie w stanie spłacić kwotę zaciągniętej pożyczki wraz z odsetkami, bank podejmuje pozytywną dla przedsiębiorcy decyzję o udzieleniu kredytu zabezpieczonego gwarancją de minimis. 3.3 Gwarancja Kiedy zarówno przedsiębiorca, jak i bank kredytujący zaakceptują warunki kredytu, zawierana jest umowa kredytowa. Wraz z nią kredytobiorca wystawia na rzecz Banku Gospodarstwa Krajowego weksel własny z deklaracją wekslową oraz oświadczenie o poddaniu się egzekucji. W dniu udzielenia gwarancji podatnik otrzymuje w zamian zaświadczenie o wysokości otrzymanej pomocy de minimis. Takie zaświadczenie jest istotne przy chęci skorzystania z pomocy de minimis w innych aspektach dołącza się je do oświadczenia, opisanego w punkcie 1. 7

8 3.4 Zapłata prowizji W ciągu pierwszego roku trwania gwarancji bank kredytujący pobiera od przedsiębiorcy opłatę prowizyjną w wysokości 0,5% gwarancji, przeznaczoną na kolejny rok obowiązywania gwarancji. Kwota ta jest następnie przekazywana do Banku Gospodarstwa Krajowego do piątego dnia miesiąca po miesiącu, w którym rozpoczął się kolejny okres gwarancji. Cztery powyższe punkty dotyczą każdego przedsiębiorcy, który zdecyduje się skorzystać z gwarancji de minimis do zaciąganego kredytu. Jeśli natomiast zdarzy się, że u kredytobiorcy pojawią się problemy z terminowym wywiązaniem się ze zobowiązań, nastąpi realizacja gwarancji. W takim przypadku bank, który udzielił kredytu, wzywa Bank Gospodarki Krajowej do zapłaty gwarancji. Środki powinny zostać przekazane do 15 dni od otrzymania takiego wezwania. Po dokonaniu wpłaty z gwarancji BGK dokonuje naliczenia odsetek od tej sumy w wysokości czterokrotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP. Działania windykacyjne prowadzone są przez bank kredytowy na podstawie umowy powierzenia lub cesji wierzytelności. 8

9 4. Ile można uzyskać? Przedsiębiorcy objęci gwarancją mogą zyskać nawet do euro (w przypadku firm z sektora transportu drogowego euro), łącznie w danym roku podatkowym oraz w dwóch poprzedzających latach podatkowych. Jednak należy pamiętać, iż pomoc, jaką mogą otrzymać, nie przekroczy 60% kwoty kredytu. 4.1 Jakie możliwości daje gwarancja de minimis? Gwarancja de minimis to duża szansa przede wszystkim dla firm z krótką historią kredytową oraz nieposiadających wystarczającego majątku na zabezpieczenie kredytu. Ponadto przedsiębiorca nie musi obciążać własnego majątku, dzięki czemu może go przeznaczyć na inne cele niż związane z bieżącą działalnością. Koszty zabezpieczenia w postaci gwarancji de minimis są niskie, a na rozpatrzenie wniosku czeka się tyle, co na rozpatrzenie wniosku o udzielenie kredytu. Co więcej, gwarancja jest udzielana z chwilą otrzymania pozytywnej decyzji kredytowej. 4.2 Co zapewnia gwarancja de minimis? Przede wszystkim procedura ubiegania się o gwarancję postępuje równolegle z uzyskiwaniem kredytu. Daje to możliwość zaoszczędzenia sporej ilości czasu, który przedsiębiorca może wykorzystać na inne aktywności związane z prowadzoną działalnością. Ponadto gwarancja de minimis to obniżenie kosztów ustanowienia zabezpieczenia. Przedsiębiorca nie wnosi żadnej opłaty za rozpatrzenie wniosku o udzielenie takiej pomocy. Co więcej, dla gwarancji udzielonych do 31 grudnia 2013 roku za pierwszy rok obowiązywania gwarancji, właściciel firmy nie ponosi żadnych kosztów, natomiast w drugim roku opłata wynosi 0,5% wartości gwarancji. Rozwiązanie to związane jest również z ograniczeniem biurokracji do minimum. Przedsiębiorca jest zobowiązany złożyć jedynie: wniosek o udzielenie gwarancji wraz z informacją dotyczącą pomocy publicznej, weksla wraz z deklaracją wekslową oraz oświadczenia o poddaniu się egzekucji i o ochronie danych osobowych (jeżeli pomoc zostanie udzielona). Przykład: Przedsiębiorca stara się o kredyt w wysokości zł. W ciągu tego roku oraz dwóch poprzedzających nie otrzymał on żadnej pomocy publicznej. Po zaakceptowaniu wniosku o udzielenie gwarancji, może on liczyć na gwarancję do wartości 60 proc. wysokości kredytu, a więc zł. Wartość samej pomocy de minimis wyniesie 13,33 proc. tej gwarancji. W związku z tym, że w przypadku wsparcia przyznawanego przed końcem 2013 roku za pierwszy rok gwarancji przedsiębiorca nie płaci prowizji, a za kolejny opłata wynosi 0,5 proc. kwoty gwarancji, koszt jej uzyskania dla właściciela firmy jest niewielki. 9

10 5. Banki, które udzielają gwarancji Wniosek o udzielenie gwarancji de minimis przedsiębiorca składa w banku, w którym stara się o kredyt. Jednak nie wszystkie banki w Polsce dają swoim klientom taką możliwość gwarancje de minimis udzielane są przez te z nich, które zawarły umowę o współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. 5.1 Które banki współpracują z BGK? Lista banków, w których przedsiębiorcy mogą ubiegać się udzielenie kredytu z gwarancją de minimis: PKO Bank Polski S.A., BRE Bank SA, ING Bank Śląski S.A., Banki Spółdzielcze i Bank BPS, Banki Spółdzielcze i SGB - Bank S.A., BOŚ Bank S.A., Raiffeisen Bank Polska S.A., Getin Noble Bank S.A., Idea Bank S.A., Toyota Bank Polska S.A., Bank Zachodni WBK S.A., Krakowski Bank Spółdzielczy, Alior Bank S.A., Bank Pekao S.A., Bank Handlowy w Warszawie S.A., Bank Millennium S.A., Bank BGŻ S.A., INVEST-BANK S.A., FM Bank S.A. (kredyty z gwarancją de minimis dostępne od lipca). Lista banków kredytujących, które w swojej ofercie mają kredyty z gwarancją de minimis wciąż rośnie (obecnie jest ich 19). Warto zaznaczyć, iż do końca maja 2013 roku (a więc po 1,5 miesiąca trwania programu), z tej formy pomocy skorzystało już 1700 mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Więcej informacji na temat gwarancji de minimis można znaleźć na stronie internetowej: 10

11 6. Mity na temat gwarancji de minimis Kredyty obrotowe z gwarancją de minimis, finansujące bieżącą działalność i pomagające przedsiębiorcom w zachowaniu płynności finansowej, są dobrym rozwiązaniem dla firm dopiero rozpoczynających działalność lub niedysponujących odpowiednimi zabezpieczeniami. Mimo że funkcjonują od niedawna, narosło wokół nich sporo mitów. 6.1 Gwarancja de minimis to nie dotacja Na początku warto zaznaczyć, iż sama gwarancja de minimis nie jest pozyskaniem dodatkowych środków (poza kredytem). W rzeczywistości przedsiębiorca nie widzi żadnych pieniędzy, ponieważ jeżeli doszłoby do sytuacji uruchomienia gwarancji, środki z niej trafią bezpośrednio do banku, który udzielił kredytu. Co ważne i warte podkreślenia, otrzymanie gwarancji nie zwalnia przedsiębiorcy z jego obowiązków, polegających na terminowym spłacaniu rat kredytu. Jeżeli bankgwarant będzie zmuszony do spłaty kredytu za przedsiębiorcę, będzie miał on pełne prawo do dochodzenia zwrotu pieniędzy od właściciela firmy. Wynika to z faktu, iż głównym założeniem gwarancji de minimis jest pomoc w uzyskaniu kredytu oraz obniżenie kosztów z nim związanych. 6.2 Gwarancja de minimis jest dla wszystkich firm z sektora MSP Jak zostało podkreślone na początku gwarancja de minimis nie jest zwykłą gwarancją. Wyróżnia ją to, iż została ona połączona z pomocą przyznawaną przez państwo (w ramach pomocy de minimis) i dzięki temu przyznawana jest na szczególnych, preferencyjnych warunkach (jeżeli chodzi o koszt całej operacji). Co więcej fakt, iż gwarancje te udzielane są w ramach pomocy de minimis oznacza, iż nie każda mikro-, mała lub średnia firma będzie mogła z niej skorzystać. Ze wsparcia BGK (ponieważ to on jest gwarantem) wyłączone są przedsiębiorstwa, które wyczerpały limit pomocy de minimis. Obecnie wynosi on co do zasady 200 tys. euro w ciągu ostatnich trzech lat. Oznacza to, iż jeżeli firma korzystała w trakcie ww. okresu z dotacji, ulg lub zwolnień podatkowych przyznawanych jako ten rodzaj wsparcia, powinna ona sprawdzić dokładnie, czy nie przekroczyła rzeczonego limitu. 6.3 Kredyt z gwarancją de minimis można przeznaczyć na dowolny cel Gwarancją de minimis objęte są kredyty obrotowe, które mogą być przeznaczone na cele związane z bieżącą działalnością przedsiębiorstwa. W związku z tym, ze środków tych może zostać sfinansowana m.in. zapłata należności z faktur za zakupione towary i materiały czy uregulowanie zobowiązań względem urzędu skarbowego lub ZUS-u. 11

12 6.4 Po kredyt z gwarancją de minimis trzeba udać się do BGK Za udzielanie i obsługę gwarancji de minimis odpowiedzialny jest Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Jednak procedura ubiegania się o kredyt z rzeczoną gwarancją praktycznie nie różni się od starania się o zwykłe dofinansowanie. Wszelkiego rodzaju formalności przedsiębiorca załatwia w wybranym przez siebie banku komercyjnym. Warunek jest jeden instytucja ta musi mieć podpisaną z BGK umowę dotyczącą współpracy w tym zakresie. Droga do gwarancji de minimis zaczyna się już w momencie złożenia wniosku o udzielenie kredytu. Wraz z nim należy przedłożyć także wniosek o udzielenie gwarancji spłaty kredytu. W takim formularzu należy zawrzeć niezbędne informacje, które pozwolą na ubieganie się o pomoc. 6.5 Gwarancja de minimis to tylko czcza obietnica Wielu przedsiębiorcom może się wydawać, iż gwarancja de minimis w rzeczywistości wcale nie jest przyznawana, albo żeby móc z niej skorzystać trzeba spełnić szczególne, skomplikowane wymagania. Rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej. Do końca września 2013 roku BGK udzielił gwarancji 20 tysiącom przedsiębiorców, na kwotę około 4,2 mld złotych. Średnia wartość udzielonych gwarancji wyniosła 192 tys. zł. Z gwarancji de minimis skorzystało najwięcej przedsiębiorców w regionach rozwiniętych gospodarczo, tj. w województwach mazowieckim, śląskim oraz wielkopolskim. Najliczniejszą grupą przedsiębiorców z sektora MSP (zgodnie z liczbą udzielonych gwarancji), która skorzystała z tej pomocy są mikroprzedsiębiorcy (71%). Z kolei mali przedsiębiorcy zaciągali relatywnie wyższe kredyty obrotowe w konsekwencji ich udział w wartości przyznanych gwarancjach de minimis stanowi 41%. W strukturze udzielonych gwarancji de minimis według PKD kluczową role odgrywają branże związane z handlem (41%), budownictwem (20%) oraz przetwórstwem (18%). 12