ZNIKAJĄCE CHMURY Biura zarządu Kopalni Bogdanka. PO DRUGIEJ STRONIE LUSTRA Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej

Transkrypt

1 4 (22) / 2012 ISSN: ZNIKAJĄCE CHMURY Biura zarządu Kopalni Bogdanka PO DRUGIEJ STRONIE LUSTRA Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej KSZTAŁTOWANIE ELEWACJI

2 Od teraz możemy budować lepiej Tradycyjnym, masywnym technologiom budowlanym coraz trudniej jest sprostać rosnącym wymaganiom, jakie stawia się współczesnym budynkom pod względem oszczędności energetycznej. Uzyskanie zgodności z surowymi wymogami prawa niekiedy wymaga budowania ścian o grubości dochodzącej nawet do 50 cm. KNAUF AQUAPANEL Exterior Wall to zaawansowany system do suchej zabudowy ścian zewnętrznych, w wyjątkowy sposób łączący w sobie oszczędność realizacji, poszanowanie środowiska i walory użytkowe konstrukcji, których nie można uzyskać metodami tradycyjnymi. Konstrukcja Wykończenie powierzchni Rozstaw słupków Odporność ogniowa Izolacyjność akustyczna (R W, R) Izolacyjność termiczna (wartość współczynnika U) Cechy i charakterystyki systemu Cegła okładzinowa 600 mm 60 minut 61 db 0,21 W/m²K Budynki użyteczności publicznej należą do obiektów o podwyższonych wymaganiach w zakresie izolacyjności termicznej, bezpieczeństwa pożarowego i izolacyjności akustycznej. Montaż ściany z podwójnym szkieletem między stropami jest szybki i nieskomplikowany. W każdym wariancie systemu wykorzystuje się płyty cementowe AQUAPANEL Outdoor oraz inne materiały fi rmy Knauf, takie jak: akcesoria i materiały do wykończeń zewnętrznych, profi le, materiały izolacyjne, płyty gipsowo- -kartonowe, masy szpachlowe i elementy systemu zabudowy wewnętrznej. Wszystkie komponenty systemu, produkowane zarówno przez fi rmę Knauf, jak i jej partnerów, opracowuje się pod kątem wzajemnej kompatybilności, wytwarza zgodnie z najwyższymi standardami oraz poddaje rygorystycznej kontroli jakości. Konstrukcja Cechy i charakterystyki systemu Wykończenie powierzchni Tynk zewnętrzny AQUAPANEL Rozstaw słupków Odporność ogniowa Izolacyjność akustyczna (R W, R) Izolacyjność termiczna (wartość współczynnika U) 600 mm 30 minut 51 db 0,26 W/m²K Ściana zewnętrzna odsunięta od stropów to specjalny wariant konstrukcyjny stosowany wszędzie tam, gdzie liczy się jak najkorzystniejsza charakterystyka cieplna budynku. Ten rodzaj konstrukcji to idealny wybór np. dla budynków biurowych i mieszkalnych. Poprzez wysunięcie izolacji przed stropy stworzono optymalny wariant rozwiązania, pozwalający zminimalizować występowanie mostków termicznych. Zimą zapewnia to mniejsze straty ciepła, a latem bardziej komfortowy klimat pomieszczeń. Firma Knauf dostarcza wszystko, co jest niezbędne do suchej zabudowy ścian zewnętrznych, dokładnie spełniających wszelkie wymagania techniczne i estetyczne. System budowy ścian zewnętrznych KNAUF AQUAPANEL Exterior Wall opracowano z myślą o wielu różnorodnych zastosowaniach. Kompletna ściana od jednego dostawcy: skontaktuj się z Knauf Knauf Sp. z o.o. ul. Światowa 25, Warszawa, kontakt: Krzysztof Borzymiński, tel , borzyminski.krzysztof@knauf.pl

3 Chaos psychodelicznych kolorów na elewacjach jest dostrzegalny w wielu miastach Polski. We Wrocławiu od niedawna atakuje nas również na ul. Sienkiewicza, na odcinku znajdującym się pomiędzy ul. Reja a Górnickiego. Z jednej strony mijamy różnorodnie pastelowe bloki, z drugiej pstrokaty sklep, którego elewacja jest niemal całkowicie pokryta grafiką przedstawiającą gigantyczne produkty spożywcze. W drodze do pracy, czekając na pobliskim przystanku tramwajowym, lepiej patrzeć w niebo. Niepokoi mnie przyzwolenie na nieprzemyślane decyzje spółdzielni i zarządców, podejmowane w zakresie modernizacji elewacji. Choinki, kwadraciki, trójkąciki zatrzęsienie barw i nieuzasadnionych form. Niewielu mieszkańcom się to podoba. Większość z nas cieszy się jednak, że remont został przeprowadzony, elewacje ocieplone i odmalowane. Było zimno i szaro, teraz jest ciepło i kolorowo. Proszę Państwa, to nie musi i nie powinno być zrobione byle jak. To można i należy robić w sposób przemyślany. Współtworzymy rzeczywistość, w której żyjemy. To, czego doświadczamy, również w zakresie estetyki naszego otoczenia, w znacznej mierze zależy od nas. Cieszy mnie bardzo Pospolite Ruszenie inicjatywa podjęta przez L.U.C-a i jego współpracowników. Chwila. To nie jest niczyje, To jest nasze, To jest częścią mnie, Bo codziennie na to patrzę. Fragment tekstu L.U.C-a, Pospolite Ruszenie, z płyty Kosmostumostów 5

4 W numerze: 20 Fot. Lech Kwartowicz Fot. Lech Kwartowicz 60 WYDARZENIA 8 BŁYSZCZĄC W PRZESTRZENI 60 Terminal pasażerski w Porcie Lotniczym Rzeszów Jasionka NOWOŚCI PRODUKTOWE 14 ROZMOWY KSIĘGOZBIÓR JAKO MOTYW 78 KSZTAŁTUJĄCY ELEWACJĘ Dolnośląskie Centrum Informacji Naukowej i Ekonomicznej (DCINiE) we Wrocławiu BATALIA Z WIELKĄ INFEKCJĄ ŚCIAN 20 Pospolite Ruszenie PROJEKT Z OKŁADKI ZNIKAJĄCE CHMURY 26 Biura zarządu Kopalni Bogdanka 36 Fot. archiwum Dedeco Fot. Lech Kwartowicz 78 HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ MONUMENTALNOŚĆ ELEWACJI 88 Biurowiec Mokotowska Square w Warszawie W POSZUKIWANIU DAWNYCH IDEI 94 Dworzec Warszawa Stadion Teatr Powszechny w Warszawie 100 Modernizacja dawnego Teatru Przedmieść REALIZACJE W POLSCE PO DRUGIEJ STRONIE LUSTRA 36 Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej Z DBAŁOŚCIĄ O DETAL 46 Osiedle Centauris we Wrocławiu ABROAD Architektura na skałach 110 O wyzwaniach projektowych w Finlandii część druga KOMUNIKACJA W PROJEKTOWANIU 55 Biurowiec Olivia Gate w Gdańsku 46 Fot. archiwum Centauris IPD Invest Fot. Maciej Czerniewski

5 Wydarzenia Statuetki TOP DESIGN award rozdane 5 marca br. podczas wernisażu arena DESIGN 2012 zostały ogłoszone wyniki konkursu TOP DESIGN award. Jury, któremu przewodniczył francuski projektant Francois Azambourg, postanowiło uhonorować statuetkami pięć produktów: fotel bujany / producent: Kettal, projekt: Patricia Urquiola przestrzeń domowa; system BLUE CHILLED & SPARKLING / producent: GROHE, projekt: Paul Flowers kuchnia; sauna VITRIUM / producent: Klafs, projekt: Klafs GmbH łazienka, wellness; tramwaj TRAMINO / producent: Solaris, projekt: Jens Timmich motoryzacja i transport publiczny; wzór cyfrowy PAINT SPLATTER / producent: Shattdecor, projekt: dział Design Schattdecor AG pod kierownictwem Claudii Kuechen wyposażenie wnętrz. Technologia Cięcia Wodą w Architekturze i Designie Nowoczesna technologia cięcia strumieniem wodnym umożliwia wycięcie finezyjnych kształtów w dowolnym materiale. Zapraszamy architektów, projektantów, twórców rzeczy małych i dużych, dzieł wysublimowanych i pop-artu na seminarium, gdzie dowiedzą się o możliwościach popularyzowania własnych wizji artystycznych. Specjaliści i pasjonaci zapoznają uczestników z technologią cięcia, przedstawią przykłady realizacji projektów z całego świata oraz porozmawiają o korzyściach, możliwościach, ale też jej ograniczeniach. Mile widziani będą także doświadczoni designerzy, którzy brali udział w tego typu realizacjach. Szczegółowy program seminariów i formularz zgłoszeniowy znajduje się na stronie internetowej projektu. Ilość miejsc jest ograniczona. Spotkania odbędą się 18 maja 2012 r. w Gdynii, 14 września 2012 r. w Warszawie, 21 listopada 2012 r. w Krakowie. Projekt Łazienki 2012 Tematem XIV edycji konkursu jest projekt koncepcyjny toalety publicznej w Krakowie przy Rondzie Mogilskim. Zakończona w 2008 r. przebudowa ronda polegała na rozdzieleniu poziomu ruchu pieszego, rowerowego i tramwajowego od poziomu ruchu samochodowego. Atrakcją dla osób przebywających w tym rejonie są odsłonięte i zrekonstruowane zabytkowe fundamenty kaponiery fortu mogilskiego. Węzeł przesiadkowy wymaga poprawy warunków sanitarnych. Obok toalety projektanci powinni przewidzieć pomieszczenie przeznaczone na usługi komplementarne, takie jak informacja turystyczna czy salonik prasowy. Dzięki temu obiekt będzie jeszcze bardziej przydatny w przestrzeni zurbanizowanej. Konkurs organizowany jest przez Miasto Kraków Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu oraz Sanitec Koło. Jego laureaci zdobędą nagrody o łącznej wartości 40 tys. zł. Termin nadsyłania projektów upływa r., a wyniki zostaną ogłoszone r czerwca 2012 r. odbędzie się głosowanie internautów, którzy przyznają swoją nagrodę. Nowe zlecenie dla firmy Widok Firma Widok przystąpiła do realizacji największego pozyskanego dotychczas kontraktu budynków B1 i B2 Business Garden Warszawa. Zakres prac dotyczy kompleksowego wykonania elewacji: fasad, okien, żaluzji, rolet elewacyjnych, okładzin aluminiowych, jak również automatyki drzwiowej. Indywidualnie projektuje także systemy aluminiowe na obu obiektach. Zakończenie prac planowane jest na lipiec-sierpień 2012 r. Deceuninck/Inoutic światowy lider w produkcji profili PVC od zawsze dostarczał swoim klientom nowe produkty i poszukiwał niewykorzystanych dotychczas obszarów ich zastosowania. W ten właśnie sposób zrodziła się zupełnie nowa technologia w nowoczesnych systemach elewacyjnych i tarasowych. Twinson to trwałe i elastyczne tworzywo, będące połączeniem drewna z PVC i mające zalety obu tych materiałów. Twinson wyróżnia naturalny wygląd drewna, a jednocześnie wytrzymałość i funkcjonalność PVC. Stanowi więc znakomitą alternatywę dla elewacji drewnianych i winylowych oraz wszelkich rozwiązań tarasowych. System elewacyjny Twinson O-Wall to prawdziwa rewolucja w tego typu systemach. Nie tylko dają wrażenie naturalnego ciepła, ale jednocześnie są niezwykle wytrzymałe i odporne na działanie czynników atmosferycznych. Nie są również obarczone wadami elewacji wykonanych z drewna: nie wypaczają się, nie pękają, nie mają drzazg i nie porastają mchem. Co ważne, deski Twinson są odporne na insekty i działanie wody. Jest więc to rozwiązanie obliczone na długie lata użytkowania. Deski elewacyjne Twinson nie wymagają olejowania oraz kosztownej pielęgnacji, tak jak ma to miejsce na przykład przy drewnie. Wykorzystując technologię Twinson O-Wall, można zmienić elewację każdego domu w doskonale wykończoną całość. Deski elewacyjne Twinson są dostępne w różnych, naturalnych kolorach, dając wiele interesujących TWINSON INNOWACYJNE SYSTEMY ELEWACYJNE I TARASOWE możliwości zastosowań i nie ma praktycznie znaczenia, czy wykorzystamy je na zewnątrz czy wewnątrz budynku, w nowoczesnych czy tradycyjnych domach. Systemy elewacyjne i tarasowe Twinson odniosły duży sukces rynkowy w krajach Europy Zachodniej, w których stosowane są z powodzeniem już od kilku lat. Deceuninck/Inoutic wykorzystuje najnowocześniejszą technologię przy zachowaniu dbałości o środowisko naturalne. Twinson zawiera drewno sosny rosnącej szybko w miejscach, które mogą być zalesiane na nowo. Stanowi więc przyjazną środowisku alternatywę dla twardego, egzotycznego drewna, które najczęściej pozyskuje się z zagrożonych wymarciem lasów tropikalnych. W ten sposób Twinson wspiera gospodarkę zasobami leśnymi. Oczywiście, jako produkt nowoczesny może być w 100% poddany recyklingowi. Systemy tarasowe i elewacyjne Twinson objęte są 25-letnią gwarancją. Wyjątkowe właściwości Twinson gwarantuje znak jakości Niemieckiego Instytutu Drewna VHI. System ten uzyskał również prestiżowy certyfikat PEFC międzynarodowej organizacji promującej ekologiczne i innowacyjne praktyki w leśnictwie. Więcej informacji Deceuninck/Inoutic jest wiodącym producentem materiałów budowlanych o najwyższej jakości więcej na 8

6 Samorząd Województwa Małopolskiego zaprasza 8)6 -! /0/,3+)% $.) $:)%$:)#47! +5,452/7%'/ REALIZACJA STACJI PKP W KRAKOWIE Projekt: Agencja Architektoniczna Centrum, mgr inż. Arch. Ryszard Frankowicz Generalny Wykonawca: Mostostal Warszawa Podwykonawca: Wido Profil Materiał zastosowany: Trespa Meteon i Trespa Virtuon Dostawca: ThyssenKrupp Energostal S.A. A W tym sęk! MAJA, MAJA 2012 dnidziedzictwa.pl Inicjator: 10 Organizator: Gospodarze: Patroni medialni: rchitekci z krakowskiej Agencji Architektonicznej Centrum, zaprojektowali płyty Trespa Meteon i Virtuon na okładzinach słupów na peronach, wentylowanych okładzinach ścian w tunelach komunikacyjnych, obudowach konstrukcji parkingu oraz okładzin balustrad na Stacji PKP w Krakowie. Produkty te zdały egzamin już we wcześniejszym projekcie tej pracowni projekcie podziemnych przystanków Krakowskiego Szybkiego Tramwaju, zrealizowanym w 2008 roku. Płyty Trespa przewidziane są również jako materiał wykończeniowy budowanego aktualnie Dworca Podziemnego PKP w Krakowie tworzącego wraz ze Stacją PKP i Przystankami Szybkiego Tramwaju, nowoczesny węzeł komunikacyjny. Kolekcja płyt Meteon została stworzona do zastosowań zewnętrznych, takich jak okładziny elewacyjne, czy wypełnienia balkonowe. Czynniki atmosferyczne oddziałujące na elewacje (promieniowanie słoneczne, wilgoć, kwaśne deszcze) nie mają wpływu na powierzchnię płyty i jej rdzeń. Unikalna kolekcja Virtuon skierowana została do zastosowań wewnętrznych, o wysokich wymaganiach estetycznych (szpitale, laboratoria), a w szczególności tam, gdzie występuje duże natężenie ruchu pieszego (tunele, stacje metra, stacje kolejowe, lotniska). Płyty Trespa to najwyższej klasy laminaty HPL. Głównym atrybutem tej okładziny wentylowanej jest odporność na działanie czynników takich jak: promieniowanie UV, wilgoć oraz chemiczne środki czyszczące. Zalety te uzyskano dzięki unikalnej, opatentowanej technologii EBC (utwardzania płyty strumieniem elektronów). Zastosowanie w procesie produkcyjnym najwyższej klasy komponentów oraz innowacyjnych technologii znajduje odzwierciedlenie także w żywotności i trwałości (przede wszystkim stabilności kolorystycznej) wytwarzanych produktów. Systemy te umożliwiają zastosowanie formatek płyty większych niż 2,5 m2, przy jednoczesnym zapewnieniu wymaganej rozszerzalności liniowej płyty. Wykorzystanie specjalnej przekładki z EPDM stabilizuje formatkę płyt Trespa oraz zapobiega wibracjom wywołanych przejazdami i postojami składów kolejowych na peronach. Robert Madej Regionalny Menadżer Projektów Budowlanych ThyssenKrupp Energostal tel rmadej@tk.energostal.pl Estetyczne wykonanie okładzin na starej i niegeometrycznej konstrukcji stalowej umożliwiły sprawdzone systemy podkonstrukcyjne: Wido Grip i Wido INV. Robert Madej, ThyssenKrupp Energostal Konsultacja techniczna: Krzysztof Kowalik, Trespa Ryszard Frankowicz, Agencja Architektoniczna Centrum

7 Wydarzenia Zaprojektuj sufit on-line System Solutions to znana biblioteka systemów sufitowych, zawierająca ponad 50 kompleksowych rozwiązań sufitów podwieszanych zaproponowanych przez firmę Armstrong. Dotychczas była dostępna jedynie w szybko dezaktualizującej się formie drukowanej oraz na płycie CD. Dziś architekci, wykonawcy, inwestorzy i wszyscy zainteresowani mogą skorzystać z wersji on-line na Po wejściu na stronę www, mamy możliwość wyboru języka, a potem decydujemy, czy interesują nas sufity w pomieszczeniach czy w korytarzach; mineralne, metalowe czy mieszane itp. Podziały, oznaczenia i wszystkie elementy prezentowanych rozwiązań sufitowych (m.in. wizualizacje, rzuty aksonometryczne, przekroje, opisy techniczne itd.) zostały zachowane bez zmian. Wszystkich zajmujących pamięć plików nie musimy gromadzić na komputerze. Mamy do nich dostęp przez sieć, posługując się linkami, np. do kart technicznych, plików CAD. Dni Otwarte w fabrykach YTONG Rozpoczyna się cykl Dni Otwartych w fabrykach YTONG, podczas których będzie można uzyskać porady dotyczące budowy domu i ocieplenia ścian mieszkania oraz zobaczyć produkcję energooszczędnych bloczków. Spotkania odbędą się 14 kwietnia w Pile, 21 kwietnia w Miliczu oraz 11 maja w Ostrołęce. W ramach każdej z imprez odbędzie się seminarium Jak dobrze przygotować się do budowy domu. W trakcie spotkania (godz. 10:30 14:30) podjęte zostaną tematy ocieplenia budynków od wewnątrz, planowania kosztów oraz wyboru projektu i ekipy budowlanej, będzie też można skorzystać z bezpłatnych konsultacji ze specjalistami. Aby wziąć udział w zwiedzaniu fabryki, wystarczy wypełnić formularz rejestracyjny dostępny na stronie lub zadzwonić na numer infolinii: Liczba miejsc jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń. Weekend z gontem Gont, który stał się inspiracją jednego z najsłynniejszych polskich projektów jednorodzinnego budownictwa mieszkaniowego, jest typowym elementem małopolskiego krajobrazu. Kryte gontem kościoły kojarzące się z Podhalem i rejonem Beskidu Niskiego, zamieszkiwanego do II wojny światowej przez Łemków, to najbardziej charakterystyczne przykłady różnorodności budownictwa drewnianego regionu. Okazją do przypomnienia źródeł współczesnych inspiracji architektonicznych mogą stać się Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego, jedno z najciekawszych wydarzeń prezentujących bogactwo kulturowe tego regionu Polski. W ramach tegorocznej, XIV odsłony, zwiedzając podczas dwóch majowych weekendów (19-20 i maja 2012 r.) chłopskie zagrody, dwory, drewniane zabytki techniki i obiekty sakralne trzech wyznań, będzie można odkryć niezwykłą obfitość tradycji budownictwa drewnianego. Na odwiedzających będą czekać przewodnicy pasjonaci, wyjątkowe wydawnictwo poświęcone prezentowanym zabytkom i historiom związanych z nimi ludzi oraz wiele wydarzeń towarzyszących. Zrównoważone projektowanie Pod koniec marca ruszyła III edycja projektu Partnerstwo dla zrównoważonego budownictwa. Producent szkła, Pilkington Polska, wspiera tę branżową inicjatywę, dzieląc się wiedzą na temat energooszczędnych rozwiązań w inwestycjach budowlanych. W tym roku projekt będzie realizowany w ramach sześciu ogólnopolskich spotkań. Pierwsze odbyło się we Wrocławiu, kolejne będą w Katowicach (24 kwietnia), Trójmieście (15 maja), Poznaniu (25 września), Łodzi (23 października) oraz w Warszawie (pod koniec listopada). Inicjatorem i głównym sponsorem projektu jest firma RD bud generalny wykonawca, zaś organizatorem firma Bluevine Consulting. Każde seminarium będzie podzielone na część teoretyczną, podczas której odbędą się dyskusje panelowe, i praktyczną, prowadzoną w formie warsztatów. Uczestnicy podzieleni na zespoły reprezentujące poszczególne grupy zawodowe zaangażowane w proces inwestycyjny będą m.in. pracować nad modelowym projektem budynku biurowego

8 Nowości produktowe FUGA NOWEJ GENERACJI Sopro Polska wprowadziła na rynek zupełnie nową fugę, której można używać do wszystkich okładzin ceramicznych i kamieni naturalnych, a wszystko dzięki nowatorskiej technologii, wysoko krystalicznemu wiązaniu wody oraz braku cementu portlandzkiego. Najważniejsze cechy fugi DF 10 to jednolite kolory i gładka powierzchnia, odporność na zabrudzenia, ochrona przed pleśnią i mikroorganizmami, podwyższona odporność na preparaty czyszczące, a także zakres stosowania od 1 do 10 mm. Produkt jest dostępny w 12 najpopularniejszych kolorach, a do każdego z nich można dodać złoty lub srebrny brokat. BEZ NIEPRZYJEMNYCH PODMUCHÓW Wentylator firmy Dyson nie ma łopatek, będących częścią wiatraka. Zamiast nich wykorzystuje technologię Air Multiplier, która piętnastokrotnie zwiększa cyrkulację powietrza. Produkt jest zasilany wydajnym bezszczotkowym silnikiem, a pokrętło regulujące umożliwia dostosowanie mocy do bieżących potrzeb. Brak wirujących łopatek oznacza, że wentylator nie potrzebuje obudowy. Jego konstrukcja jest bezpieczna i łatwa w czyszczeniu. Kąt nachylenia wentylatora można zmieniać za pomocą lekkiego dotknięcia podstawy obudowy. Tworzywo ABS, z którego zbudowane jest urządzenie, to wytrzymały materiał termoplastyczny używany do formowania lekkich i sztywnych produktów. W drzwiach austriackiego producenta stolarki można zamontować klamkę zaprojektowaną przez jedną z największych gwiazd międzynarodowej architektury Zahę Hadid. To pierwsza kobieta, która zdobyła prestiżową nagrodę Pritzker Architecture, nazywaną architektonicznym Noblem. Produkt pierwotnie powstał z myślą o hotelu Puerta America w Madrycie, gdzie Hadid opracowała wnętrza pierwszego piętra. Zastosowała w nich styl futurystyczny, w który wpisują się kosmiczne formy klamek nie tylko świetnie wyglądających, ale również wygodnych w użytkowaniu. Oprawy oświetleniowe z kolekcji Kalina to klasyczne żyrandole stylizowane na dawne kandelabry. Długie łańcuchy, na których umieszczone zostały wiszące lampy, oraz łukowato wygięte ramiona, oddają ducha minionych czasów. Efekt ten potęgują specjalne żarówki w kształcie płomieni świec. Zdobienie w postaci stalowej szyszki nadaje prostym oprawom z czarnej, lakierowanej stali wyjątkowego charakteru. Lampy zostały zaprojektowane tak, by można je było wykorzystać w pomieszczeniach o różnym metrażu. Wszędzie tam, gdzie potrzebujemy dodatkowych źródeł światła, uzupełnieniem klasycznego wystroju będzie pojedynczy kinkiet o wysokości 32 cm. ZAHA HADID DLA INTERNORM NOWE KOLORY GRZEJNIKÓW JAGA KLASYKA NA CZASIE Białe złoto, brąz, czerń, klasyczne złoto, perłowa czerń oraz perłowy brąz to nowe barwy w palecie kolorystycznej grzejników Jaga. Cztery pierwsze wykończenia przygotowane zostały dla grzejnika Moon, ostatnie dwa dla grzejników dekoracyjnych z linii Eyecatchers. W nowych wykończeniach Moon wygląda bardziej artystycznie i awangardowo. Cechą charakterystyczną nowych kolorów Eyecatchers jest satynowy połysk uzyskany poprzez dodanie do lakieru mikroskopijnych błyszczących drobinek. W obu nowych wersjach oferowane są m.in. modele Iguana, Tetra, Deco, Sani, Taboe Panel Plus. 888 pomysłów do Twojego projektu! Największa w Europie paleta kolorów na elewacje! Baumit Life poruszy Twoją wyobraźnię! Myślisz kolorowo? Pokaż to swoim klientom. System Baumit Life to aż 888 zupełnie nowych kolorów oraz zestaw innowacyjnych narzędzi do doboru kolorystyki. Wzornik Big Life, stworzony dla architektów, dostępny jest w niezwykle designerskim, podświetlanym etui. A wbudowany moduł USB pozwala korzystać z bibliotek kolorów m.in. w takich programach, jak AutoCad czy Nemetschek. Dzięki paskom Life Stripes Twoje projekty idealnie odzwierciedlą rzeczywiste odcienie nowej palety kolorów Baumit. A to jeszcze nie wszystko. Poznaj również aplikacje Life Exchange oraz Designer Pro dostępne online. Dowiedz się więcej na baumit.com Twój dom. Twoje kolory. Twoje życie.

9 Nowości produktowe NOWY PRODUKT POL-SKONE Nowa kolekcja drzwi wewnętrznych Polskone została stworzona z myślą o wyszukanych i śmiałych aranżacjach wnętrz. Dwie linie wzornicze swój indywidualny szlif zawdzięczają szerokiej palecie poziomych i pionowych ryflowań. Cechą charakterystyczną linii Astro jest możliwość malowania drzwi na jeden z dowolnych odcieni z palety RAL i NCS, co umożliwia kolorystyczne dopasowanie do pozostałych elementów wystroju czy stworzenie wnętrza zdominowanego jedną barwą. Seria Astro Lux to luksusowa klasyka inspirowana naturalnymi barwami drewna. Dostępne są cztery rodzaje wykończeń: od forniru z dębu europejskiego przez heban aż po jasny i ciemny orzech. KONWEKTOR O DWÓCH TWARZACH Dwufunkcyjny klimakonwektor Vido to nowe rozwiązanie ułatwiające uzyskanie optymalnej temperatury w pomieszczeniach domowych oraz biurowych. Po ustawieniu temperatury na łatwym w obsłudze panelu sterowania, urządzenie nawiewa orzeźwiające powietrze do pomieszczeń. Wymiennik ciepła klimakonwektora Vido jest napełniany wodą lodową, która może napływać z pompy ciepła działającej w cyklu odwróconym lub z wytwornicy wody lodowej. Urządzenie ma filtr, który można w łatwy sposób wyczyścić, a nawet wyprać. Do klimakonwektora Vido producent oferuje szereg pomocnych i przydatnych akcesoriów, m.in. zawory regulacyjne i pompkę do skroplin. DESIGN UNLIMITED 16 PŁYTKI KOLCZASTE Rozwiązanie połączeń za pomocą płytek kolczastych firmy Wolf System sprawdza się podczas budowy więźb dachowych, konstrukcji nośnych i zadaszeń w obiektach rolniczych oraz halach, pawilonach handlowych, scenach, a także obiektach sportowych. Konstrukcje łączone płytkami nadają się również do pokrycia istniejących dachów płaskich. Takie rozwiązanie pozwala na znaczną redukcję kosztów konstrukcji drewnianych. Oszczędność uzyskuje się dzięki prefabrykacji elementów, optymalnemu projektowaniu oraz skróceniu montażu na budowie. Dla standardowych typów konstrukcji producent proponuje produkty z ocynkowanej blachy o grubości od 1 do 2 mm. NOWY WYMIAR OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ Sprytna, ażurowa konstrukcja składająca się z prętowych słupków oraz krat stanowić będzie solidną podporę dla ogrodowych roślin. System panelowy R-Fil firmy Legi jest alternatywą dla drewnianych płotów, które wymagają wielokrotnej konserwacji. Jego głównym składnikiem jest cynk rozgrzany do temperatury 450 stopni Celsjusza. Zanurzone elementy pokrywane są antykorozyjną powłoką, która staje się odporna na słońce i deszcz. Starannie wykonane łączenia spajają ze sobą całą konstrukcję za pomocą klem dociskowych oraz samozrywalnych śrub. Perfekcyjna, dyskretna kompozycja jest nie tylko trwała, ale również stabilna stalowe pręty Płyta gipsowo-włóknowa Fermacell Firepanel A1 ma najwyższą klasę reakcji na ogień. Dzięki temu może zabezpieczać obiekty komercyjne oraz budynki użyteczności publicznej. W zależności od potrzeb produkt jest w stanie zapewnić odporność ogniową przez 60, 90 bądź 120 minut (odpowiednio klasy EI 60, EI 90 oraz EI 120). Wyniki te osiągnięto dzięki recepturze opartej na płycie gipsowej z rdzeniem hydrofobizowanym w procesie produkcji. Rozwiązanie wyróżnia się także stabilnością, wytrzymałością i optymalną ochroną przed hałasem, przeznaczone jest do budowy oraz poszycia ścian i stropów wyłącznie wewnątrz budynków. Dostępne formaty płyt 2000x1250 mm (grubość 10; 12,5 i 15 mm) oraz 1500x1000 mm (grubość 12,5 mm). AŻUROWE OGRODZENIE pod naciskiem roślinności nie zdeformują się. Odpowiednio dobrana wysokość ogrodzenia pozwoli na uzyskanie zamierzonego efektu. ALUCOBOND ALUG Lech Godlewski 3A Composites Representative Tel Fax lech.godlewski@alug.pl

10 Nowości produktowe CIEMNY KOLOR SYDNEY Nowa cegła Röben Sydney wyróżnia się ciekawą fakturą z nieregularnymi wgłębieniami i rysami przypominającymi zadrapania. Srebrne cieniowania nadają ciemnej cegle dodatkowej elegancji. Ze względu na odcień, nowy klinkier pasuje do współczesnej, minimalistycznej architektury miejskiej pełnej monochromatycznej kolorystyki i surowych materiałów, takich jak metal, szkło, drewno czy kamień. Jej symbolem jest m.in. nowoczesne i tętniące życiem australijskie miasto, któremu Röben Sydney zawdzięcza swą nazwę. Produkt można stosować na elewacji zarówno domów jednorodzinnych, jak i większych obiektach. Z powodzeniem można go również używać we wnętrzach oraz na elementach małej architektury wokół domu. Firma Siedle dopasowuje systemy komunikacyjne do architektury budynków. W przypadku elewacji wykonanej ze szkła pancernego dobrym rozwiązaniem jest seria Steel, którą można zamontować na szkle bez dodatkowych ram i widocznych elementów mocujących. W takich elewacjach nie powinno się tworzyć przerw w powierzchniach szklanych szyb. Nie można więc zastosować panelu łączącego te elementy ani wycinać otworów. Producent proponuje mocowanie, którego podstawą są małe, precyzyjnie wykonane otwory, nie naruszające wytrzymałości konstrukcji. Dzięki temu rozwiązaniu szkło doskonale współgra ze stalą szlachetną w systemie typu sandwich. W HARMONII Z ARCHITEKTURĄ INNOWACYJNY GRZEJNIK Fot. Röben KONSTRUKCJE WSPORCZE W ASORTYMENCIE MK MK poszerza swoją ofertę o konstrukcje wsporcze, które umożliwiają montaż kominów zewnętrznych bez mocowania do ściany budynku. Dzięki nawiązaniu współpracy z biurami projektowymi firma zapewnia projekt konstrukcyjny. Istnieje także możliwość dostarczenia konstrukcji na miejsce wskazane przez inwestora oraz profesjonalny montaż. Aby oszacować koszt tego typu inwestycji, wystarczy wypełnić formularz ze strony internetowej producenta i przesłać go na jego adres. Należy w nim podać m.in. ilość kotłów podłączonych do przewodu kominowego, średnicę komina, ilość pionów kominowych, wysokość całkowitą komina oraz jego lokalizację. Zehnder Fina to innowacyjny grzejnik z warstwą aktywnego grafitu i płaskim frontem. Ma osłony boczne, maskujące całkowicie jego tył, a także elastycznie pozycjonowane złącza. W zestawie z grzejnikiem znajduje się pojedynczy uchwyt chromowany do montażu na dowolnej wysokości. Grzejnik charakteryzuje się szybkim czasem reakcji, wysokim odsetkiem energii oddawanej przez promieniowanie oraz rekordowo niską pojemnością wodną. Dodatkowo zyskuje się możliwość podłączenia go w jeden obieg z ogrzewaniem podłogowym. Zehnder Fina posiada złącza w systemie EasyTube. Dzięki temu istnieje możliwość ich dowolnego pozycjonowania. Firma Wienerberger rozszerzyła ofertę cegły klinkierowej Fraza marki Terca o cegłę 7-szczelinową. Dzięki małej ilości drążeń (poniżej 10%) ten brązowo-miedziany materiał może być stosowany również na kominach. Umożliwia to dopasowanie kolorystyczne komina do elewacji domu, ogrodzenia lub małej architektury ogrodowej, co pomoże zachować architektoniczną spójność domu i jego otoczenia. PEŁNIA MOŻLIWOŚCI Osłony boczne są estetyczne i dopasowują się do odległości grzejnika od ściany. Produkt został wyróżniony prestiżową nagrodą Red Dot Design Award

11 Rozmowy 1 BATALIA Z WIELKĄ INFEKCJĄ ŚCIAN Pospolite Ruszenie Aktywizująca mieszkańców Wrocławia akcja ukazuje zmiany zachodzące na elewacjach polskich blokowisk. Proces przejścia od szarości charakteryzującej niegdyś osiedla wielkopłytowe, poprzez kolorystyczny cyrk chaotycznie przeprowadzonych renowacji, aż po przykłady przemyślanych działań modernizacyjnych. O podjętym wyzwaniu opowiada Michał Azarewicz. Fot. Lech Kwartowicz 20 21

12 Przykłady kolorystycznego chaosu na wrocławskich osiedlach Kaya Brzezicka: Kto jest pomysłodawcą Pospolitego Ruszenia? Michał Azarewicz: L.U.C [Łukasz Rostkowski red.]. Na pomysł przeprowadzenia takiej akcji wpadł już dawno temu, w trakcie podróży po Polsce. Na płycie Planet L.U.C jest nawet piosenka, w której mówi o tym, jak jest pstrokato w naszym kraju. Po kilku latach od jej powstania uderzyło go, że nadal tak właśnie jest, że nikt z tym nic nie zrobił. Jedyna zmiana polega na tym, że na elewacjach przybywa kolejnych liszai. W końcu zdecydował się wziąć sprawy w swoje ręce. U nas widoczny jest totalny chaos. Elewacje bloków każdy maluje po swojemu, dlatego każdy blok zarażony jest niejako infekcją skórną. Atakują nas kropeczki, fiolety, żółcie bez ładu i składu. Przeszkadza nam to. Dogadaliśmy się z wrocławskim oddziałem Gazety Wyborczej i wspólnie zaczęliśmy działać. Łukasz napisał tekst manifestu, razem z Sokołem nagrali singiel, następnie powstał teledysk. I poszło. KB: Gdzie można znaleźć aktualne informacje o postępie akcji? MA: Wszystko jest na stronie Pospolitego Ruszenia oraz na naszym profilu na Facebooku. Dotychczas w ramach akcji zorganizowaliśmy konkurs na projekt elewacji istniejącego bloku. Został on rozstrzygnięty i niebawem rusza realizacja. W tej chwili mamy moment odpoczynku, ale po świętach najprawdopodobniej wystartujemy z kolejnym etapem Pospolitego Ruszenia. Pierwszy zrealizowaliśmy w zeszłym roku odpaliliśmy stronę, nagłośniliśmy temat w mediach, przeprowadziliśmy konkurs i kampanię outdoorową we Wrocławiu. KB: Jakie działania będą podejmowane w kolejnych etapach? MA: Pierwszy etap ogniskuje uwagę na temacie elewacji, w drugim mamy zająć się zielenią miejską, a na samym końcu reklamami, billboardami itd. KB: W jaki sposób udało się Wam zorganizować konkurs? MA: Postanowiliśmy promować młodych architektów, uświadamiać, że można projektować kolorystykę istniejących budynków w sposób sensowny. Założenie jest takie my w ramach prowadzonej akcji pokazujemy, że jest kolorowo: są groszki, trójkąciki, choinki na blokach nie wygląda to dobrze. Na zasadzie kontrastu do tego nonsensu wskazujemy miejsca w różnych miastach Polski, które są ładne i zrobione z pomysłem, np. bloki we Wrocławiu na Gaju, te ze zwierzątkami i trawą. To właśnie tam rozpoczęliśmy akcję, organizując happening. Dorabialiśmy chmurki komiksowe do zwierzątek dziękowały za cud, za to, że powstały takie bloki. Chcieliśmy pokazać, że można odnowić blok mieszkalny oryginalnie, ale w sposób przemyślany. Nie twierdzimy, że należy tępić barwy i różnorodne motywy na elewacjach. Nie wszystko musi być biało-szare z czerwoną wstawką [śmiech]. Uważamy jednak, że wszystko trzeba robić z głową. Konkurs zorganizowaliśmy razem z Agorą, trwał prawie dwa miesiące. W jego realizacji pomogła nam bardzo spółdzielnia Wrocławpołudnie. Pan prezes Józef Śnieżek jest mega równym gościem i jest bardzo otwarty na tego typu inicjatywy. Zresztą to widać po blokach na ul. Świeradowskiej. W skład jury wchodzili: L.U.C, Danuta Barska przedstawicielka mieszkańców bloku, Beata Urbanowicz plastyk miejski, Jarosław Trybuś historyk sztuki i krytyk architektury, prof. Paweł Jarodzki dyrektor artystyczny wrocławskiego BWA, Jakub Stępień aka Hakobo jeden z najbardziej znanych współczesnych polskich projektantów, Adam Tunikowski grafik i designer z agencji Juice. Zwycięzcami konkursu zostali młodzi architekci z Poznania Aleksandra Midor oraz Mateusz Przybyłowski. KB: Czy zdobycie zgody na pomalowanie bloku w ramach konkursu było trudne? MA: Znalezienie bloku było trudne. Mieliśmy mało czasu, a sam projekt wymagał odwagi ze strony wspólnoty mieszkaniowej, którą prosiliśmy o powierzenie nam elewacji budynku, w celu zrealizowania koncepcji wybranej w konkursie. Gdy sytuacja zaczynała robić się poważna, zadzwoniliśmy do prezesa SM Wrocław-Południe, który powiedział: Mamy blok na Przestrzennej, będziemy robić modernizację, jak chcecie, to możecie go sobie wziąć. Tak po prostu. Zrobiliśmy zdjęcia i pomiary i ogłosiliśmy konkurs. Nawiązaliśmy współpracę na forum Skyscrapercity z grupą zapaleńców, którzy pracują w programach graficznych, projektując modernizacje bloków. Na początku okrutnie nas krytykowali, wytykając nam brak wiedzy. Po burzliwych dyskusjach, dogadaliśmy się. Mieli kilka uwag, które uwzględniliśmy. KB: Jakich uwag? MA: Czepiali się głównie tego, że na początku ludzie przysyłali zdjęcia murali, a my je hop- -siup publikowaliśmy. Przemyśleliśmy sprawę. Zaczęliśmy eksponować zdjęcia bloków z fajnymi elewacjami. Murale prezentujemy, ale na samym końcu. Nie o nie przecież w tej akcji chodzi. KB: Czy zwierzaki i trawa powstały na blokach wrocławskiego osiedla na Gaju w ramach Pospolitego Ruszenia? MA: Nie. Wybraliśmy te bloki jako dobry przykład modernizacji elewacji. Projekt łażących po elewacji zwierząt powstał w pracowni architektonicznej Pro Art Konopka. Podobno na początku wzbudził sporo kontrowersji wśród mieszkańców nikt nie chciał mieszkać pod zadem kota ani koguta, ale w końcu się dogadali. To, co widzimy na bloku, jest kompromisem między wizją architekta a tym, czego chcieli mieszkańcy. Myślę, że wyszło fajnie. Rozmawiałem z mieszkańcem, którego okna znajdują się pod kotem, jest teraz dumny ze swojego bloku. W dniu, w którym przeprowadziliśmy happening, wystartowała nasza strona i profil na fejsie. Podzieliliśmy budynki na zakażone i odkażone. Łukasz śpiewa o infekcji skórnej bloków i w takiej konwencji zaczęliśmy o tym mówić. Chcieliśmy zaktywizować ludzi do tego, by robili zdjęcia polskim osiedlom i przysyłali je do nas. My je mieliśmy publikować i stwarzać platformę do dyskusji. Udało się. Ludzie zaczęli przysyłać do nas zdjęcia. Byliśmy zdziwieni. Łukasz przyznał, że go ta akcja przerosła. Nie byliśmy nastawieni na aż tak duży odzew społeczeństwa tak wielką ilość rozmów i wywiadów. To wszystko wiąże się z ogromem pracy, którą musimy wykonać żeby skoordynować działania. KB: Jak wygląda Wasz podział zadań? MA: Łukasz jest inicjatorem i twarzą akcji. Koordynacją zajmuje się Piotr Nowicki, który jest szefem promocji w Agorze, tu, we wrocławskiej Wyborczej, i ja. Happening i start strony to był pierwszy kroczek. Drugim były billboardy i city lighty, które przez miesiąc wisiały w mieście. Najpierw przez dwa tygodnie prezentowaliśmy zakażone bloki z Wrocławia. Następnie, przez kolejne dwa, pokazywaliśmy odkażone w naszej opinii dobre. KB: Uważa Pan, że to jest czysto subiektywne? Czy są pewne ramy estetyki, które można wyznaczyć? MA: Dzięki temu doświadczeniu, nauczyłem się, że są. Od początku mówiliśmy, że nie mamy wykształcenia architektonicznego. Oceniając jakość elewacji, kierujemy się subiektywnym odczuciem. Staramy się nie ingerować w to, jak ktoś kategoryzuje zdjęcia, które do nas wysyła. Przyjęliśmy pewną zasadę: jeśli ludzie stwierdzają, że jest błąd i trzeba zdjęcie danego obiektu przerzucić do innej kategorii, robimy to. Dużo fajnych dyskusji wywiązuje się przy okazji takich 22 23

13 2 3 Graffiti autorstwa BLU przenosin. Ludzie rozmawiają, spierają się, wymieniają argumentami. Naszym przesłaniem nie jest wskazywanie kierunku estetycznego. Chcemy mobilizować do działania. Mieszkańcy wielkopłytowych osiedli mogą mieć przecież ładny blok, do którego się przywiążą i z którego będą dumni, tak jak ludzie na Gaju. KB: Czy w innych polskich miastach również podejmujecie próby modernizacji? MA: W Warszawie więcej się mówi o problemie osiedli. Działa tam RE-blok, ale w innej skali, próbując rewitalizować całe dzielnice. W Krakowie podjęto pewną inicjatywę skrzyknęła się grupa ludzi, chcą zorganizować konkurs pod flagą Pospolitego Ruszenia. Początkowo nie mogli znaleźć bloku, żadna spółdzielnia nie chciała im go dać. Przez pewien czas nic się nie działo. Dostałem jednak niedawno informację, że konkurs się odbędzie. KB: Z czego wynika nieufność spółdzielni? Dlaczego tak trudno znaleźć jest blok do modernizacji? MA: Mentalność jest jeszcze rodem z poprzedniego systemu. Obserwując zmagania moich znajomych z niekompetentnymi zarządcami, dostrzegam skalę problemu. W firmach zarządzających nieruchomościami we Wrocławiu bardzo często pracują ludzie, którym się nic nie chce. Mają ciepłe posadki i wszystko w nosie. W momencie gdy trzeba zrobić coś inaczej i bardziej innowacyjnie, z ich strony odczuwalny jest opór, bo trzeba się zaangażować trzeba się tym zająć, trzeba pracować. W tym tkwi problem. Nadzieja w mieszkańcach. KB: Co jest powodem oszpecania tak wielu budynków we Wrocławiu? MA: Problemem jest to, że miasto nie kontroluje decyzji i poczynań zarządców i spółdzielni. Panuje totalna samowolka. Jej efekty są smutne. Zawiłości formalnoprawne również nie pomagają realizacji dobrych inicjatyw. KB: Co jest Pana zdaniem najważniejsze w projekcie elewacji? MA: Barwy i równowaga. Mieszkam z grafikiem komputerowym, więc rozróżniam więcej niż cztery kolory, mimo że jestem mężczyzną. Lubię barwne elewacje, ale tylko wtedy, gdy całość jest stonowana. Naoglądałem się dużo murali i graffiti. Są ciekawe, gdy stosuje się je z umiarem. Niedobrze jest, gdy w miejscu, gdzie mieszkasz, zewsząd atakują Cię żółcie, czerwienie i soczyste zielenie. Podobają mi się monochromatyczne kompozycje z przemyślanymi akcentami kolorystycznymi. Wiem, że ludzie potrafią być bardzo kreatywni i miksować kolory bardzo dobrze, na wiele sposobów. KB: Gratuluję uporu i odwagi. Dziękuję za rozmowę. Zapraszamy na stronę Elewacje bloków, osiedle przy ul. Świeradowskiej we Wrocławiu 24 25

14 Projekt z okładki Nieregularna elewacja inspirowana bryłą ZNIKAJĄCE CHMURY Biura zarządu Kopalni Bogdanka Fot. archiwum Pilkington O inspiracjach zaczerpniętych z natury, zrozumieniu potrzeb inwestora oraz marzeniu, które zostało zrealizowane, opowiada architekt Piotr Buśko z pracowni projektowej Profil

15 Strefa wejściowa wybrał naszą. Jedna z najdynamiczniejszych firm województwa lubelskiego wykazała chęć realizacji śmiałej koncepcji. Warto podkreślić wagę wsparcia, jakiego udzielił nam w trakcie procesu projektowego i realizacyjnego zarząd kopalni. A-A LOKALIZACJA Nowa siedziba zarządu firmy Lubelski Węgiel Bogdanka SA powstała przy istniejącym budynku z lat 70. XX wieku na terenie kopalni Bogdanka. Inwestycję ulokowano poza główną częścią produkcyjną kopalni. Budynek, w którym dotychczas pracował zarząd, został wydzielony funkcjonalnie, ale połączony komunikacyjnie z nowym obiektem. Przekrój A-A, skala 1:660 FORMA Forma biurowca wynika bezpośrednio z przyjętej idei, której konsekwencją są: skomplikowana struktura oraz niejednorodność przyjętego układu przestrzennego. Funkcje zostały w niej rozmieszczone swobodnie, podobnie jak układy krystaliczne wpisane w bryłę węgla kamiennego. Spełniają one jednak bardzo precyzyjnie wszystkie wymagania inwestora. A A UKŁAD FUNKCJONALNY Fot. Piotr Buśko Myśl, która towarzyszyła nam przy opracowywaniu koncepcji budynku, to przełamanie schematu industrialnego otoczenia pochodzącego z lat 70. i 80. XX wieku i wprowadzenie w nie obiektu nowoczesnego, niesztampowego i burzącego schematy projektowe charakterystyczne dla typowego biurowca. Stworzenie obiektu w formie bryły węgla, dla osób zarządzających firmą górniczą to była idea, którą postanowiliśmy wprowadzić w życie. Jako mieszkańcy Górnego Śląska nie mieliśmy żadnych problemów ze zdefiniowaniem tego, jak wygląda struktura węgla kamiennego. Inwestor spośród kilku propozycji Projektując rozmieszczenie funkcji, konsekwentnie unikaliśmy rozwiązań prostokreślnych. Budynek podzieliliśmy zgodnie z układem pięter na trzy strefy o zróżnicowanym stopniu dostępności. Komunikację pionową rozwiązaliśmy, wprowadzając dwie klatki schodowe usytuowane skrajnie po obu stronach budynku. Obszar komunikacyjny na styku z budynkiem istniejącym spaja oba obiekty poprzez główną, otwartą klatkę schodową. Przestrzeń ta pełni funkcję reprezentacyjną. W jej centralnym punkcie, poniżej perforacji przebijających dwa kolejne stropy, zaprojektowaliśmy ladę recepcyjną. Wokół przebić w stropach w naturalny sposób powstała strefa ruchu i wypoczynku, z której można mieć wgląd na inne kondygnacje. W obszarze perforacji, na różnych poziomach i pod różnymi kątami, zamontowano liniowe źródła światła, stanowiące formę świetlistego pylonu. Piotr Buśko, Biuro Usług Architektonicznych Profil A Rzut I piętra, skala 1:660 A Rzut parteru, skala 1:660 Rys. archiwum Biuro Usług Architektonicznych Profi 28 29

16 WYWIAD Z ARCHITEKTEM WYPOWIEDZI EKSPERTÓW Piotr Buśko Biuro Usług Architektonicznych Profil Efekt bryły węgla na elewacji biurowca kopalni Bogdanka o wykorzystaniu szkła marki Pilkington opowiadają uczestnicy procesu realizacyjnego Kaya Brzezicka: Jak zaczęła się Pana przygoda z tym projektem? Piotr Buśko: To był przypadek. Mój wspólnik Walenty Wróbel w 2008 r. odświeżył swoje kontakty z kolegami z liceum i okazało się, że jeden z nich mieszka pod Lublinem. W wyniku rozmów na temat tego regionu postanowiliśmy coś wspólnie na tym terenie zrealizować. Mój ojciec jest inżynierem górnikiem. Zawsze chciałem zaprojektować coś dla kopalni. Krótko po tym, gdy pojawiła się w nas chęć podjęcia tematu realizacji architektonicznej na terenie Lubelszczyzny, został zorganizowany przetarg. Wspólnik spojrzał w zamówienia i zobaczył nazwę inwestora: Lubelski Węgiel [śmiech]. Zaczęło się od marzenia, skończyło na realizacji. Przetarg nas zaciekawił, bo jego proporcje zostały ustawione w taki sposób, że bardziej przypominał konkurs architektoniczny. Był to przełom lat 2008/2009. W tamtym czasie wygraliśmy przetarg na projekt Urzędu Miasta w Świdniku. Stwierdziliśmy, że tym razem, dla odmiany zrobimy coś odjechanego, zaszalejemy. W przetargu wystartowało kilka pracowni ze Śląska. Zarządowi firmy zamawiającej projekt spodobała się nasza koncepcja. KB: Co zadecydowało o wyborze Państwa projektu? PB: Nie widzieliśmy pozostałych projektów. Ciekawą kwestią jest to, że zarząd firmy zamawiającej stanowią inżynierowie i najwyraźniej nasz przekaz do nich trafił. Prezes okazał się bardzo otwartym człowiekiem, którego zaciekawiła nasza propozycja architektoniczna. Decydując się na dość swobodne projektowanie, spodziewaliśmy się problemów. Niepotrzebnie. Gdy prezes i zarząd przekonali się do naszego pomysłu, mogliśmy spokojnie skupić się na realizacji. Tak powinien działać porządny inwestor rozumnie inwestujący pieniądze w wysoką jakość. Nie musieliśmy walczyć z nastawieniem, że wszystko ma być najtańsze. Architektura miała być dobra. Z drugiej strony inwestor nie miał na szczęście bizantyjskiego podejścia do estetyki budynku reprezentacyjnego. Udało nam się ominąć wątek naiwnych atrybutów luksusu złota, diamentów, marmurów itd. KB: No właśnie, budynek w środku jest dość surowy. Z takim wykończeniem wnętrz sympatyzują z reguły architekci. Rzadko zdarza się w polskich warunkach, że przedstawiciele zarządów dużych firm doceniają takie pomysły PB: W tym przypadku znaczącą rolę odegrali pracownicy kopalni. Inwestor chciał ciekawej architektury i dociekliwie pytał, dlaczego ma wybrać nasz projekt. Przystępując do projektowania, i my zadaliśmy sobie takie pytanie. Dzięki temu odpowiedź mieliśmy dobrze przemyślaną. Dlatego że nasz budynek nie będzie świecił po oczach związkowcom, nie będzie ich drażnił przepychem. KB: Ciekawa linia argumentacji. Czy ma ona poparcie w realnych kosztach? PB: Liche marmury byłyby 20% tańsze Przekonaliśmy jednak inwestora do wykończenia wnętrz w szaro-białej tonacji, właściwie monochromatycznie z niewielkimi akcentami zieleni barwy kojarzonej z górnictwem. Nie wiem, dlaczego zielony to kolor górników. Czarny reprezentuje węgiel, a zielony chyba jest tym, czego górnik raczej nie doświadcza czyli zieleń roślin, do której tęskni. W latach 70., gdy górnicy pracowali po siedem dni w tygodniu, mój ojciec zjeżdżał w głąb ziemi przed świtem, nadzorować pracowników. Wyjeżdżał na powierzchnię po siedemnastej, więc od połowy października do połowy marca nie widział w ogóle słońca i zieleni. KB: Ładna metafora kolor zielony z powodu tęsknoty PB: To była myśl, która mi się spodobała. Wytłumaczenie tego prezesowi i uzyskanie jego akceptacji trwało może 15 minut. Wcześniej pracował on w niezbyt przyjemnych w nielicujących warunkach. Najprężniej działająca firma górnicza w Polsce miała swoją siedzibę w starym, niewielkim budynku, który kiedyś był zapleczem budowy kopalni. Pojęcia nie mam, jak tę siedzibę udało się tam zmieścić. KB: Z czego wynikała decyzja o dobudowaniu obiektu do już istniejącego? PB: Inwestor tak postanowił. Nowy budynek miał pomieścić salę konferencyjną i biuro zarządu. Postanowiliśmy podzielić te funkcje na trzy poziomy: poziom komunikacji bezpośredniej, będącej obszarem ogólnodostępnym, odcięty poziom zarządu oraz biura obsługi zarządu, również z limitowanym dostępem. Istniejący na działce budynek miał zostać funkcjonalnie powiązany z nowym. Projektowaną architekturę przykleiliśmy do istniejącej zabudowy. Ponieważ pierwotnie istniejący budynek jest bardzo niski, musieliśmy balansować poziomami raz idzie się do niego w górę, drugim razem w dół. Klatka schodowa jest dosyć skomplikowana. Przebiega ona przez trzy piętra, a winda ma osiem wyjść. Dotychczasowe biura, mieszczące się w rewitalizowanym obiekcie, zostały zaadaptowane na sale konferencyjne dla obsługi administracji kopalni. KB: W jakim zakresie trzeba było wzmocnić istniejącą konstrukcję i poprawić jakość gruntu? Na czym polegały główne problemy związane z koniecznością nawiązania do starej struktury? PB: Jeśli chodzi o jakość gruntu, to była ona jednakowo średnia. Problemem był bardzo wysoki poziom wód gruntowych. W trakcie realizacji należało odpompowywać duże ilości wody z wykopu. Fundamenty zaprojektowaliśmy na zasadzie wanny szczelnej z odpowiednio zaplanowaną dylatacją. Dużym problem konstrukcyjnym i wykonawczym była realizacja sali narad, która rozcina budynek, wisząc niejako w jego przestrzeni. Konstruktorzy wykazali się sporym kunsztem, rozwiązując ten problem. Trzeba było zrobić to tak, żeby sala była jednoprzestrzenna. Zastosowaliśmy tarcze konstrukcyjne. Idea tworzenia budynku jako bryły węgla wiązała się z tym, że nie ma w nim właściwie żadnych wzajemnie równoległych ścian konstrukcyjnych. Każdą z głównych przegród pionowych zaprojektowaliśmy jako tarczę konstrukcyjną. One w pewnych miejscach zostały podparte przez podciąg i wsparte na słupach. Zastosowanie takiego rozwiązania konstrukcyjnego pozwoliło na uwolnienie elewacji od nośności tarcze załatwiały sprawę sztywności oraz kwestię dylatacji. KB: Wspomniał Pan o idei stworzenia budynku jako nieregularnej bryły węgla. Czy sposób krzywienia ścian wynikał z jakiejś przyjętej reguły? PB: To było układanie chaosu. Chcieliśmy, żeby budynek nie przypominał standardowego biurowca tworzonego przez rzędy słupów i stropy. Pracowaliśmy na modelu 3D, stworzonym w Archicadzie, analizując wzajemne relacje przestrzenne poszczególnych elementów. KB: Bryła węgla była pomysłem wyjściowym. Jakie jej cechy udało się Wam uchwycić? PB: Gdy wyobrażam sobie bryłkę węgla, to widzę różne kryształy powbijane w siebie, gdy drewno się mineralizowało. Węgiel nie jest materiałem jednorodnym. Co ciekawe, projektując ten budynek, każdego z nas kusiło, żeby choć trochę coś wyprostować, ale nie To była absolutna konsekwencja w chaosie. Do struktury powierzchni węgla udało nam się Piotr Buśko architekt prowadzący, Biuro Usług Architektonicznych Profil Sposób kształtowania elewacji budynku jest odbiciem struktury wewnętrznej i stanowi bezpośrednie rozwinięcie głównej idei projektu. Elewacje należało powiązać z funkcją i opakować we właściwe materiały. Po wielu analizach przyjęliśmy zestaw: okładzina elewacyjna TRESPA w kolorze czarnym, szyba Pilkington Activ Blue w odcieniu niebieskim oraz niebarwiony beton architektoniczny. Odpowiednie rozmieszczenie powierzchni szklanych, ich barwa i kontrast w stosunku do matowej struktury płyty oraz duży stopień odbicia światła miały nawiązywać do naturalnych domieszek występujących w strukturze węgla kamiennego. O wyborze szkła zdecydował jego oryginalny kolor, który wzmaga efekt błękitu nieba z przesuwającymi się obłokami, łamiąc przy tym czarną strukturę elewacji. Nie bez znaczenia były też jego właściwości samoczyszczące oraz zapewnienie tym rodzajem przeszklenia wysokiego poziomu ochrony przed słońcem konieczne w przypadku bardzo nasłonecznionej elewacji frontowej budynku. Wojciech Reluga technolog firmy Hansen, wykonawcy fasad Właściwości samoczyszczące szkła Pilkington Activ Blue wymagały specjalnego sposobu wypełnienia fugi zewnętrznej pomiędzy poszczególnymi formatkami szkła, która nie tworzy żadnej szczeliny. Tym samym eliminuje gromadzenie się brudu, jak ma to miejsce w przypadku uszczelek gumowych. W tym celu wykorzystaliśmy silikon strukturalny oraz specjalną metodę nakładania, z zastosowaniem taśmy ochronnej, zabezpieczającej samoczyszczącą powłokę szkła przed kontaktem z silikonem. Jacek Eifler główny specjalista ds. handlowo-marketingowych Vitroterm-Murów SA, wykonawcy szyb zespolonych Łatwość utrzymania w czystości oraz możliwość kontroli nasłonecznienia to cechy, które powodują, że Pilkington Activ Blue bardzo dobrze sprawdza się na wystawionych na działanie słońca, trudno dostępnych z zewnątrz dachach i elewacjach. Zastosowanie tego szkła na fasadzie budynku pozwoliło zapewnić skuteczną ochronę przed nadmiarem słońca, obniżyć koszty klimatyzacji latem, ograniczyć częstotliwość mycia szyb, a także uzyskać oryginalny efekt wizualny. Wykorzystanie semistrukturalnego fasadowego systemu szklenia firmy Schüco podkreśliło dodatkowo nowatorski charakter rozwiązania. Detal elewacji Fot. archiwum Pilkington 30 31

17 Wnętrze holu Przebicia w stropach. Widok z drugiego piętra Fot. Piotr Buśko Fot. Piotr Buśko nawiązać poprzez użycie Trespy. Ten materiał odbija światło, ale nie jest zupełni gładki. W środku ideę nawiązania do surowej bryły węgla zrealizowaliśmy, stosując betonowe ściany. Nie staraliśmy się skrzywiać tej idei w chorobliwą stronę zbytniej dosłowności. KB: W jaki sposób lokalizacja wpłynęła na decyzje projektowe? PB: Teren jest płaski, na 20 km 2 nie ma większych różnic wysokości, nie licząc znajdującej się na nim hałdy. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego został napisany w sposób umożliwiający stworzenie dowolnego budynku. W przypadku tej realizacji istotną sprawą było zaprojektowanie podjazdu. Kondygnacja parteru budynku, do którego dobudowaliśmy nasz, znajduje się 1,80 m nad poziomem terenu. W związku z tym zaproponowaliśmy rampę podjazdową o reprezentacyjnym charakterze. Duży nacisk położono na projekt zieleni na terenie całej kopalni. Na Śląsku różnie z tym bywa. W tym przypadku świadomość walorów terenów zielonych jest bardzo duża. Inwestor zatrudnia ogrodników, którzy o to dbają. Nasz budynek został wzniesiony w miejscu, gdzie znajdował się potężny klomb, który w związku z realizacją został starannie przeniesiony gdzie indziej. KB: Jak rozwiązali Państwo kwestię miejsc parkingowych? PB: Z miejscami parkingowymi jest problem. Moim zdaniem powinna tam powstać jakaś kolejka szynowa łącząca Bogdankę z Łęczną i Lublinem. Tego nie ma i wszyscy jeżdżą samochodami. Parkingi są systematycznie powiększane. KB: Czy program funkcjonalny został precyzyjnie zdefiniowany przez inwestora na etapie konkursu? PB: Tak, jednym z powodów naszego zwycięstwa było to, że odczytaliśmy ideę tej segregacji. Biuro zarządu jest tramwajem, przez który przechodzi wielu ludzi. Ważne, żeby umożliwić prezesowi i zarządowi komunikację, komfort oraz właściwą ewakuację, gdy zachodzi taka potrzeba [śmiech]. Każdy czasami ma ochotę się rozmyć. Komunikację zaprojektowaliśmy w sposób umożliwiający swobodne przemieszczanie się po całym obiekcie oraz jego opuszczenie. KB: Czy zaprojektowali Państwo również funkcje uzupełniające takie, które dają możliwość relaksu? PB: Osią spajającą nowy budynek z uprzednio istniejącym jest główna klatka schodowa. W tym obszarze zorganizowaliśmy przestrzenie relaksu. Wszystkie kondygnacje zostały przebite w jednym miejscu otworami o tym samym wykroju. W przestrzeni tej zaprojektowaliśmy sieć wzajemnie krzyżujących się lamp stworzyliśmy słup świetlny. Na parterze, poniżej tej instalacji zaplanowaliśmy ladę recepcyjną. Niestety podjęto decyzję o jej przesunięciu ze względów bezpieczeństwa, ponieważ zdarzyło się tak, że komuś spadł z wyższej kondygnacji długopis i wylądował na ladzie. Uważam, że zagrożenie jest niewielkie. Na szczęście udało nam się zrobić kilka zdjęć przedstawiających ladę w pierwotnej lokalizacji. Mimo to że zaprojektowaliśmy miejsca, gdzie można usiąść, w budynku wyczuwalny jest jednak rygor pracy, hierarchiczność struktur przedsiębiorstwa. Czasy socjalizmu się skończyły. Przypomina mi się dowcip z tego okresu. Spotyka się dwóch urzędników w ministerstwie na korytarzu: O widzę, panie Kowalski, że pan też nie umie zasnąć. KB : [śmiech] Czy projektowali Państwo również elementy wyposażenia wnętrz, np. wspomnianą ladę? PB: Tak. Tworzyliśmy również rysunki wykonawcze. Współpracowaliśmy ze świetnym stolarzem. Rewelacja! Wykonanie niektórych elementów naprawdę było wyzwaniem. W budynku są trzy lady, dosyć kosztowne w realizacji, głównie ze względu na użyty w nich Corian. Ja bym się spocił. On to idealnie wykończył. Pewien miejscowy artysta będzie nam niestety ubogacać te wnętrza. Już się boję. Sami jesteśmy sobie winni, bo zgłosiliśmy, że chcemy wprowadzić do wnętrz elementy 32 33

18 Przebicia w stropach. Kompozycja stworzona z liniowych opraw oświetleniowych Lada recepcyjna Fot. archiwum Pilkington grafiki stworzyć obraz, fotografię artystyczną. Inwestor postanowił zrealizować swoją wersję, nie mamy niestety żadnego wpływu na to, co zostanie zastosowane, boimy się wdrożenia estetyki pakistańskiego autobusu Czas pokaże. KB: W jaki sposób dostęp do niektórych stref w budynku został ograniczony? PB: System kontroli dostępu jest realizowany za pomocą specjalnych kart identyfikacyjnych i stanowi integralną część systemu inteligentnego zarządzania dostępem na terenie całej kopalni. W początkowej fazie projektu zaproponowaliśmy pewne rozwiązania, ale nie miały one znaczenia, ponieważ projekt kontroli dostępu został kompleksowo wdrożony na terenie całej kopalni, instalacje w naszym budynku powstały jako część systemu. Jeśli chodzi o ciekawe instalacje, to warto wspomnieć dwie kabiny dla tłumaczy. Instalację tę zaprojektowaliśmy tak, aby można ją było rozszerzyć, stwarzając możliwość jednoczesnego tłumaczenia aż na sześć języków. KB: Jakie elementy projektu nie zostały zrealizowane? PB: W trakcie realizacji wykonano o jedną rzecz za dużo. W każdym pokoju jedna ściana miała mieć strukturę surowego betonu, wielokrotnie zwracałem uwagę kierownikowi budowy, żeby pilnował tych ścian. Miał ścisłe wytyczne w projekcie wnętrz, które ściany mają być wykończone surowym betonem. Robotnik, mający zagruntować ściany przed malowaniem, zinterpretował rysunek jako wytyczne do pomalowania tych ścian i przebiegł przez budowę, pociągając je gruntem. W ostatniej chwili zorientowałem się, co się dzieje. Nasz zawód wymaga czasami użycia słów powszechnie uważanych za obraźliwe, ale sam siebie zaskoczyłem. Przeszło mi po 15 minutach. Ściany zostały jednak natychmiast umyte i tym samym uratowane. Gdy kierownik budowy dowiedział się, ile kosztują systemowe płyty betonowe, od razu wiedział, że da sobie radę z wyczyszczeniem ścian. KB: W jakim systemie płyty betonowe zostały zamocowane do ścian? PB: Nie ma mocowania, to wylewany beton. Zależało nam na szczerości użytych materiałów prawdziwości betonu. KB: Czy precyzyjne wykonanie zaprojektowanych przez Państwa detali było trudne? PB: Wykonawstwo na tej budowie oceniam bardzo wysoko. Jedyny element, który mnie drażni, to wieńce na klatce schodowej. Miały być na 5 cm wepchnięte w stosunku do lica ściany, by można było do nich docisnąć warstwę zewnętrzną betonu. Niestety zostały zlicowane z powierzchnią ściany. Gdzieniegdzie coś się wylało, gdzieniegdzie coś się wybrzuszyło. Najbardziej niekorzystne jest jednak to, że bezrefleksyjnie próbowano je ratować i wytynkowano, co podkreśla jedynie felerność tych elementów. Obawialiśmy się kłopotów z wykonaniem elewacji. Efekt jest jednak bardzo dobry. Elewacja jest totalnie nieregularna. Prezes i trzech wiceprezesów miało ze swoich gabinetów mieć wgląd na kręcące się szyby, zgodnie z górniczą tradycją. To jest jedyna zasada porządkująca fasadę. Panu zarządzającemu firmą wykonującą elewacje przybyło parę siwych włosów. Mówił, że robili z Trespy elewacje salonu Porsche w Abu Dhabi, ale w porównaniu z naszą realizacją tamta to bułka z masłem. Mimo to poradzili sobie z zadaniem doskonale. Na budowie uczestniczyłem pewnego dnia w ciekawym zdarzeniu. W trakcie doglądania realizacji projektu, mijając rusztowanie, na którym pracownik walczył z montażem Trespy, usłyszałem intensywne złorzeczenie: Kto to... wymyślił?!. Podniosłem rękę i wesoło zawołałem, że ja, i zrobiło się jakoś dziwnie cicho. Po wyjaśnieniu i drobnych przeprosinach do końca budowy byłem z montażystami w bardzo dobrych stosunkach. Gdybym musiał realizować nasz pomysł na elewację, sam bym go ostro przeklinał KB: W jakim stopniu dostosowali Państwo obiekt do potrzeb osób niepełnosprawnych? PB: W pełni. Zaprojektowany przez nas podjazd ma 5-procentowy spadek. Ponieważ nie spełnia wymogów związanych z obsługą tych użytkowników, zastosowaliśmy podnośnik schodowy. Wszystkie kondygnacje są dostępne dla osób niepełnosprawnych za pomocą windy. W naszym biurze powstało kilka zrealizowanych projektów domów opieki społecznej, mamy w tego typu tematach spore doświadczenie. KB: Co przyniosło Państwu największą frajdę? PB: To, że udało się ten budynek zrealizować zgodnie z naszym projektem. Obiekt wzbudził kontrowersje. Wszystkie elementy, które sobie zaplanowaliśmy, działają jednak tak, jak powinny. Okazało się, że słusznie się upieraliśmy. Prezes nie rzucił się nam na szyję, ale nie jest wylewnym człowiekiem. Powiedział, że jest OK. Cieszymy się z tego. KB: Wiemy, że prezes jest zrównoważony. A obiekt, w sensie energetycznym? PB: Jest rekuperowany i to praktycznie wszystko. Nie jestem zwolennikiem sztucznej ekologii. W Anglii jest taki problem, że gdy jest przerwa w meczu, to dostawcy energii są w największym stresie, bo wszyscy idą do kuchni i włączają podgrzewacze elektryczne i potrzeba 30-40% mocy więcej na te kilka minut. Energetyka nie jest takim elementem, jak gaz w samochodzie, że go dodamy i jest w porządku. Automatyczne wyłączanie lampek, po opuszczeniu pomieszczenia, Godziny dla Ziemii itp. Mnie takie rzeczy śmieszą. Nie lubię sztucznego dostosowywania obiektu, który ma działać i spełniać pewne funkcje, do wydumanych norm ekologicznych. Oczywiście, obiekt ma być jak najtańszy w użytkowaniu, zużywać minimalne ilości wody i energii, ale ważny jest również komfort przebywania w nim. Kwoty wydawane na rozwiązania ekologiczne powinny w określonym czasie dać jakiś efekt poza zwiększeniem zysku producenta systemu Izolacje są policzone nawet z zapasem, szyby okien dobrane w sposób bardzo przemyślany, zapewniający właściwy stosunek naświetlenia do odbicia promieniowania słonecznego. To szkło jest świetne, daje niebieski pobłysk, odbija właściwą ilość promieniowania słonecznego. Chmurki przesuwają się po szybach i znikają na elewacji. O to właśnie nam chodziło. KB: Dziękuję za ciekawą rozmowę. Lokalizacja/adres Pracownia projektowa Architekci prowadzący Architekci Data opracowania Data realizacji 2010/2011 Inwestor Powierzchnia całkowita 1779 m 2 Powierzchnia zabudowy 576 m 2 Kubatura brutto 5875 m 3 Generalny wykonawca Szkło Pilkington Activ Blue Meble Trespa Bogdanka, gmina Puchaczów Biuro Usług Architektonicznych Profil sp. z o.o. Piotr Buśko, arch. Walenty Wróbel Michał Pietrucha, Klaudia Rudzka-Buśko, Tomasz Szulik, Tomasz Zawitaj, Jacek Gajer, Waldemar Stanko Lubelski Węgiel Bogdanka SA Przedsiębiorstwo Robót Specjalistycznych Wschód sp. z o.o. Pilkington Polska sp. z o.o. Noti ThyssenKrupp Energostal SA Fot. Piotr Buśko 34 35

19 Realizacje w Polsce Nowoczesny obiekt w historycznym otoczeniu Fot. Bartosz Makowski PO DRUGIEJ STRONIE LUSTRA Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej Zieleń zabytkowego kampusu wnika przez transparentne elewacje do wnętrza budynku. Widoki roztaczające się z ostatniej kondygnacji potęgują efekt przenikania się przestrzeni. O procesie poszukiwań ostatecznych rozwiązań opowiada Małgorzata Rogalka z biura architektonicznego DEDECO

20 Detal elewacji Kaya Brzezicka: W jaki sposób urbanistyka kampusu wpłynęła na kompozycję przestrzenną projektowanego przez Państwa budynku? Małgorzata Rogalka: Wytyczne dotyczące wpisania nowej kompozycji architektonicznej w istniejący układ urbanistyczny otrzymaliśmy od inwestora już na etapie tworzenia wstępnej koncepcji w ramach przetargu publicznego. Do zawierających je materiałów dołączono opracowanie, wykonane przez Politechnikę Warszawską analizę urbanistyczną przedstawiającą możliwości wykorzystania tej części terenu kampusu. Gabaryty i obrys zewnętrzny działki przeznaczonej pod inwestycję były określone. Fot. Bartosz Makowski Trochę zmian w pierwotnie ortogonalnym rzucie budynku wprowadziliśmy od strony północnej. Wznieśliśmy tam ścianę, która jest skośna w odniesieniu do pozostałych. Ukształtowaliśmy ją w ten sposób również dlatego, aby zachować szpaler okazałych drzew, przebiegający w jej pobliżu. KB: Co jest Państwa zdaniem szczególnie istotnym walorem lokalizacji projektowanego gmachu? MR: Największym atutem tego terenu jest duża ilość pięknych drzew oraz budynków o różnych walorach estetycznych. Kampus jest wypełniony zielenią, z licznymi pomnikami przyrody, a jego teren wpisany jest do rejestru zabytków. Betonowy brzuch auli ze szklaną fasadą KB: Czy fakt ścisłej kontroli konserwatorskiej sprawowanej nad tym terenem wiązał się z poważnymi trudnościami projektowymi? Bryła obiektu jest minimalistyczna, nowoczesna. MR: W zakresie tego projektu Wojewódzki Konserwator Zabytków w zasadzie zgadzał się z nami. Chcieliśmy stworzyć nowoczesne elewacje, odbijające historyczne budynki szanując otoczenie, w którym powstały. Być może bardziej na zasadzie kontrastu niż kontynuacji, ale jednak w ścisłym związku z miejscem. KB: Czy w zakresie związanym z wprowadzeniem nowej komunikacji pieszej i kołowej należało zmienić istniejący plan urbanistyczny? MR: W zasadzie nie wprowadziliśmy dużych zmian. Zachowaliśmy istniejącą komunikację kołową, zaprojektowaliśmy bramowy przejazd. Wymagania konserwatora dotyczyły zachowania kostki brukowej. Na czas budowy została ona oczywiście rozebrana. Po zakończeniu prac ułożono ją na nowo w przejeździe. W 90% udało się ją odtworzyć z autentycznych elementów. Trafiliśmy na dobrego wykonawcę, który starał się z nami współpracować i akceptował nasze sugestie co do sposobu wykonywania poszczególnych fragmentów projektu. Jeśli chodzi o komunikację pieszą, zaprojektowaliśmy dodatkowe przejście obok budynku Nowej Kreślarni. Na czas budowy, gdy ta część kampusu była zamknięta, studenci przedzierali się tamtędy przez ogrodzenie. Obserwując to, uznaliśmy, że przejście w tym miejscu jest potrzebne. KB: Obserwowanie kierunków, w jakich najczęściej poruszają się ludzie na danym terenie w trakcie powstawania obiektu, jest często źródłem informacji, których nie jesteśmy w stanie przewidzieć na etapie pracy nad koncepcją. MR: Zdecydowanie. Myślę, że to jest dobra metoda. Gdybyśmy nie zaprojektowali traktu pieszego w miejscu, gdzie jest on potrzebny, mogłoby się zdarzyć, że np. pięknie zasiana trawa po trzech miesiącach zostałaby wydeptana. Taki efekt jest znacznie mniej estetyczny niż chodnik, nawet jeśli w planie zagospodarowania terenu nie wygląda on szczególnie ładnie ze względów kompozycyjnych. W takim przypadku najważniejsza jest jego funkcja. Uczestnictwo w procesie, w którym użytkownik w pewnym stopniu również kształtuje powstającą przestrzeń, jest ciekawym doświadczeniem dla architekta. KB: Czy w zakresie tworzenia otoczenia budynku, w szczególności projektu zieleni, korzystali Państwo z pomocy specjalistów? MR: Tak, współpracowaliśmy z projektantami zieleni. Dzięki współdziałaniu udało nam się osiągnąć przyjemny w odbiorze efekt. Fot. archiwum DEDECO 38 39