Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Tychach. OCENA STANU BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU BIERUŃSKO-LĘDZIŃSKIEGO w 2013 roku

Transkrypt

1 Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Tychach OCENA STANU BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU BIERUŃSKO-LĘDZIŃSKIEGO w 2013 roku

2 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Tychach ul. Budowlanych 131 Obszar i ilość obiektów nadzorowany przez PSSE w Tychach - dane z druków statystycznych Dane Tychy Bieruńsko- Lędziński Powiat Mikołowski Pszczyński Razem Powiaty stan na:12/2013 Obszar 81,81 km 2 158,15 km 2 233,14 km 2 471,12 km 2 944,22 km 2 Liczba obiektów nadzorowanych Liczba ludności Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 2 z 38

3 Spis treści: WPROWADZENIE 4 1. DZIAŁALNOŚĆ PODSTAWOWYCH KOMÓRKEK ORGANIZACYJNYCH Działalność przeciwepidemiczna Działalność w zakresie żywności, żywienia i przedmiotów użytku Działalność w zakresie higieny środowiska, nadzór nad jakością wody Działalność w zakresie higieny pracy Działalność w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego Działalność w zakresie higieny dzieci i młodzieży Działalność w zakresie promocji zdrowia Działalność laboratoryjna 6 2. OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W POWIECIE BIERUŃSKO-LĘDZIŃSKIM 2.1. Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych Nadzór nad wykonawstwem szczepień ochronnych Ocena podmiotów leczniczych STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA 11 I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU 3.1. Charakterystyka nadzorowanych obiektów Ogólna ocena stanu sanitarnego obiektów żywieniowych i żywnościowych Nadzór nad importem/eksportem Jakość zdrowotna środków spożywczych materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz kosmetyków 3.5. Wnioski i interwencje Ocena i wnioski końcowe OCENA STANU SANITARNEGO URZĄDZEŃ I OBIEKTÓW UŻYTKU 15 PUBLICZNEGO 4.1. Obiekty użyteczności publicznej Jakość wody przeznaczonej do spożycia i wykorzystywanej do kąpieli i rekreacji ODDZIAŁ LABORATORYJNY OCENA WARUNKÓW ZDROWOTNYCH ŚRODOWISKA PRACY ORAZ PRZESTRZEGANIA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH SUBSTANCJI CHEMICZNYCH I ICH MIESZANIN 7. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY OCENA PLACÓWEK NAUCZANIA I WYCHOWANIA DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATOWO ZDROWOTNA Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 3 z 38

4 WPROWADZENIE Szanowni Państwo! Niniejszym przedkładam Państwu ocenę stanu sanitarnego i sytuacji epidemiologicznej powiatu bieruńsko-lędzińskiego za 2013r. Głównym celem działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest podejmowanie działań w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, promowanie zdrowego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz bezpieczeństwem zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej. Na opracowanie oceny składa się całokształt wykonanej w ciągu roku pracy przez pracowników poszczególnych komórek organizacyjnych Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Tychach. Należy zaznaczyć, że działanie w strukturach Unii Europejskiej oraz następujący szybki postęp w technice i technologii powoduje, że monitorowanie wszystkich obszarów dotyczących zdrowia publicznego wymaga także od organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej zapoznania się z nowymi zagadnieniami, dotąd nieznanymi problemami i natychmiastowego podjęcia skutecznego działania. Stąd też działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie ochrony zdrowia publicznego podlegają ciągłym zmianom, wymagają kompleksowej wiedzy i wzmożonego zaangażowania ze strony pracowników. W niniejszym opracowaniu dokonano analizy wyników prowadzonego nadzoru sanitarno-epidemiologicznego oraz wszelkich działań prowadzonych przez Państwową Inspekcję Sanitarną na terenie powiatu bieruńsko-lędzińskiego. Opracowanie to pozwoli Państwu ocenić stan bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego za 2013r. Jednocześnie mam nadzieję, że przedstawiona ocena przyczyni się do lepszego poznania działań jakie Państwowa Inspekcja Sanitarna wykonuje na rzecz zdrowia publicznego mieszkańców powiatu. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Tychach lek. med. Grzegorz Gołdynia Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 4 z 38

5 1. DZIAŁALNOŚĆ PODSTAWOWYCH KOMÓREK ORGANIZACYJNYCH 1.1. Działalność przeciwepidemiczna Sekcja Epidemiologii Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej realizuje zadania, które mają na celu zapobieganie powstawaniu chorób zakaźnych w szczególności poprzez: - weryfikację i klasyfikację przypadków zachorowań zgodnie z Definicjami przypadków chorób zakaźnych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego, - podejmowanie działań przeciwepidemicznych związanych z występowaniem chorób zakaźnych, zakażeń i zatruć pokarmowych u ludzi oraz zakażeń szpitalnych, - nadzorowanie wykonawstwa szczepień ochronnych oraz gospodarki preparatami szczepionkowymi, wdrażanie programów naprawczych w zakresie podniesienia stanu zaszczepienia populacji podlegającej szczepieniom ochronnym, - nadzór nad jednostkami udzielającymi świadczeń zdrowotnych w zakresie stanu sanitarnohigienicznego i wdrażania standardów postępowania przeciwepidemicznego, - stosowanie i aktualizowanie procedur i instrukcji dotyczących możliwości wystąpienia szczególnie niebezpiecznych chorób zakaźnych, - współpracę z organami administracji publicznej, służbami i inspekcjami w zakresie nadzoru nad chorobami zakaźnymi i zakażeniami Działalność w zakresie żywności, żywienia i przedmiotów użytku Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku jest komórką właściwą do prowadzenia działań w zakresie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności dotyczących: - warunków produkcji, transportu, przechowywania i sprzedaży żywności oraz warunków żywienia zbiorowego, - nadzoru nad jakością zdrowotną żywności, - warunków produkcji i obrotu przedmiotami użytku, materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością, kosmetykami oraz wyrobami mogącymi mieć wpływ na zdrowie ludzi. Zgodnie z prawem zharmonizowanym z przepisami Unii Europejskiej, całkowitą odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności oraz za warunki sanitarno-higieniczne w produkcji i obrocie żywnością ponosi przedsiębiorca produkujący lub wprowadzający żywność do obrotu, a zasady tej odpowiedzialności określają przepisy Kodeksu Cywilnego Działalność w zakresie higieny środowiska, nadzór nad jakością wody Sekcja Higieny Komunalnej i Środowiska jest komórką właściwą do kontroli przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczących: higieny środowiska, a zwłaszcza wody do spożycia, utrzymania należytego stanu higienicznego nieruchomości, zakładów pracy, instytucji, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, dróg, ulic oraz osobowego i towarowego transportu kolejowego i drogowego Działalność w zakresie higieny pracy Sekcja Higieny Pracy jest komórką właściwą do nadzoru nad przestrzeganiem przepisów prawa w zakresie: - warunków zdrowotnych środowiska pracy, a zwłaszcza zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy; Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 5 z 38

6 - wprowadzania do obrotu lub stosowania substancji chemicznych i ich mieszanin oraz produktów biobójczych, - wprowadzania do obrotu określonych w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii - prekursorów narkotykowych kategorii 2 lub 3 i środków zastępczych. Do zakresu działania sekcji należy także wydawanie decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej lub decyzji o braku podstaw do jej stwierdzenia Działalność w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego Zadaniem Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego jest profilaktyka w zakresie ochrony zdrowia ludzi na etapach planowania przestrzennego, warunków realizacji przedsięwzięć, jak i projektowania obiektów budowlanych, zapewniająca stworzenie odpowiednich warunków sanitarno-higienicznych w miejscach pobytu i pracy ludzi. Działania te wynikają z zapisów ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej i przekładają się bezpośrednio na poprawę stanu sanitarnohigienicznego. Istnieje bezpośrednia zależność pomiędzy intensywnością i zakresem działania sekcji zapobiegawczego nadzoru sanitarnego, a aktywnością przedsiębiorców działających na lokalnym rynku, jak również aktywnością organów administracji samorządowej Działalność w zakresie higieny dzieci i młodzieży Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży jest właściwą do kontroli przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczno - zdrowotne dotyczące higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w szkołach i innych placówkach oświatowo wychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku, a także higieny procesów nauczania i wychowania Działalność w zakresie promocji zdrowia Główne kierunki działalności oświatowej Państwowej Inspekcji Sanitarnej wynikają z zapisów Ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, założeń Narodowego Programu Zdrowia na lata , zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia, Ministerstwa Zdrowia, obecnej sytuacji epidemiologicznej oraz bieżących potrzeb społeczeństwa. Sekcja Oświaty Zdrowotnej podejmuje działania na rzecz zapobiegania chorobom i promuje zdrowy styl życia poprzez działania programowe i nieprogramowe, inicjuje i wytycza kierunki przedsięwzięć prozdrowotnych zmierzających do zaznajamiania społeczeństwa z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia oraz metodami zapobiegania chorobom. Udziela porad i informacji w zakresie eliminowania negatywnych czynników mających wpływ na zdrowie ludzkie, nadzoruje i ocenia działalność oświatowo - zdrowotną prowadzoną przez placówki nauczania i wychowania Działalność laboratoryjna Oddział Laboratoryjny jest komórką organizacyjną PSSE właściwą do wykonywania badań laboratoryjnych dotyczących zagrożeń zdrowotnych i oceny higienicznej środowiska wody, zagrożeń wynikających z nosicielstwa zarazków schorzeń jelitowych oraz warunków środowiska pracy w zakresie pomiarów hałasu oraz pomiarów hałasu i stężenia tlenku węgla w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi. W skład Oddziału Laboratoryjnego wchodzą dwie Sekcje: Sekcja Badań Chorób Zakaźnych i Zakażeń oraz Sekcja Badań Higieny Komunalnej i Środowiska. Oddział Laboratoryjny dysponuje nowoczesnym wyposażeniem laboratoryjnym. Personel laboratorium posiada odpowiednie wykształcenie, kwalifikacje, które systematycznie podnosi oraz Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 6 z 38

7 praktykę zawodową niezbędną do pełnienia wyznaczonych funkcji i wykonywania prac laboratoryjnych. W celu zagwarantowania właściwej jakości wykonywanych badań, co pozwala na uzyskiwanie rzetelnych, wiarygodnych i użytecznych dla klientów wyników badań, laboratorium wdrożyło, utrzymuje oraz stale doskonali system zarządzania zgodny z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących. Formalnym potwierdzeniem kompetencji jest posiadany certyfikat akredytacji nadany przez organizację udzielającą uznania jakim jest Polskie Centrum Akredytacji. Zakres akredytacji ulega systematycznemu rozszerzaniu o nowe metody badawcze. Aktualny Zakres akredytacji jest dostępny na stronie internetowej PCA: Akredytacja udzielona przez Polskie Centrum Akredytacji, które jest sygnatariuszem Porozumienia ILAC MRA oraz podpisanie przez PSSE w Tychach umowy sublicencyjnej z PCA gwarantuje uznawanie wyników badań w krajach Unii Europejskiej będących również sygnatariuszami tego Porozumienia. Posiadane kompetencje techniczne laboratorium, pozwalają Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Tychach na obiektywną, ocenę stanu sanitarnego powiatu, która uwzględnia zarówno istniejące, jak i mogące pojawić się zagrożenia dla zdrowia ludzi. Prowadzenie systematycznych badań laboratoryjnych umożliwia monitorowanie sytuacji epidemiologicznej, ocenę potencjalnego zagrożenia oraz podejmowanie niezbędnych działań interwencyjnych. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 7 z 38

8 2. OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W POWIECIE BIERUŃSKO- LĘDZIŃSKIM 2.1. Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych Sekcja Epidemiologii realizowała zadania zgodnie z głównymi kierunkami działań ujętymi w planie pracy na 2013r. W 2013r. z powiatu bieruńsko-lędzińskiego zgłoszono do PPIS w Tychach 728 chorób zakaźnych, co stanowiło 15,6% ogólnej liczby zgłoszonych chorób zakaźnych z powiatów objętych nadzorem. Zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz wytycznymi Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny przeprowadzono 132 wywiady epidemiologiczne, zarejestrowano 9 nosicieli antygenu HCV i 2 nosicieli HBs. W porównaniu z 2012r. zarejestrowano o 4 nosicieli antygenu HCV więcej oraz taką samą liczbę nosicieli antygenu HBs. Z badań bakteriologicznych pobranych prób od osób chorych, ozdrowieńców po przebytej chorobie, osób ze styczności z chorym oraz z badań do książeczek zdrowia zarejestrowano 4 nowych nosicieli pałeczek z grupy Salmonella. Analiza chorób zakaźnych W porównaniu z 2012r. w powiecie bieruńsko-lędzińskim wystąpił: wzrost zachorowań który dotyczył płonicy, róży, boreliozy z Lyme, styczności i narażenia na wściekliznę/potrzebę szczepień oraz inwazyjną chorobę wywołaną przez Streptococcus pneumoniae, spadek zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2, ospy wietrznej oraz świnki. Ponadto odnotowano pojedyncze zachorowanie między innymi na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B oraz typu C, inwazyjną chorobę wywołaną przez Streptococcus pyogenes, krztusiec. Analizą objęto zachorowania na wirusowe zakażenia jelitowe, biegunki oraz krztusiec Na podstawie analizy zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe można stwierdzić, że w 2013r. wystąpił spadek zachorowań wśród dorosłych oraz dzieci do lat 2. W odniesieniu do biegunek i zapaleń żołądkowo-jelitowych ogółem wystąpił także spadek wskaźnika zapadalności w powiecie bieruńsko-lędzińskim, natomiast u dzieci do lat 2 wystąpił nieznaczny wzrost zachorowań (wykres nr 1). Wykres nr 1 Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 8 z 38

9 Krztusiec W 2013r. nastąpił wyraźny spadek liczby zachorowań na krztusiec w porównaniu z 2012r. (11 zachorowań w 2012r. i 1 zachorowanie w 2013r.). W powiecie bieruńsko-lędzińskim w 2013 roku wystąpiło 1 zachorowanie w II kwartale roku. Osoba chora nie była hospitalizowana. W roku 2012 wystąpiło 11 zachorowań (tabela nr 4). W odróżnieniu od 2012r. nie zanotowano ogniska zachorowania na krztusiec. Tabela nr 2 PSSE Tychy Powiat bier.-lędz. liczba zapadalność liczba zapadalność 2012 rok 24 6, , rok 5 1,28 1 1,72 Tabela nr 3 Krztusiec na terenie objętym nadzorem przez PPIS w Tychach Liczba zachorowań w Ogółem liczba zapadalność hospitalizacja kwartałach zachorowań w roku na 100 tys. I II III IV Liczba % , , , Tabela nr 4 Liczba zachorowań w kwartałach Powiat bieruńsko-lędziński Ogółem liczba zachorowań w roku zapadalność na 100 tys. hospitalizacja I II III IV Liczba % , , , Nadzór nad wykonawstwem szczepień ochronnych Na terenie powiatu bieruńsko-lędzińskiego funkcjonuje 18 punktów szczepień, które realizują obowiązkowy program szczepień obejmując grupę dzieci i młodzieży do 20 r.ż. (12153 osoby). W ramach nadzoru bieżącego podmiotów leczniczych w których realizowany jest program szczepień ochronnych przeprowadzono 4 kontrole. Nie wydano decyzji merytorycznych. Zarejestrowano 1 niepożądany odczyn poszczepienny, który wystąpił po preparacie szczepionkowym Infanrix Hexa. Nadzór nad realizacją szczepień ochronnych obejmował w szczególności bieżącą analizę sprawozdań składanych przez podmioty lecznicze, realizację zamówień na preparaty szczepionkowe, gospodarkę preparatami szczepionkowymi w celu uniknięcia utylizacji preparatów z krótką datą ważności. Na bieżąco przekazywano informacje o wstrzymywaniu i dopuszczaniu w obrocie preparatów szczepionkowych. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 9 z 38

10 Udzielano informacji pisemnej i ustnej osobom z kontaktu z HBs (+) i nosicielom HCV o możliwości bezpłatnego wykonywania szczepień p/wzw typu B. Osobom prywatnym i instytucjom udzielano poradnictwa w zakresie szczepień ochronnych obowiązkowych i zalecanych. W realizacji zadań szczególną uwagę zwracano na: - realizację obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych, - stan zaszczepienia dzieci i młodzieży w ramach szczepień obowiązkowych i zalecanych, - racjonalne gospodarowanie preparatami szczepionkowymi oraz maksymalne wykorzystanie preparatów wielodawkowych, - dokumentowanie wykonanych szczepień ochronnych oraz opracowanie dokumentacji związanej z niepożądanymi odczynami poszczepiennymi, - przepisy prawne oraz pisma wpływające dotyczące realizacji szczepień ochronnych. Szczepienia ochronne realizowane w ramach Programu Szczepień Ochronnych, poprzez czynne uodpornienie populacji, mają korzystny wpływ na poprawę sytuacji epidemiologicznej nadzorowanego terenu, w szczególności przyczyniają się do spadku liczby zachorowań na choroby zakaźne oraz spadku liczby występujących powikłań po przebytej chorobie Ocena podmiotów leczniczych Sekcja epidemiologii obejmuje nadzorem łącznie 983 podmioty lecznicze, przy czym w powiecie bieruńsko-lędzińskim znajdują się 93, co stanowi 9,5% ogólnej liczby nadzorowanych podmiotów leczniczych. W powiecie bieruńsko-lędzińskim znajdują się 2 podmioty lecznicze realizujące stacjonarne i całodobowe świadczenia, w tym 1 szpital jednodniowy oraz 1 zakład rehabilitacji leczniczej. Tabela nr 2 Lp. rodzaj obiektów ilość 1 podmioty lecznicze, które nie są 11 przedsiębiorcami 2 podmioty lecznicze, będące 29 przedsiębiorcami 3 praktyki lekarskie 53 4 ogółem 93 W ramach bieżącego nadzoru sanitarnego przeprowadzono 8 kontroli, w toku których nie stwierdzono nieprawidłowości. Prowadzony nadzór nad stanem sterylizacji wykazał, że w powiecie bieruńsko-lędzińskim zainstalowane są 33 urządzenia do sterylizacji. Badania skuteczności sterylizacji wykonywane są przez osoby odpowiedzialne za sterylizację w podmiotach leczniczych. Dokumentacja podlega sprawdzeniu w czasie przeprowadzania kontroli sanitarnych. Kierownicy laboratoriów z terenu objętego nadzorem przez PPIS w Tychach zgłaszali biologiczne czynniki chorobotwórcze, które na bieżąco rejestrowano i analizowano. W każdym uzasadnionym przypadku wdrażano działania przeciwepidemiczne W 2013r. zgłoszono 137 biologicznych czynników chorobotwórczych, a w 2012r W 2013r. największy procent dodatnich biologicznych czynników chorobotwórczych stanowiły: pałeczki Salmonelli z grupy B, D, C i inne (38,69%), prątek gruźlicy - Mycobacterium tuberculosis (27,01%), krętek blady - Treponema Pallidum (10,95%), laseczka beztlenowa - Clostridium perfringens (8,03%). W porównaniu do 2012r. zaobserwowano wzrost liczby zgłoszonych dodatnich wyników badań biologicznych czynników chorobotwórczych. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 10 z 38

11 W wyniku prowadzonego bieżącego nadzoru w podmiotach leczniczych stwierdzono: - dostateczne zaopatrzenie w sprzęt iniekcyjny jednorazowego użytku, - wystarczający asortyment i ilość środków dezynfekcyjnych, - na podstawie wyników badań urządzeń sterylizujących- prawidłową sterylizację sprzętu zabiegowego, - prawidłowe postępowanie z odpadami niebezpiecznymi pochodzenia medycznego, - prowadzenie dokumentacji zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zgodnie z powyższym można stwierdzić, że świadczenia zdrowotne udzielane były na właściwym poziomie higieniczno- sanitarnym. Wnioski: 1) Nie odnotowano chorób wysoce zakaźnych stanowiących bezpośrednie zagrożenie dla społeczeństwa i konieczność natychmiastowego wdrożenia procedury przeciwepidemicznej. 2) Ciągłe monitorowanie zgłoszeń podejrzeń i zachorowań na choroby zakaźne oraz wdrażanie działań przeciwepidemicznych skutecznie przyczynia się do poprawy sytuacji epidemiologicznej. 3. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU Bezpieczeństwo i zdrowie konsumenta jest jednym z ważniejszych celów polityki Państwa w zakresie zdrowia publicznego. Zapewnienie bezpiecznej żywności wymaga szeregu działań podejmowanych w sposób skoordynowany i zintegrowany. Nadzór nad bezpieczeństwem żywności opiera się na systemie kontroli wewnętrznej realizowanej przez przedsiębiorcę (operatora żywności) oraz systemie kontroli zewnętrznej sprawowanej przez ograny urzędowej kontroli żywności Charakterystyka nadzorowanych obiektów W 2013r. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Tychach nadzorowała 3577 zakładów usytuowanych na terenie 4 powiatów. Znaczna liczba zakładów zlokalizowana jest na terenach wiejskich i na peryferiach miast. Najliczniejszą grupę stanowią zakłady obrotu żywnością, następnie zakłady żywienia zbiorowego otwartego, zamkniętego oraz obiekty produkcji żywności. Na terenie powiatu bieruńsko-lędzińskiego funkcjonują zakłady usytuowane w starym budownictwie, co wiąże się z ograniczonymi możliwościami ich modernizacji. Jednocześnie działają obiekty nowoczesne o wysokim standardzie, spełniające wymagania sanitarno-techniczne Ogólna ocena stanu sanitarnego obiektów żywieniowych i żywnościowych W 2013r. na terenie powiatu w ewidencji znajdowało się 538 zakładów. We wszystkich obiektach objętych nadzorem przeprowadzono 407 kontroli sanitarnych. Wydano 27 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych uchybień. Winnych uchybień ukarano 21 mandatami na łączną kwotę 4150 zł. (wykres nr 1). Ponadto skierowano 3 wnioski do ŚPWIS zgodnie z kompetencjami na podstawie art.103 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006r. (Dz. U. z 2010r. Nr 136, poz. 914 z późn. zm.), które dotyczyły prowadzenia działalności gospodarczej niezgodnie z decyzją zatwierdzającą zakład. W trakcie bieżącego nadzoru sanitarnego pobrano do badań laboratoryjnych 57 próbek żywności, których nie kwestionowano. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 11 z 38

12 Wykres nr 1 Działania kontrolne i represyjne w latach Zakłady Produkcji Żywności W 2013r. w ewidencji znajdowały się 32 zakłady, w których przeprowadzono 31 kontroli. Wydano 4 decyzje administracyjne, nałożono 4 mandaty karne na kwotę 750 zł. Najczęściej stwierdzane uchybienia to m.in.: brudne posadzki, co świadczy o braku bieżącego sprzątania, wykorzystywanie opakowań po innych środkach spożywczych do przechowywania ciasteczek (pojemniki z zakładów mięsnych), w magazynie surowców suchych złożone zbędne rzeczy, w chłodni do przechowywania gotowego wyrobu brudne ściany oraz posadzka, wprowadzanie do produkcji jaj świeżych, niezgodnie z decyzją o zatwierdzeniu zakładu, brak zabezpieczenia żarówek osłonami, nieprawidłowy stan techniczny zakładu, niewłaściwa przestrzeń robocza, brak funkcjonalności, nieprawidłowa tj. brudna odzież pracowników, brak czystości sprzętu produkcyjnego, urządzeń pomieszczeń, przeterminowane surowce, uszkodzony sprzęt produkcyjny. Obiekty Obrotu Żywnością W 2013r. w ewidencji znajdowało się 328 zakładów, w których przeprowadzono 251 kontroli. Wydano 15 decyzji administracyjnych, nałożono 13 mandatów karnych na kwotę 2400 zł. Do najczęściej występujących uchybień technicznych należy: brak dopływu bieżącej ciepłej wody w zakładzie. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 12 z 38

13 Nieprawidłowości higieniczne (w dużej mierze zależne od zachowań personelu) to: brudne wnętrze urządzeń chłodniczych, brak higienicznej sprzedaży środków spożywczych niepakowanych, brak czystości i porządku na zapleczu zakładu, produkty łatwopsujące złożone poza urządzeniem chłodniczym, niezabezpieczone od strony klienta, przechowywanie zbędnych rzeczy w przypadkowych miejscach, brak segregacji w urządzeniach chłodniczych, nieprawidłowe eksponowanie środków spożywczych nieopakowanych, środki spożywcze przeterminowane. Zakłady Żywienia Zbiorowego W 2013r. w ewidencji znajdowało się 171 zakładów, w których przeprowadzono 124 kontrole. Wydano 8 decyzji administracyjnych. Nałożono 4 mandaty karne na kwotę 1000 zł. Najczęściej stwierdzane uchybienia sanitarno-techniczne: Żywienie otwarte: brudne ściany i sufity w pomieszczeniach żywieniowo żywnościowych, pomieszczenia nie wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem, (w pomieszczeniu szatni złożone zamrażarki, w których są przechowywane środki spożywcze), brak porządku i czystości w szafce kuchennej, przeterminowane środki spożywcze, środki spożywcze o zmienionych cechach organoleptycznych tj. zepsute o nieprzyjemnym zapachu, wysuszone, brak segregacji towaru w zamrażarkach (łączne przechowywanie mięsa surowego, rolad pieczonych, ryb mrożonych, śledzi, frytek), brudna posadzka oraz regały, obecność szkodników, nieprawidłowe przechowywanie środków spożywczych, nieprawidłowe wykorzystanie stanowisk pracy, Żywienie zamknięte: brak funkcjonalności zakładu, brak wydzielonej zmywalni naczyń stołowych, brak wydzielonego stanowiska obróbki warzyw, stanowisk do obróbki wstępnej mięsa, drobiu i ryb, brak wentylacji wyciągowej. Mała gastronomia: Najczęściej stwierdzane uchybienia sanitarno-techniczne: prowadzenie działalności niezgodnie z decyzją o zatwierdzeniu zakładu, brak skutecznej wentylacji, brak bieżącej ciepłej wody w ubikacji dla klientów, brudne ściany i sufity w pomieszczeniach zakładu. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 13 z 38

14 Ponadto nadzorem objęto 6 wytwórni i miejsc obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością oraz 1 zakład obrotu kosmetykami. Przeprowadzono 1 kontrolę, w toku której nie stwierdzono uchybień sanitarno-porządkowych Nadzór nad importem/eksportem W związku z prowadzeniem nadzoru nad jakością zdrowotną żywności i przedmiotów przeznaczonych do kontaktu z żywnością wykonano 327 kontroli, w tym 14 kontroli środków transportu, skontrolowano 325 partii środków spożywczych, 2 partie przedmiotów użytku, wydano 327 świadectw jakości zdrowotnej. Jakość tych towarów nie budziła zastrzeżeń Jakość zdrowotna środków spożywczych, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz kosmetyków W 2013r. na terenie powiatu bieruńsko lędzińskiego pobrano do badań laboratoryjnych 57 próbek środków spożywczych, których nie kwestionowano (wykres nr 2). Wykres nr 2 Próbki pobrane/kwestionowane w latach Pobrane Kwestionowane Wnioski i interwencje W 2013r. nie odnotowano wniosków i interwencji od ludności dotyczących nieprawidłowej jakości żywności oraz złego stanu sanitarnego zakładów. Tabela nr 1 Wnioski o interwencję Rok Liczba zgłoszonych wniosków Liczba mandatów karnych/kwota / / Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 14 z 38

15 3.6. Ocena i wnioski końcowe Oceniając sytuację lokalną stanu sanitarno-technicznego nadzorowanych zakładów zauważono: uruchamianie się nowych zakładów spełniających wymagania sanitarno techniczne, podnoszenie standardu istniejących zakładów poprzez ich modernizację, samowolne rozpoczynanie działalności jak i poszerzanie zakresu prowadzonej działalności przez przedsiębiorców, nieprawidłowe oznakowania środków spożywczych wprowadzanych do obrotu lub ich brak, przypisywanie środkom spożywczym właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia poprzez reklamę umieszczaną na stronach internetowych. Analiza i wnioski w zakresie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. 1) Oceniając sytuację lokalną w zakresie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności stwierdzono niższy niż w roku ubiegłym odsetek próbek kwestionowanych. W związku z poborem próbek w kierunku zanieczyszczeń biologicznych nadal stwierdzano przypadki obecności szkodników zbożowo mącznych w piekarniach. Powyższe wskazuje na konieczność dalszego pobierania próbek w tym kierunku. 2) Mając na uwadze bezpieczeństwo zdrowotne żywności utrzymano wzmożony nadzór w następujących zakładach: produkcji żywności, żywienia zbiorowego, wprowadzających do obrotu środki spożywcze wrażliwe mikrobiologicznie, wykazujących niezgodny z wymaganiami stan sanitarny. 4. OCENA STANU SANITARNEGO URZĄDZEŃ I OBIEKTÓW UŻYTKU PUBLICZNEGO Nadzorem Higieny Komunalnej i Środowiska objętych jest 1542 obiekty, z czego w powiecie bieruńsko - lędzińskim znajdują się łącznie 202 obiekty w tym 35 placówek służby zdrowia. W celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych przeprowadzono na nadzorowanym terenie łącznie 535 kontroli sanitarnych, w tym 63 na terenie powiatu bieruńsko - lędzińskiego. 4.1 Obiekty użyteczności publicznej Baseny kąpielowe w ewidencji 4 obiekty. Skontrolowano 3 baseny, przeprowadzono w nich 3 kontrole sanitarne. Celem kontroli było sprawdzenie stanu technicznego i sanitarnego obiektów, jak również ocena jakości wody używanej do kąpieli. Na terenie powiatu funkcjonuje 1 basen szkolny, 1 basen sezonowy oraz 2 kryte pływalnie ogólnodostępne z kompleksem sportowym, halą sportową i kortami tenisowymi. Stan sanitarno-techniczny basenów nie budził zastrzeżeń. Tereny zielone otaczające niecki basenowe wraz z placami zabaw dla dzieci, utrzymywane w sezonie w należytym stanie sanitarnoporządkowym. Na terenie basenu sezonowego w Lędzinach wybudowano budynek sanitarny, w skład którego wchodzą: pomieszczenie ustępu przeznaczone dla osób niepełnosprawnych z umywalką do mycia rąk, ustęp damski wyposażony w umywalki do mycia rąk oraz dwie kabiny ustępowe, ustęp męski wyposażony w dwie umywalki do mycia rąk, dwie kabiny ustępowe oraz dwa pisuary. Ustępy posiadają stałą obsługę. Wentylacja pomieszczeń mechaniczna. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 15 z 38

16 Administratorzy basenów kąpielowych zapewniali osobom korzystającym bezpieczną, pod względem zdrowotnym kąpiel. Stan sanitarno porządkowy w pozostałych obiektach nie budził zastrzeżeń. Przeprowadzone kontrole nie wykazały uchybień w zakresie utrzymania czystości i porządku. Basen przy Szkole Podstawowej w Bieruniu w 2013r. był nieczynny z uwagi na modernizację obiektu. Domy pomocy społecznej w ewidencji 2 obiekty dziennego pobytu, nie zostały ujęte w harmonogramie kontroli na rok 2013r. Noclegownie dla bezdomnych w ewidencji 1 obiekt, przeprowadzono 2 kontrole. Noclegownia Dom Nadziei w Lędzinach ul. Pokoju 37 prowadzona przez Chrześcijańskie Stowarzyszenie Dobroczynne w Kluczach. Zlokalizowana jest w pomieszczeniach należących do Gminy Lędziny użytkowanych w ramach umowy użyczenia. Przeznaczona jest dla kobiet, mężczyzn oraz rodzin z dziećmi. W skład pomieszczeń wchodzi dziesięć pokoi noclegowych - trzy, cztero, sześcio i siedmioosobowe z możliwością dostawienia łóżek. Dla podopiecznych dostępne są sanitariaty ogólnodostępne z wejściem z korytarza komunikacyjnego, w skład których wchodzą: łazienka damska i męska z natryskiem, ubikacją i umywalką. Ponadto dostępne są cztery kabiny ustępowe i dwie umywalki. Wydzielone jest pomieszczenie przeznaczone na pralnię odzieży własnej. Bielizna pościelowa i ręczniki prana jest zgodnie z umową w pralni zewnętrznej. Obiekt posiada własną kuchnię i jadalnię. W trakcie przeprowadzonej kontroli stwierdzono niewłaściwy stan sanitarno-porządkowy pomieszczeń łaźni, kabin ustępowych oraz części pokoi. Wydano zalecenia pokontrolne, nałożono 1 mandat karny na kwotę 50 złotych. Przeprowadzona kontrola sprawdzająca potwierdziła wykonanie zaleceń. Hotele, pokoje gościnne, agroturystyka, inne obiekty hotelarskie - w ewidencji 6 obiektów, skontrolowano 5. Przeprowadzono w nich łącznie 6 kontroli. W domu noclegowym DG Nr 1 w Lędzinach ul. Pokoju 106 należącym do Gminy Lędziny, administrowanym przez ECOREK Sp. z o.o. nadal obowiązuje decyzja z dnia r. Decyzja dotyczy doprowadzenia do właściwego stanu sanitarno-technicznego ścian i sufitów we wszystkich pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych z terminem do 31 grudnia 2013r.; zapewnienia gładkiej i łatwo zmywalnej stolarki okiennej i drzwiowej z terminem do 31 grudnia 2014r. oraz pokrycia podłóg wszystkich pomieszczeń materiałem gładkim i łatwozmywalnym z terminem do grudnia 2013r. Obiekt oceniono jako zły technicznie. W 2013r. przeprowadzono kontrolę planową zgodnie z harmonogramem kontroli. W dniu kontroli bieżąca czystość pomieszczeń zachowana. Obiekt agroturystyczny w Bieruniu ul. Zarzyna 41 oceniono dobrze. Na piętrze budynku znajduje się sześć pokoi z łazienkami, wydzielony jest magazyn do przechowywania brudnej i czystej bielizny. Brudna bielizna prana jest w pralni zewnętrznej. Na parterze znajduje się restauracja wraz z salą konsumpcyjną oraz ustępy ogólnodostępne. Otoczenie obiektu ogrodzone, teren utwardzony. Przed wejściem do restauracji ustawione są stoły i krzesła przeznaczone dla 40 osób. Schroniska młodzieżowe, schroniska, pola biwakowe w ewidencji 1 pole biwakowe, przeprowadzono jedną kontrolę. Teren pola biwakowego o powierzchni 3,400 ha, przeznaczony na 100 miejsc w całości ogrodzony, wyposażony w punkt czerpalny wody do picia. W budynku, w którym znajduje się zaplecze obozowiska wydzielone są następujące pomieszczenia: recepcja, świetlica, pomieszczenie socjalne z umywalką i zlewem jednokomorowym, ustęp z umywalką w przedsionku oraz łazienkę damską, męską i dla osób niepełnosprawnych wyposażone w natryski i miski ustępowe, pomieszczenie porządkowe wyposażone w zlew gospodarczy i umywalkę. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 16 z 38

17 Obiekt posiada przechowalnię bagażu. Dla korzystających z pola biwakowego dostępne jest toaleta chemiczna. Teren w obrębie budynku socjalnego utwardzony kostką betonową, pozostałą część stanowią tereny zielone. W dniu kontroli obiekt utrzymany czysto, zadbany. Parkingi przy trasach turystycznych w ewidencji 1 parking, który został skontrolowany. Celem kontroli było sprawdzenie warunków sanitarnych w miejscu, w którym osoby podróżujące mogły odpocząć, spożyć posiłki oraz skorzystać z toalet. Parking usytuowany jest przy stacji paliw GRACJAN w Lędzinach. Podjazdy do stacji wykonane z asfaltu a parking utwardzony żużlem. Wokół budynku gastronomicznego rozstawione są ławki i stoły drewniane oraz plastikowe. Uregulowana jest gospodarka z odpadami komunalnymi. Dodatkowo wydzielony jest wolnostojący budynek dla podróżnych, z możliwością korzystania z natrysków i toalet. Budynek jest przystosowany dla osób niepełnosprawnych. Jakość świadczony usług ocenia się pozytywnie. Zakłady fryzjerskie, fryzjersko kosmetyczne, kosmetyczne i odnowy biologicznej, tatuażu w ewidencji 86 obiektów, w tym: 42 zakłady fryzjerskie (skontrolowano 6); 23 zakłady kosmetyczne (skontrolowano 1); 3 gabinety odnowy biologicznej solaria (skontrolowano 1); 18 zakładów fryzjersko-kosmetycznych (skontrolowano 2). W trakcie kontroli w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego w Solarium MARCO S.C. w Lędzinach ul. Lędzińska 14 stwierdzono niewłaściwy stan sanitarno-porządkowy pomieszczeń, brak prawidłowej etykiety na pojemniku z roztworem środka dezynfekcyjnego, brak dokumentacji zdrowotnej obsługi solarium. Nałożono 1 mandat karny na 100 zł. oraz wydano zalecenia pokontrolne. Kontrola sprawdzająca potwierdziła wykonanie zaleceń. W pozostałych obiektach warunki świadczenia usług nie budziły zastrzeżeń. Przy obsłudze klientów używa się czystej bielizny. Dezynfekcja przyborów i narzędzi fryzjerskich prowadzona jest prawidłowo. Tereny rekreacyjne w tej grupie znajduje się 1 ośrodek rekreacyjny Łysina z miejscem zwyczajowo wykorzystywanym do kąpieli, który nie posiada stałych pomieszczeń sanitarnohigienicznych, natrysków oraz wody wodociągowej. Wyposażenie ośrodka w zaplecze sanitarne dla korzystających jest na niskim poziomie. W 2013r. dostawione zostały jedynie kabiny typu TOI- TOI. Apteki w ewidencji 21 obiektów, skontrolowano 1. Kontrolę przeprowadzono na wniosek strony, w celu przedłożenia w Wojewódzkim Inspektoracie Farmaceutycznym w Katowicach. Kontrola wykazała, że warunki higieniczno-zdrowotne są zgodne z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002r., w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki (Dz. U. Nr 171, poz. 1395). Pomieszczenia obiektu w dobrym stanie sanitarno-porządkowym i sanitarno-technicznym. Cmentarze w ewidencji znajduje się 9 cmentarzy, nie zostały ujęte w harmonogramie kontroli na rok 2013r. Obiekty sportowe w ewidencji 7 obiektów. Skontrolowano dwa obiekty. Miejski Klub Sportowy w Lędzinach. Obiekt nie budzi zastrzeżeń pod względem higieniczno sanitarnym. Posiada zaplecze sanitarne dla gości i zawodników, zatrudniony jest gospodarz, który na bieżąco zajmuje się utrzymaniem czystości oraz właściwym stanem terenów zielonych. Przed każdym sezonem Miejski Klub Sportowy przeprowadza drobne remonty. W 2013r. przeprowadzono modernizację ustępów przy płycie boiska. W pomieszczeniach ustępów ściany i posadzki pokryto płytami marmurowymi, zainstalowano wentylacje mechaniczno-wyciągową, Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 17 z 38

18 zamontowano nową armaturę i urządzenia sanitarne oraz ogrzewanie ustępów i podgrzewanie wody elektryczne. Ludowy Klub Sportowy POGOŃ Imielin ul. Hallera. Na terenie obiektu znajduje się budynek, w którym usytuowane są przebieralnie z natryskami; ustępy dla zawodników; pokój sędziowski z węzłem sanitarnym; gabinet lekarski; sauna i pralnia odzieży dla zawodników; wydzielona jest sala zebrań z aneksem kuchennym. Obok budynku znajduje się boisko główne oraz boisko rezerwowe i treningowe. Teren obiektu utrzymany czysto. Ogrodzony płotem betonowym. Kulturalno - widowiskowe według ewidencji 4 obiekty. Skontrolowano dwa obiekty. Sala Widowiskowo-Kinowa w Lędzinach ul. Lędzińska 55, w trakcie kontroli stwierdzono niewłaściwy stan sanitarno - techniczny pomieszczeń, brudne zakurzone ściany i sufity w sali widowiskowo-kinowej, korytarzach komunikacyjnych, ustępach dla publiczności w części damskiej i męskiej, w garderobach dla aktorów oraz w ustępie przynależnym do tych pomieszczeń. Wysłano pismo do Miejskiego Ośrodka Kultury w Lędzinach informujące o konieczności podjęcia działań w kierunku poprawy stanu technicznego obiektu. Dom Kultury w Bieruniu - oceniono dobrze. Stan sanitarno-techniczny pomieszczeń nie budził zastrzeżeń. Przy wszystkich punktach wodnych przy umywalkach zapewnione jest mydło płynie, ręczniki jednorazowego użycia, pojemniki na odpady wyłożone workami foliowymi. W skład pomieszczeń wchodzą sala widowiskowa na 200 miejsc, sala muzyczna, sala plastyczna oraz balkon na 100 miejsc, szatnie, ustępy. W pomieszczeniach piwnicznych znajdują się garderoby z ustępem i umywalką. Targowiska w ewidencji 1 obiekt. Nie został ujęty w harmonogramie kontroli na rok 2013r. Pralnie, Magle według ewidencji 2 obiekty. Nie zostały ujęte w harmonogramie kontroli na rok 2013r. Zakłady usług pogrzebowych oraz Domy Przedpogrzebowe według ewidencji 6 zakładów pogrzebowych oraz 3 domy przedpogrzebowe. W roku 2013 skontrolowano 1 dom przedpogrzebowy. W trakcie kontroli stan sanitarno-techniczny obiektu nie budził zastrzeżeń. Zapewniono odpowiedni asortyment środków do mycia i dezynfekcji. W 2013r. wpłynęła jedna interwencja dot. zagrzybienia i zapleśnienia lokalu mieszkalnego w Bieruniu ul. Homera. Interwencja zasadna. Po kontroli przeprowadzonej przy współudziale przedstawicieli Referatu Zarządzania Mieniem Urzędu Miejskiego w Bieruniu oraz Zarządcy Nieruchomości. Kwestię nieprawidłowości przekazano do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego celem załatwienia zgodnie z posiadanymi kompetencjami. 4.2 Jakość wody przeznaczonej do spożycia i wykorzystywanej do kąpieli i rekreacji. Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi Powiat bieruńsko-lędziński zamieszkuje ok. 58 tys. osób i zajmuje obszar 158,15 km 2. Mieszkańcy powiatu zaopatrywani są w wodę przeznaczoną do spożycia pochodzącą z ujęć powierzchniowych oraz z ujęć podziemnych. Gminy Bojszowy, Bieruń i Lędziny są zaopatrywane w wodę z ujęcia powierzchniowego zlokalizowanego w Kobiernicach, z którego woda uzdatniana jest w Zakładzie Uzdatniania Wody w Czańcu należącego do Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach. Woda z ZUW w Czańcu leżącego poza terenem działania Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Tychach dostarczana jest odbiorcom poprzez przepompownię wody w Tychach Urbanowicach. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 18 z 38

19 Gmina Chełm Śląski jest zaopatrywana w wodę mieszaną z ujęcia powierzchniowego w Kobiernicach i ujęcia podziemnego (Studnia Dziećkowice) należącego i nadzorowanego przez Zakład Uzdatniania Wody w Imielinie. Miasto Imielin jest zaopatrywane w wodę do spożycia z ujęcia podziemnego (Studnia Dziećkowice). Osiedla Rachowy, Centrum 2 i Rotacyjne w Lędzinach zaopatrywane są w wodę do spożycia z ujęcia dołowego uzdatnianego przez Stację Uzdatniania Wody przy KWK Ziemowit. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę w rozumieniu ustawy z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006r. Nr 123 poz. 858 z późn. zm.) należy do zadań własnych Gminy. Dystrybucją wody przeznaczonej do spożycia zajmuje się: Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. z siedzibą w Tychach ul. Sadowa 4 (Bieruń, Bojszowy, Lędziny); Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Partner Sp. z o.o. z siedzibą w Lędzinach ul. Lędzińska 47 (Lędziny); Gminna Spółka Komunalna Sp. z o.o. z siedzibą w Chełmie Śląskim ul. Techników 25 (Chełm Śląski); Miejska Spółka Komunalna Sp. z o.o. z siedzibą w Imielinie ul. Imielińska 87 (Imielin). Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Tychach zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. (Dz. U. Nr 61, poz. 417, z poźn. zm.) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, współtworzy wraz z przedsiębiorstwami wodociągowymi Monitoring jakości sanitarnej wody. Przedstawiciele PPIS w Tychach, jak również przedstawiciele przedsiębiorstw wodociągowych regularnie pobierają próbki wody do badań laboratoryjnych. Badania próbek wody przeznaczonej do spożycia, pobieranych przez upoważnionych przedstawicieli PPIS w Tychach wykonywano w akredytowanych laboratoriach: Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Tychach, Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Bielsku - Białej oraz w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Katowicach. Badania próbek wody do spożycia pobieranych przez przedstawicieli przedsiębiorstw wodociągowych w ramach wewnętrznej kontroli jakości wody, wykonywano w laboratoriach o zatwierdzonym przez Państwową Inspekcję Sanitarną systemie jakości badań wody. W okresie od 1 stycznia 2013r. do 31 grudnia 2013r. w ramach prowadzonego monitoringu jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, podstawą oceny jakości wody dostarczanej odbiorcom były wyniki badań laboratoryjnych próbek wody pobieranej przez przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Tychach z punktów stałych oraz sprawozdań z badań próbek wody pobieranej przez przedstawicieli przedsiębiorstw wodociągowych, przekazywanych do PPIS w Tychach w ramach kontroli wewnętrznej. W pobranych próbkach wody w ramach monitoringu kontrolnego i przeglądowego (tabela nr 1), w zakresie badanych parametrów mikrobiologicznych i fizykochemicznych, woda spełniała wymagania określone w załącznikach nr 1-4 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z późn. zm.). Tabela nr 1 Wykaz badanych parametrów w monitoringu kontrolnym i przeglądowym w roku 2013r. l.p. Monitoring kontrolny Monitoring przeglądowy Badania fizykochemiczne Badania fizykochemiczne 1 Mętność Mętność 2 Barwa Barwa 3 Odczyn (ph) Odczyn (ph) 4 Przewodność Przewodność 5 Zapach Zapach 6 Smak Smak Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 19 z 38

20 7 Jon amonowy Jon amonowy 8 Azotany Azotany 9 Azotyny Azotyny 10 Glin Glin 11 Żelazo Żelazo 12 Chlor wolny Chlor wolny 13 Antymon 14 Arsen 15 Bor 16 Chlorki 17 Chrom 18 Fluorki 19 Kadm 20 Magnez 21 Miedź 22 Nikiel 23 Ołów 24 Rtęć 25 Selen 26 Siarczany 27 Srebro 28 Trichlorometan (chloroform) 29 Bromodichlorometan 30 Dibromochlorometan 31 Tribromometan (bromoform) 32 THM 33 trichloroetenu i tetrachloroetenu 34 Twardość 35 Utlenialność 36 WWA 37 Benzo (b) fluoranten 38 Benzo (k) fluoranten 39 Beznzeno (g,h,i) perylen 40 Indeno (1,2,3 cd) piren 41 1, 2 - dichloroetan 42 Tetrachlorometan (czterochlorek węgla) 43 Pestycydów Badania bakteriologiczne Badania bakteriologiczne 1 Bakterie grupy coli Bakterie grupy coli 2 Escherichia coli Escherichia coli 3 Clostridium perfringens łącznie ze sporami Clostridium perfringens łącznie ze sporami 4 Enterokoki (paciorkowce kałowe) Enterokoki (paciorkowce kałowe) 5 Ogólna liczba mikroorganizmów w 22 (±2) C po 72 h 6 Ogólna liczba mikroorganizmów w 36 (±2) C po 48 h Ogółem w 2013r. w ramach monitoringu jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi na terenie powiatu pobrano 54 próbki do badań fizykochemicznych i 54 próbki do badań mikrobiologicznych. Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 20 z 38

21 Najwięcej informacji o jakości fizykochemicznej i mikrobiologicznej wody wodociągowej dostarczały analizy wyników badań laboratoryjnych z punktów stałych, zlokalizowanych w następujących miejscach: - Bieruń, ul. Rynek 16 siedziba Urzędu Miasta, - Bieruń, ul. Węglowa 11 Szkoła Podstawowa nr 3, - Chełm Śląski, ul. Konarskiego 2 siedziba Urzędu Gminy, - Chełm Śląski, ul. Kolberga 2 siedziba Przychodni Rejonowej, - Lędziny, ul. Lędzińska 47 siedziba Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej Partner - Lędziny, ul. Lędzińska 14 Kryta Pływalnia, - Lędziny, ul. Oficerska SUW przy KWK Ziemowit, - Bojszowy, ul. Gaikowa 35 siedziba Urzędu Gminy, - Imielin, ul. Imielińska 81 siedziba Urzędu Miasta, - Imielin, ul. Maratońska Studnia Dziećkowice. Tabela nr 2 Dane dotyczące jakości wody z poszczególnych gmin podległych Starostwu Powiatowemu w Bieruniu (dane dotyczą rozdzielczej sieci wodociągowej). L.p. Nazwa gminy Woda zasilająca gminę pochodzi z: Badania fizykochemiczne Ogółem Zakwestionowan e Badania mikrobiologiczne Ogółem Zakwestionowan e 1. Bieruń - uj. Kobiernice Bojszowy - uj. Kobiernice Chełm Śl. - uj. Kobiernice - St. Dziećkowice Imielin - St. Dziećkowice Lędziny - uj. Kobiernice - uj. KWK Ziemowit Ogółem Analiza jakości mikrobiologicznej i fizykochemicznej badanych próbek wody nie budziła zastrzeżeń w pobranych próbkach wody nie stwierdzono przekroczeń parametrów mikrobiologicznych i fizykochemicznych, które mogłyby zagrozić zdrowiu osób spożywających wodę oraz pogorszyć jej ocenę organoleptyczną dokonywaną przez konsumentów. Sporadycznie stwierdzane przekroczenia związane były z wtórnym zanieczyszczeniem wody w sieci wodociągowej, pojawiającym się w związku z awariami na sieci wodociągowej oraz malejącym zużyciem wody, co wiąże się ze zwolnieniem przepływu i zastojami wody w sieci. Częstą przyczyną pogarszania się parametrów wody wodociągowej u odbiorców jest również zły stan wewnętrznej instalacji wodociągowej w budynkach. Każdorazowo w przypadku stwierdzenia, przekroczeń wartości dopuszczalnych określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia zalecano właściwemu terenowo przedsiębiorstwu wodociągowemu, zobowiązanemu do usuwania awarii sieci lub płukania sieci wodociągowej o podjęcie działań zmierzających do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości w zależności od przyczyny pogorszenia jakości wody (o ile przyczyna pogorszenia jakości wody nie leżała po stronie jej producenta). Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 21 z 38

22 Poprawę jakości wody Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Tychach potwierdzał ponownym poborem próbek wody do badań laboratoryjnych z punktów, w których występowały kwestionowane parametry. W roku ubiegłym zgłoszono jedną zasadną interwencję na złą jakość wody. Przyczyna leżała jednak po stronie administracji budynku. W 2013r. nie prowadzono postępowań administracyjnych. RPWiK S.A. w Tychach nie zgłosiło PPIS w Tychach działań naprawczych prowadzonych na terenie Miasta Bieruń oraz wniosków z prośbą zgody na odstępstwa. Zbiornik wody powierzchniowej Na terenie powiatu znajdują się dwa ujęcia wody powierzchniowej, przeznaczonej do zaopatrywania ludności w wodę do spożycia, są to: zbiornik Dziećkowice (ZUW Imielin), ujęcie wody dla SUW Łosień, oparte na zbiorniku Dziećkowice. Jakość wody w tych ujęciach pod względem fizykochemicznym i mikrobiologicznym spełniała wymagania zawarte w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 27 listopada 2002r. (Dz. U. Nr 204, poz. 1728). Baseny kąpielowe Na terenie powiatu funkcjonują dwie kryte pływalnie, dwa baseny szkolne i jeden basen sezonowy. W 2013r. baseny kąpielowe i w okresie letnim basen sezonowy, zapewniały osobom korzystającym z ich usług, bezpieczną pod względem zdrowotnym kąpiel. Problemy z jakością mikrobiologiczną wody w basenach pojawiały się sporadycznie. Próbki wody pobierane w ramach rekontroli nie wykazywały ponownych przekroczeń. Miejsca wykorzystywane do kąpieli Zgodnie z Ustawą z dnia 18 lipca 2001r. Prawo Wodne (Dz. U. z 2005r. Nr 239, poz z późn. zm.) oraz wymaganiach zawartych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011r. sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli (Dz. U. Nr 86, poz. 478), w sezonie letnim 2013 do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Tychach administratorzy miejsc zwyczajowo wykorzystywanych do kąpieli zgłaszali terminy rozpoczęcia sezonu kąpielowego. Na terenie powiatu bieruńsko lędzińskiego funkcjonuje jedno takie miejsce. Bieruński Ośrodek Sportu i Rekreacji w Bieruniu poinformował o rozpoczęciu sezonu kąpielowego od dnia 1 lipca 2013r. w miejscu zwyczajowo wykorzystywanym do kąpieli na zbiorniku wodnym Łysina w Bieruniu. Organizator w ramach prowadzonej kontroli wewnętrznej wykonywał badania wody przed rozpoczęciem sezonu kąpielowego oraz w trakcie jego trwania, które przekazywał do PPIS w Tychach. Na podstawie przekazanych sprawozdań z badań PPIS w Tychach wydał orzeczenie o przydatności wody do kąpieli zgodnie z wymaganiami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli (Dz. U. Nr 86, poz. 478). W miejscu wykorzystywanym do kąpieli na zbiorniku wodnym Łysina w Bieruniu, nie pobierano dodatkowych próbek wody w ramach kontroli urzędowej, ponieważ wszystkie przekazane przez organizatora wyniki badań wody wykonane w ramach kontroli wewnętrznej spełniały wymagania określone w zał. nr 1A do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli (Dz. U. Nr 86, poz. 478). Wnioski: 1) Na przestrzeni ostatnich lat nadzoru nad obiektami użyteczności publicznej, wyniki jednoznacznie wskazują na poprawę stanu technicznego i sanitarnego nadzorowanych obiektów Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu bieruńsko-lędzińskiego w 2013r. marzec 2014r. Strona 22 z 38